سیستان و بلوچستان دهههاست با خشکسالی مواجه شده. به گفته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان، این استان از سال ۱۳۷۷ وارد فاز خشکسالی شده است.
به گزارش همشهری آنلاین، محسن حیدری به همشهری میگوید: «حالا به ندرت تر سالی هم داشتیم، ولی میزان بارشها در ۵۰ سال گذشته ۳۵ میلیمتر کاهش پیدا کرده است.»
او توضیح میدهد: «سالی که در سیستان و بلوچستان تر سالی بود، میزان بارش سالانه استان از ۱۰۰ میلیمتر در سال ۱۴۰۲ افزایش چشمگیری داشت. البته بارشهای سال گذشته، بارشهای مفیدی نبود.»
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه میدهد: «این ترسالی موجب شد که دو سیل در دشتیاری داشته باشیم و همچنین در کنارک و زرآباد سیل داشتیم و ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر بارش وجود داشت. به همین دلیل، سبب وقوع سیل شده بود در حالی که سال ۱۴۰۱ در استان شاهد خشکسالی بودیم.»
حیدری تاکید می کند: «سیستان و بلوچستان استانی است که حدود ۲۶ سال پیش وارد فاز خشکسالی شدید شده است.»
به گفته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان، با کاهش میزان بارندگی، دمای هوا نیز روند افزایشی پیدا کرده تا وضعیت خشکسالی را در این استان بیشتر کند. او میگوید: «دمای هوا در ۵۰ سال گذشته ۲.۱ درجه افزایش پیدا کرده است یعنی با توجه به میزان بارشها و افزایش دما، استان هر ساله بیشتر به سمت خشکی رفته. به موازات آن، تعداد روزهای گرد و غبار و وزش باد هم در استان بیشتر شده است.»
حیدری عنوان می کند: «سازمان هواشناسی سیستان و بلوچستان، به طور مرتب اطلاع رسانی می کند که استان به سمت خشکسالی می رود. در عین حال، همین استان، میانگین بارش ۱۰۰ میلیمتر را دارد و حداقل آب شیرینی که وارد سیستان و بلوچستان می شود، ۱۸ میلیارد متر مکعب است. در واقع این میزان آب شیرین از طریق بارندگی وارد استان می شود.»
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان اضافه می کند: «به همین دلیل، ما باید به سمتی حرکت کنیم که طرح های سازگار با خشکی اجرا شود. اگر ۱۰ درصد از همین میانگین بارش ۱۰۰ میلیمتر در سال را بتوانیم ذخیره کنیم، کل نیاز آبی استان تامین می شود.»
منابع تامین آب؛ از شمال تا جنوب
سیستان و بلوچستان به وسعت ۱۸۰۷۲۶ کیلومتر مربع بیش از ۳.۵ میلیون نفر جمعیت دارد در حالی که بارش متوسط آن حدود ۱۰۰ میلیمتر است که ۴۰ درصد میانگین کشوری محسوب میشود. بارش میانگین کشور هم در حدود یک سوم میانگین جهانی است. حدود ۹۱ میلیون مترمکعب آب آشامیدنی و بهداشتی در سیستان و بلوچستان از منابع آب زیرزمینی تامین میشود.
منابع پایدار آبی در جنوب استان
در جنوب استان باید به سراغ منابع پایدار برویم. سدها از جمله منابع پایدار آبی هستند که در جنوب استان شامل ۳ سد میشود؛ کهیر، پیشین و خیرآباد.
تامین آب در شمال استان
در مناطق شمالی استان، مانند زاهدان و سیستان منابع آب شامل آب زیرزمینی و چاه نیمههاست و تامین آب با این منابع انجام میشود. سیستان به تک منبع آب دریافتی از محل حقابه هیرمند متکی بود که در چاهنیمهها ذخیره میشد. این تک منبعی پایان یافته و منابع متعددی برای تامین آب در نظر گرفته شده در نگاه کلی شمال سیستانوبلوچستان وابسته به منابع آب سطحی و رودخانه هیرمند است
مرکز استان و چاهها
در مناطق مرکزی استان بیشتر منابع آبی از چاهها و آبهای زیرزمینی تامین میشود که از ظرفیت بسیار پایینی برخوردار است. ناگفته نماند که منابع آبی مناطق کوهستانی استان نیز در دست مطالعه است تا راهی باشد برای عبور از بحران تنش آبی در استان.
آب شیرین کن و بارندگی
احداث آب شیرین کن سیستان و بلوچستان کامل شده و آماده بهرهبرداری است که از طریق آن، آب به دو سمت سیستان و زاهدان خواهد رفت. این آبشیرینکن به اندازه ۱۰۰ هزار مترمکعب در روز آب تامین میکند. در عین حال، سالانه ۱۰ درصد آب شیرین سیستان و بلوچستان از طریق نزولات آسمانی تامین میشود.