معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به شناسایی دو مورد محلی ابتلا به تب دنگی در کشور و روند افزایش آمار ابتلا بر ضرورت فرهنگسازی و افزایش آگاهی مردم از این بیماری و عامل بروز آن تاکید کرد.
همشهری آنلاین – مریم سرخوش: دکتر حسین فرشیدی، در پاسخ به همشهری آنلاین درباره سابقه این بیماری در کشور بیان کرد: از سال 95 برنامه مراقبت از پشه آئدس در کشور راه‌اندازی شد و سیستم مراقبت کشور به دنبال بیماری تب دنگی و عامل بیماری‌زا بود، چون در کشورهای همسایه از شرق و غرب تا کشورهای حاشیه خلیج فارس سابقه وجود بیمار و پشه عامل انتقال بیماری وجود داشت. سال 98 هم برای اولین بار پشه آئدس در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان شناسایی شد و از همان زمان برنامه‌ریزی این بود که از گسترش پشه در سراسر کشور جلوگیری شود.
او ادامه داد: آمار جهانی نشان می‌دهد به محض شناسایی پشه در یک منطقه طی یکسال بیماری هم وجود خواهد داشت، اما بیش از 4 سال است که نظام مراقبت به خوبی عمل کرده و شیوع بیماری را نداشته‌ایم و اگر وجود پشه در سایر نقاط هم گزارش شده اما آلودگی نداشته‌اند. دو پشه‌ای هم که در کشور شناسایی شده و عامل بیماری تب دنگی هستند، در جنوب کشور پشه آئدس اجپتی در استان‌های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و در شمال کشور پشه آئدس آلبوپیکتوس در مازندران، گیلان و گلستان. بیماری که این پشه‌ها ایجاد می‌کنند متفاوت است.
چرا بیماران محلی مهم‌اند؟
به گفته فرشیدی از سال 95 تا 26 اردیبهشت امسال، 123 بیمار شناسایی شدند که شامل تب دنگی و چیکونگونیا بودند. هیچ یک از موارد هم داخلی نبودند و انتقال از خارج کشور صورت گرفته بود اما اکنون آمار افزایشی شده و تنها در یک ماه اخیر (تا 26 خرداد) 92 مورد ابتلا به تب دنگی در کشور شناسایی شده‌اند که دو مورد ابتلای محلی و 90 مورد مسافرانی هستند که به کشورهای همسایه سفر کرده‌اند.
معاون وزیر بهداشت شناسایی این بیماران محلی حائز اهمیت عنوان کرد و گفت: این دو مورد هفته پیش در استان هرمزگان به ما گزارش شد و اهمیت زیادی دارد چون نشان‌دهنده این است که شهرهای در کشور داریم که هم پشه آلوده دارند و هم بیمار.
3 برنامه مختلف در استان‌ها
فرشیدی با تاکید بر برنامه‌ریزی جدید برای مبارزه با بیماری بیان کرد: این برنامه‌ریزی مبتنی بر سه استراتژی در استان‌های مختلف است؛ اول استان‌هایی که هم بیمار دارند و هم پشه آئدس. دوم استان‌هایی که فقط پشه دارند و بیمار را ندارند. سوم استان‌هایی که نه پشه دارند و نه بیمار، چون حتی اگر بیمار به این مناطق سفر کند، انتقال بیماری صورت نمی‌گیرد. مردم باید بدانند هر نوع گزش پشه در مناطقی که زیست بوم پشه آئدس هستند، می‌تواند عامل انتقال تب دنگی باشد. این مساله به ویژه در استان‌هایی که بیمار تشخیص داده شده، اهمیت زیادی دارد.
اگر کسی به تب دنگی مبتلا شود و پس از بهبودی دوباره بیمار شود، در مرتبه دوم، علائم بسیار شدیدتر خواهد بود و رنج بیمار را افزایش می‌دهد
او به تصویب سند ملی مبارزه با بیماری‌های منتقله از پشه آئدس هم اشاره کرد و گفت: در این سند به وظیفه تمامی نهادها برای مبارزه با این بیماری اشاره شده است. اگر وظایف اشاره شده در این سند از سوی کلیه نهادها به خوبی اجرایی شود، این امیدواری وجود دارد که مانع از شیوع گسترده بیماری شویم.
همراهی و همکاری به موقع گمرک
فرشیدی تاکید کرد: همین حالا هم برای مبارزه با این بیماری، همکاری بسیاری خوبی از سوی گمرک کشور صورت گرفته و مجوز ترخیص لوازم تشخیص و درمان بیماری تب دنگی را به سرعت صادر کردند. این تجهیزات از سوی سازمان‌های بین‌المللی به کشور ما اهدا شده بود و در صورت نبود این همکاری، شاید ترخیص آنها تا هفته‌ها زمانبر می‌شد. عمده این تجهیزات در استان‌های دارای آلودگی بیشتر توزیع می‌شود، از جمله بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و فارس، همچنین سه استان شمالی؛ گیلان، مازندران و گلستان.
