به نقل از دیجیکالا:
ایجاد لکه‌های قهوه ای روی پوست که به آن هیپرپیگمانتاسیون هم می‌گویند، به‌دلیل تولید بیش از حد ملانین رخ می‌دهد. ملانین در شکل‌گیری رنگ چشم‌ها، پوست و مو نقش دارد.
لکه‌های تیره‌ی روی پوست ممکن است در هر زمانی ایجاد شوند، اما بیشتر در میانسالی ظاهر می‌شوند. آن‌ها در اثر مواجهه با نور خورشید یا اشعه‌ی ماوراء بنفش (UV) مصنوعی که در تخت‌های برنزه کننده استفاده می‌شود، به وجود می‌آیند. به همین دلیل، این لکهها غالبا روی صورت یا سایر مناطقی دیده می‌شوند که در معرض نور خورشید هستند.
لکه‌های قهوه ای روی پوست پا، دست، صورت و… معمولا نگران کننده نیستند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، ممکن است به‌دلیل تاثیری که روی ظاهر شما می‌گذارند، بخواهید آن‌ها را از بین ببرید. در مقاله‌ی امروز دیجیکالا مگ دلایل ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست را بررسی می‌کنیم و راهی درمان آن‌ها را توضیح می‌دهیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
شایع‌ترین علائم لکه‌های پوستی چیست؟
علت لکه های قهوه ای روی پوست بدن چیست؟
چگونه لکه های قهوه ای روی پوست را از بین ببریم؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
چگونه از ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست جلوگیری کنیم؟
شایع‌ترین علائم لکه‌های پوستی چیست؟
لکه‌های تیره‌ی روی پوست می‌توانند از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر باشند. آن‌ها از نظر اندازه هم متفاوت هستند و ممکن است در هر قسمتی از بدن ایجاد شوند، اما معمولا در مناطقی به وجود می‌آیند که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند. لکه‌های قهوه‌ای در مناطق زیر شایع‌تر هستند:
- پشت دست‌ها
- صورت
- کمر
- شانه‌ها
- بازوها
لکه‌های قهوه ای روی پوست دست و سایر نقاط بدن مسطح، بیضی شکل و کوچک هستند. اما گاهی اوقات، چند لکه کنار هم قرار می‌گیرند و رنگ مناطق بزرگ‌تری از پوست را تغییر می‌دهند.
لکه‌های پوستی غالبا بی‌ضرر هستند؛ با این حال، در بعضی موارد ممکن است سرطانی باشند. به همین دلیل مهم است که در صورت مشاهده‌ی علائم جدید یا غیرعادی با پزشک مشورت کنید.
علت لکه‌های قهوه ای روی پوست بدن چیست؟
دلایل مختلفی برای ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست شکم و سایر نقاط بدن وجود دارد که در ادامه‌ی مطلب به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. نور خورشید
آفتاب و سولاریوم، مهم‌ترین عامل ایجادکننده‌ی لکه های قهوه ای روی پوست هستند. به همین دلیل، این لکهها در بخش‌هایی از بدن که اغلب در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند (مانند صورت، دست‌ها یا بازوها)، شیوع بیشتری دارند.
هیپرپیگمانتاسیون غالبا در دوران میانسالی اتفاق می‌افتد، یعنی زمانی که پوست شما شروع به نشان دادن عواقب قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌کند. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که در دوران جوانی به‌طور مداوم از ضدآفتاب استفاده نکرده باشید. افرادی که مو یا پوست روشن دارند و آفتاب‌سوختگی‌های زیاد یا شدید داشته‌اند، بیشتر از دیگران در معرض خطر این مشکل هستند.
۲. تغییرات هورمونی
ملاسما یک بیماری پوستی است که به ایجاد لکه‌های کوچک روی پوست منجر می‌شود. این عارضه در زنان، به‌خصوص در دوران بارداری، شایع‌تر است. به گفته‌ی آکادمی پوست آمریکا، هورمون‌ها ممکن است تشکیل ملاسما را تحریک کنند.
۳. عوارض داروها
بعضی از داروها باعث ایجاد لکه‌های تیره می‌شوند، چون رنگدانه‌های پوست را افزایش می‌دهند یا پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کنند. از این داروها می‌توان به داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین، داروهای سایکوتروپیک (درمان اختلالات روانی)، فنی‌توئین (داروی ضدتشنج) و آمیودارون (درمان نامنظم بودن ضربان قلب) اشاره کرد.
۴. التهاب
لکه های قهوه ای روی پوست می‌توانند پس از یک دوره التهاب ایجاد شوند. التهاب ممکن است به‌دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله: اگزما، پسوریازیس، عفونت، واکنش آلرژیک و آکنه.
۵. التیام زخم
گاهی اوقات، لکه‌های تیره پس از بهبود نیش حشرات، سوختگی یا بریدگی روی پوست باقی می‌مانند. این لکهها ممکن است با گذشت زمان محو شوند.
