کاشف واکسن هاری کیست؟

هاری یکی از بیماری های شناخته شده در طول تاریخ است که پیشینه آن در میان انسان ها به حدود 2 هزار سال قبل از میلاد بر می گردد و اولین بار سال 1930 قبل از میلاد مستنداتی درباره آن نگارش شده است.

این بیماری همیشه در گونه سگ ها و گاهی در سایر گونه های جانوری از جمله خفاش وجود داشته و از طریق گاز گرفتن به انسان منتقل می شود. تا قبل از کشف واکسن هاری (به انگلیسی: Rabies Vaccine) در سال 1885 تقریبا همه عفونت های هاری به مرگ منجر می شدند اما بعد از کشف واکسن، آمار ابتلا و مرگ و میر تا حد زیادی کاهش یافت.

در ادامه قصد داریم به بررسی تاریخچه و معرفی کاشف واکسن هاری بپردازیم، با کوکا همراه باشید.

منشا تاریخی بیماری هاری

هاری نوعی بیماری عفونی با علائم کاملا واضح و شدید است که معمولا از سگ به انسان منتقل می شود.

به نظر می رسد هاری از دنیای قدیم به دنیای مدرن آمده و اولین مستندات تاریخی در مورد آن به سال 1930 قبل از میلاد بر می گردد که طبق قانون صاحبان سگ هایی که علائم هاری داشتند (از جمله ترشح بیش از حد بزاق دهان) باید اقدامات احتیاطی برای پیشگیری از حمله سگ خود به انسان ها انجام می دادند زیرا اگر انسانی توسط سگ هار زخمی شده و جان خود را از دست می داد صاحب سگ باید جریمه سنگین می پرداخت.

حتی در آن زمان نیز مردم می دانستند عامل بیماری هاری از طریق گاز حیوان به انسان منتقل می شود و در چند کتاب و مقاله باستانی از جمله مقاله ارسطو (300 سال قبل از میلاد) نیز از آن به عنوان بیماری سگ ها و هر موجودی که توسط سگ هار گاز گرفته شود یاد شده است.

تا قبل از کشف واکسن هاری، معمولا از روش های دیگر برای کنترل و پیشگیری استفاده می شده است. به عنوان مثال در قرن هجدهم میلادی، در کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه و اسپانیا قانونی مبنی بر از بین بردن سگ های ولگرد تصویب شد تا خطر تماس سگ های هار با انسان ها کاهش یابد، اگرچه این برنامه با استقبال خوبی روبرو نشد.

در قرن نوزدهم روش های دیگری همچون قرنطینه و سایر اقدامات بهداشتی برای بررسی بیشتر وضعیت سگ ها و جلوگیری از انتقال بیماری هایی همچون هاری در جوامع شهری ارائه شد. احتمالا به دلیل همین اقدامات بود که تعداد آمار ابتلا کاهش یافت و در اوایل قرن بیستم برخی نقاط دنیا کاملا از این ویروس پاک شدند.

تاریخچه واکسن هاری

مراقبت های پیشگیرانه به همراه کشف واکسن هاری باعث شد در اوایل قرن بیستم شیوع این بیماری در کشورهای پیشرفته دنیا از جمله اروپای مرکزی که قبلا شیوع های گسترده ای تجربه می کردند تا حد قابل توجهی کاهش یابد، اگرچه در بسیاری از نقاط دنیا حتی تا امروز نیز سگ ها و انسان ها به این بیماری مبتلا می شوند.

واکسیناسیون به کاهش چشمگیر شیوع هاری در بیماران کمک می کند، گفته شده اگر اکثریت حیوانات اهلی (70 درصد) در یک منطقه خاص واکسیناسیون شوند می توان هاری را در آن منطقه ریشه کن کرد.

کاشف واکسن هاری چه کسی است؟

سال 1885 لویی پاستور نشان داد امکان واکسیناسیون سگ ها برای جلوگیری از ابتلا به عفونت هاری و انتقال احتمالی آن به انسان وجود دارد، اگرچه این موضوع تا دهه 1920 که واکسیناسیون حیوانات خانگی گسترش یافت مورد استقبال قرار نگرفت.

پاستور برای تولید واکسن انسانی از ویروس ضعیف شده هاری که از نخاع خرگوش جدا شده بود استفاده کرد. او که آن زمان تجربه تحقیق روی واکسن بیماری های باکتریایی همچون وبای مرغان و سیاه زخم را نیز داشت نتوانست میکرو ارگانیسم های عامل هاری را شناسایی کند و به همین دلیل قادر به تولید واکسن در شرایط آزمایشگاهی نبود.

علت این مسئله این است که هاری یک بیماری ویروسی می باشد و در آن زمان ویروس ها هنوز ناشناخته بودند.

سال 1885 و بعد از موفقیت آمیز بودن نتایج آزمایش واکسن روی سگ ها، پاستور موافقت کرد آن را روی اولین مورد انسانی تست کنند. بیمار یک پسر نه ساله به نام ژوزف میستر بود که به شدت مورد حمله سگ های وحشی قرار گرفته و در صورتی که اقدامی انجام نمی شد به احتمال زیاد فوت می کرد.

پاستور طبق یک برنامه مشخص روزانه، طی چند روز دوزهای معین از واکسن را به پسر بچه تزریق کرد، خوشبختانه ژوزف هرگز به هاری مبتلا نشد و پاستور به یک قهرمان بین المللی تبدیل شد.

لازم به ذکر است واکسن های گرفته شده از بافت عصبی (مشابه واکسن پاستور) که هنوز در برخی کشورها استفاده می شود از واکسن های کشت سلولی مدرن بسیار ارزان تر و اثر بخشی آن ها نیز به مراتب کمتر است. این واکسن ها ممکن است عوارض عصبی نیز به دنبال داشته باشند.

منابع: medical – wikipedia – vbivaccines