4 اقدام مهم
این مسئول با اشاره به 4 اقدام مهم برای مبارزه با این بیماری عنوان کرد: آموزش مردم، تجویز آزمایشی و آموزش نیروی انسانی و ایزوله کردن بیماران در این شرایط ضرورت دارد. برای ما بسیار مهم است که به مردم آموزش بدهیم و آنها آگاه باشند این بیماری انسان به انسان منتقل نمی‌شود اما افرادی که مبتلا به تب دنگی شناسایی می‌شوند باید به شدت محافظت کنند که در معرض گزش پشه قرار نگیرند و مهم‌ترین توصیه هم ایزوله شدن این افراد است. اگر فرد بیمار مورد گزش پشه قرار بگیرد، با نیش زدن به فرد سالم او را هم بیمار خواهد کرد.
آئدس روزها نیش می‌زند
فرشیدی با بیان این که گزش پشه آئدس متفاوت از سایر پشه‌هاست، در توضیح بیشتر گفت: مردم استان‌های جنوبی به خوبی آگاه هستند که پشه مالاریا گزش در شب دارد اما پشه آئدس در هوای روشن نیش می‌زند. از زمان گزش تا بروز علائم هم حدود دو هفته زمان می‌برد. به همین دلیل مردم باید توجه داشته باشند که در مناطق آلوده در صورت گزش‌های مشابه نسبت به بروز بیماری حساسیت بیشتری داشته باشند. نکته مهم این که در علائم اولیه مثل تب، سردرد و استخوان‌درد فرد شاید تصور ابتلا به کووید19 یا سرماخوردگی داشته باشد، اما بهتر است مراجعه کنند و تا در صورت نیاز تست تب دنگی از آنها گرفته شود. کیت به اندازه کافی برای تشخیص بیماری در شهرهایی که محل زندگی پشه است یا بیمار شناسایی شده، وجود دارد.
به تاکید این مسئول موارد پیشرفته بیماری هم با علائمی مثل خونریزی در لثه خودش را نشان می‌دهد که منجر به مرگ می‌شود. تشخیص و درمان به موقع در تب دنگی اهمیت زیادی دارد و اگر فرد مبتلا مراقبت‌های لازم را دریافت نکند، کشنده خواهد بود. در همین یک ماه اخیر 3 مورد فوتی داشتیم که 2 مورد در کشور امارات و یک مورد هم در ایران جان خود را از دست دادند. علائم شدید هم در آنها وجود داشته است.
او در پاسخ به این سؤال همشهری آنلاین که آیا ابتلای دوباره هم وجود دارد، بیان کرد: بله. اگر کسی به تب دنگی مبتلا شود و پس از بهبودی دوباره بیمار شود، در مرتبه دوم، علائم بسیار شدیدتر خواهد بود و رنج بیمار را افزایش می‌دهد.
طرحی برای ناباروری آئدس
فرشیدی چند نکته درباره تب دنگی را دارای اهمیت دانست و تاکید کرد: این پشه مشابه مالاریا نیست و کنترل بیماری که انتقال می‌دهد سخت و زمانبر است. مهم‌ترین گام این است که همه مردم پای کار بیایند. بهسازی محیط هم مهم‌ترین عاملی است که وفور پشه را کم می‌کند. ما مذاکراتی هم با انرژی اتمی داشتیم که طرح ناباروری این پشه‌ها در یکی از استان‌ها ایجاد شود. از همه اینها مهم‌تر این که نظام مراقبت به سمتی برود که در آزمایشگاه‌ها کیت‌های تشخیص سریع در اختیارداشته باشیم تا بیماران دارای علامت به سرعت شناسایی شوند.
دو مورد ابتلای محلی هفته پیش در استان هرمزگان به ما گزارش شد و اهمیت زیادی دارد چون نشان‌دهنده این است که شهرهای در کشور داریم که هم پشه آلوده دارند و هم بیمار
او ادامه داد: نکته مهم اینجاست که این بیماری با چنین وضعیتی به نظر نمی‌رسد که به این زودی‌ها رفع شود، به همین دلیل نیاز به کیت‌های تشخیص سریع داریم که مشابه دوران پاندمی کرونا، شرکت‌های دانش‌بنیان و متخصصان ایرانی می‌توانند به این حوزه ورود و کشور را در این باره بی‌نیاز کنند. سازمان بهداشت جهانی روی واکسنی کار می‌کند که مقابله با تب دنگی باشد و به شکل محدود در بازار جهانی مورد مصرف قرار گرفته استی. ما هم در کشور خودمان این ظرفیت را داریم که درباره این واکسن‌ها هم به تولید برسیم.
معاون بهداشت همچنین از اقدامات تازه برای کنترل بیماری در برخی شهرهای آلوده خبر داد و گفت: برای کاهش تراکم پشه، دو کار در برخی استان‌ها در حال انجام است؛ سمپاشی به شکل مه‌پاشی و سمپاشی‌های گسترده. از بین بردن امکنه‌ای که پشه در آنجا تجمع می‌کند، فضای خیس، نیزارها و… امیدواریم با آگاه کردن مردم بتوانیم مانع از شیوع بیمار در کشور شویم.