سال‌های بسیاری است که حیات وحش تبدیل به یک جاذبه گردشگری شده و در این میان خارتوران می‌تواند برای علاقمندان به گردشگری حیات وحش مکانی زیبا و البته شگفت‌انگیز باشد. جایی که اگر کمی خوش‌شانس باشید و در زمان مناسب به آنجا سفر کنید، حیوانات متعددی را خواهید دید. امروز در بخش پیشنهادات ایرانگردی لست سکند به سراغ این جاذبه ایران رفته‌ایم. با ما همراه باشید.
معرفی منطقه حفاظت شده خارتوران
منطقه حفاظت شده توران یا خارتوران در واقع سه محدوده حفاظت شده (بخشی از مساحت منطقه پناهگاه حیات وحش و پارک ملی است) به حساب می‌آید. منطقه خارتوران در شرقی‌ترین نقطه استان سمنان قرار دارد. این منطقه به لحاظ تنوع پوشش گیاهی و حیوانی به آفریقای ایران مشهور می‌باشد.
خارتوران بعد از زیست کرده سرنگتی آفریقا در کشور تانزانیا بزرگترین ذخیرگاه زیست کره جهان است. علاوه بر این خارتوران بعد از پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس، دومین منطقه حفاظت شده وسیع ایران می‌باشد.
در سال ۱۳۵۱ این مطنقه به عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط زیست مشخص شد و بعدها در سال ۱۳۵۵ بخشی را به عنوان پناهگاه حیات وحش معین کردند. در همین سال یونسکو این منطقه را ذخیرگاه زیست کره معرفی نمود و در نهایتا در سال ۱۳۸۱ بخشی از منطقه به پارک ملی تبدیل شد.
جاذبه‌های گردشگری منطقه خارتوران
همانطور که گفته شد، خارتوران یک منطقه حفاظت شده به حساب می‌آید. این منطقه شامل سه محدوده متفاوت است. هشت درصد از منطقه پارک ملی، ۱۷ درصد پناهگاه حیات وحش و ۷۵ درصد منطقه حفاظت شده به حساب می‌آید. پوشش گیاهی و حیوانی منطقه بسیار متنوع و غنی می‌باشد که همین یکی از مهمترین جاذبه‌های منطقه به حساب می‌آید.
حیات وحش خارتوران
خارتوران را منطقه زندگی یوزپلنگ ایرانی می‌دانند. البته علاوه بر یوزپلنگ ایرانی، خارتوران یکی از بهترین مکان‌ها برای دیدن گورخر ایرانی است. این روزها گورخر ایرانی تنها در خارتوران و منطقه حفاظت شده بهرام گور استان فارس دیده می‌شود. این در حالیست که در گذشته تقریبا در دو سوم خاک ایران و چند کشور همسایه، گورخر ایرانی زندگی می‌کرد.
به طور کلی در خارتوران ۴۱ گونه پستاندار، ۱۶۷ گونه پرنده، ۴۲ گونه خزنده، ۲ گونه دوزیست، ۷۲ گونه مار زندگی می‌کنند که توسط سازمان محیط زیست ایران شناسایی شده‌اند. ۶۳ گونه از مارهای خارتوران خشکی زی و ۹ گونه دیگر دریایی هستند.
مهمترین جانوران این منطقه غزال ایرانی، جبیر، سیاه‌گوش، گربه شنی، کاراکال، هوبره، قمری، شاه بوف، کفچه مار، افعی شاخ‌دار و لاک‌پشت مهمیزدار می‌باشند.
پوشش گیاهی خارتوران
پوشش گیاهی منطقه خارتوران به اندازه پوشش حیوانی آن غنی نیست اما با این حال در این منطقه پوشش گیاهی متنوعی وجود دارد. از جمله مهمترین گیاهان موجود در این منطقه قیچ، درمنه، کاروان کش، خارشتر، گون، گز و تاغ می‌باشد.
روستای پلکانی قلعه بالا
روستای پلکانی قلعه بالا در نزدیکی شاهرود است. این روستا با پارک ملی خارتوران یا توران همجوار می‌باشد. روستا در دامنه کوه واقع شده و همین امر باعث گردیده که معماری خانه‌ها به صورت پلکانی باشد. آب روستا از قنات تامین می‌شود و چنارهای کهنسال روستا بر زیبایی بصری آن افزوده است.
روستای رضاآباد
روستای رضاآباد یکی از روستاهای عشایرنشین ایرانی می‌باشد که می‌توانید سیاه‌چادرها و پوشاک سنتی عشایر شرق ایران را مشاهده کنید. این روستا در نزدیکی توران و روستای قلعه بالا است.
مجوز‌های لازم برای سفر به خارتوران
همانطور که گفته شد خارتوران یک منطقه حفاظت شده در شرق ایران می‌باشد. برای همین به منظور بازدید از منطقه نیاز به مجوز ورود دارید. برای گرفتن مجوز باید با یک محلی هماهنگی کرده تا در زمان بازدید مشکلی ایجاد نشود.
همچنین برای سفر به این منطقه بهتر است لباس همرنگ طبیعت پوشیده شود تا به راحتی حیوانات خارتوران را بتوانید ببینید. از نزدیک شدن به حیوانات خودداری کنید و به هیچ عنوان تنها به این منطقه سفر نکنید. در زمان بازدید از ایجاد صدای بلند (فریاد کشیدن، موسیقی و …) جدا خودداری نماید و زباله‌ها خود را در منطقه رها نکنید.
سخن پایانی
منطقه حفاظت شده خارتوران یا توران که به آفریقای ایران مشهور است، برای دوستداران حیات وحش می‌تواند یک جاذبه بکر و دیدنی باشد. پیش از رفتن به این منطقه باید مجوز تهیه کنید و به فکر محل اقامت خود باشید. روستاهای اطراف منطقه محل مناسبی برای اقامت هستند. در صورتی که پیشتر از این جاذبه عجیب ایران بازدید داشته‌اید با ما از تجربه‌هایتان بگویید.
توجه: اغلب تصاویر استفاده شده در متن از سایت‌های ویکی‌سمنان، ویکی‌پدیا و گردشگری۷۲۴ برداشته شده و نام عکاسان نامشخص بود. در صورتی که نام عکاسان را می‌‌دانید به ما اطلاع دهید.