۶. تحریک پوست
در بعضی از افراد، محصولات آرایشی-بهداشتی مرتبط با پوست یا مو می‌توانند پوست را تحریک کنند و باعث ایجاد لکه‌های تیره شوند.
۷. دیابت و سایر بیماری‌ها
دیابت هم می‌تواند در تیره شدن پوست نقش داشته باشد. مشکلات مرتبط با دیابت، از جمله آکانتوزیس نیگریکانس، باعث تیره و ضخیم شدن بعضی از قسمت‌های پوست می‌شوند. بعضی از افراد ممکن است لکه‌های تیره‌ی ناشی از این بیماری را با لکه‌های مرتبط با افزایش سن اشتباه بگیرند.
بیماری‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند باعث ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست شوند، مثل: بیماری کبدی، بیماری آدیسون، هموکروماتوز و تومورهای هیپوفیز.
چگونه لکه های قهوه ای روی پوست را از بین ببریم؟
انتخاب بهترین گزینهی درمانی به علت بروز لکه، اندازه‌ی آن و ناحیه‌ای از بدن که تحت تاثیر قرار داده است، بستگی دارد. بعضی از لکه‌های تیره، از جمله لکه‌های ناشی از آکنه، ممکن است به‌مرور زمان خودبه‌خود محو شوند. بعضی از آن‌ها را هم می‌توان با درمان‌های موضعی از بین برد، اما غالبا به چند ماه زمان نیاز است. راهکارهای تخصصی‌تر مثل کرایوسرجری، لیزر درمانی و لایه‌برداری شیمیایی معمولا می‌توانند لکه‌های تیره را به‌طور کامل از بین ببرند، اما ممکن است برای افرادی که پوست حساس دارند گزینهی مناسبی نباشند.
روش‌های پزشکی
متخصص پوست ممکن است یکی از روش‌های زیر را برای درمان لکه های قهوه ای صورت و سایر نواحی بدن توصیه کند:
- لیزردرمانی؛ در این روش، نور ملانین را هدف قرار می‌دهد و لکه‌های تیره را از بین می‌برد. عوارض لیزردرمانی شامل کبودی، تورم، قرمزی، اسکار (جای زخم)، عفونت و تغییر بافت پوست است.
- میکرودرم ابریژن؛ متخصص پوست از دستگاه‌ی خاصی که دارای سطح ساینده است برای برداشتن لایه‌ی بیرونی پوست استفاده می‌کند. این روش درمانی باعث شکل‌گیری کلاژن جدید می‌شود که این ممکن است به کاهش لکهها کمک کند. بعد از میکرودرم احتمالا پوست برای مدتی صورتی رنگ است، اما به‌طور کلی این تکنیک کم‌خطر تلقی می‌شود.
- لایه‌برداری شیمیایی؛ سطح پوست با استفاده از یک محلول لایه‌برداری می‌شود تا به‌تدریج لکه‌های قهوه ای از بین بروند. تحریک پوست از عوارض احتمالی لایه‌برداری شیمیایی است.
- کرایوسرجری؛ کرایوسرجری لکه‌های ناشی از افزایش سن را با انجماد از بین می‌برد. از خطرات احتمالی می‌توان به سفید شدن دائمی مناطق تحت درمان اشاره کرد.
- کرم‌های روشن‌کننده‌ی پوست (نیازمند نسخه)؛ هیدروکینون که ماده‌ی فعال در کرم‌های روشن کننده است، به‌تدریج با کاهش تولید ملانین باعث کم‌رنگ شدن لکه های قهوه ای روی پوست می‌شود. استفاده‌ی طولانی‌مدت از محصولات حاوی این ماده خطرناک بوده و ممکن است در غلظت‌های بالا احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. به همین دلیل، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، غلظت هیدروکینون را به ۳ تا ۴ درصد در محصولات تجویزی و ۲ درصد در محصولات بدون نسخه (OTC) محدود کرده است.
این روزها، فرم تزریقی محصولات روشن‌کننده‌ی پوست در دسترس است، اما سازمان غذا و داروی آمریکا آن‌ها را توصیه نمی‌کند. چرا که شواهد کافی درباره‌ی عملکرد و خطرات این محصولات وجود ندارد.
- ۱۰ محصول برای روشن کردن نقاط تیره‌ی بدن که معجزه می‌کند
- ۱۵ راهکار خانگی و پزشکی برای رفع سیاهی کشاله ران
راهکارهای خانگی
علاوه بر روش‌های پزشکی و داروهای تجویزی، ممکن است روش‌های خانگی زیر هم در از بین بردن لکه های قهوه ای و مراقبت پوست موثر باشند:
- کرم‌های بدون نسخه؛ کرم‌های بدون نسخه که حاوی رتینول، آلفا هیدروکسی اسید و… هستند و انواع کرم ضد لک، در مقایسه با داروهای تجویزی قدرت کمتری دارند. عوارض جانبی (از جمله قرمزی، تورم و تحریک پوست) می‌تواند با هر داروی موضعی رخ دهد. محصولات روشن‌کننده معمولا پوست را در برابر اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید بسیار حساس می‌کنند. بنابراین، استفاده‌ی مداوم از کرم ضدآفتاب با SPF مناسب در طول درمان ضروری است.
- درمان‌های طبیعی؛ محصولات حاوی مواد طبیعی ممکن است در از بین بردن لکه‌های پوستی موثر باشند. به گفته‌ی محققان، نیاسینامید (ویتامین B3)، سویا و عصاره‌ی شیرین بیان می‌توانند به درمان لکه‌های تیره‌ی روی پوست کمک کنند. استفاده از ژل آلوئه‌ورا هم می‌تواند ملاسما را در دوران بارداری کاهش دهد.
- محصولات آرایشی؛ با لوازم آرایش نمی‌توان لکه های قهوه ای روی پوست را روشن کرد، اما ممکن است کانسیلر به پوشاندن لکهها کمک کند.
بعضی از درمان‌های خانگی ممکن است موثر نباشند یا حتی عارضه ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، می‌توان به لیموترش و سرکه‌ی سیب اشاره کرد که هیچ مدرکی برای اثربخش بودن آن‌ها وجود ندارد. در بعضی موارد، درمان‌های اثبات نشده مشکلات پوستی را تشدید می‌کنند. به همین دلیل، متخصصان استفاده از آب لیموترش یا اسکراب‌های ساینده را توصیه نمی‌کنند؛ چون می‌توانند لکه‌های تیره را بدتر کنند.
بعضی از محصولات روشن‌کننده‌ی پوست بیشتر از اینکه مفید باشند، مضرند. بسیاری از آن‌ها حاوی موادی هستند که می‌توانند به پوست یا سلامت کلی آسیب برسانند، مانند جیوه یا استروئید. استفاده از این محصولات به‌مرور زمان باعث ایجاد جوش و بثورات پوستی می‌شود و پوست را شکننده می‌کند که در این صورت شما را نیازمند به محصولات مراقبتی دیگر مانند کرم و ژل ضد جوش می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
غالبا لکه‌های تیره‌ی روی پوست مضر نیستند. اما در بعضی موارد، تشخیص تفاوت بین یک لکه‌ی تیره با سایر تغییرات پوستی مانند ملانوما (یک نوع سرطان پوست) سخت است. اگر مطمئن نیستید که منشاء لکه های قهوه ای روی پوست شما چیست یا روش‌های خانگی قادر به از بین بردن آن‌ها نیستند، به پزشک مراجعه کنید. در موارد زیر هم مشورت با پزشک توصیه می‌شود:
- ظاهر شدن لکه‌های تیره به‌طور ناگهانی
- خارش
- گزگز
- خونریزی
- تغییر رنگ یا اندازه‌ی لکهها
چگونه از ایجاد لکه‌های قهوه ای روی پوست جلوگیری کنیم؟
گاهی اوقات، هیچ راهی برای پیشگیری از لکه‌های تیره وجود ندارد. برای مثال، تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری که ممکن است به ملاسما منجر شوند، قابل پیشگیری نیستند. با این حال، با اقدامات زیر می‌توانید احتمال بروز این مشکل را به حداقل برسانید:
- هر روز از ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید، حتی زمانی که نور خورشید شدید نیست. فراموش نکنید که هر ۲ ساعت یک‌بار کرم ضدآفتاب خود را تمدید کنید.
- برای محافظت بیشتر، از کلاه‌ی لبه پهن و عینک آفتابی استفاده کنید.
- درمان بیماری‌های پوستی مانند آکنه را جدی بگیرید. این بیماری‌ها ممکن است به‌دلیل ایجاد التهاب باعث تغییر رنگ پوست شوند.
- از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر که نور خورشید بسیار شدید است، از آن دوری کنید.
- راهنمای کامل خرید بهترین کرم ضدآفتاب برای خانم‌ها و آقایان
- آیا استفاده از ضد آفتاب مردانه برای آقایان امری ضروری است؟
کلام پایانی
لکه های قهوه ای روی پوست می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشد. آن‌ها معمولا بی‌ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند. اگر می‌خواهید از شر این لکهها خلاص شوید، می‌توانید طیف وسیعی از درمان‌ها را امتحان کند، از محصولات بدون نسخه گرفته تا لیزردرمانی. اثربخشی درمان به علت شکل‌گیری لکه‌های تیره و میزان آن‌ها بستگی داشته باشد. برای استفاده از روش‌های خانگی حتما با پزشک مشورت کنید. بعضی از این راهکارها برای همه مناسب نیستند یا ممکن است عوارض داشته باشند.
منابع: medicalnewstoday, verywellhealth
