فناوری تاندربولت ۳ و ۴ در اکثر لپتاپ‌های مدرن و امروزی به کار می‌رود اما این تکنولوژی دقیقا چه کاربردی داشته و چرا باید برای تاندربولت ۵ لحظه‌شماری کنیم؟
تاندربولت چیست؟
با تاندربولت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
جدیدترین تاندربولت چیست؟
آیا تاندربولت ۴ همان USB4 است؟
پورت USB-C چیست؟
چرا اکثر لپتاپ‌ها از تاندربولت استفاده می‌کنند؟
از تکنولوژی تاندربولت ۵ چه خبر؟
زمان عرضه تاندربولت ۵
پورت‌های جانبی در لپتاپ‌ها به شدت اهمیت دارند؛ چرا که شما باید ابزار و لوازم جانبی دیجیتال را از طریق این مدل پورت‌ها به لپتاپ متصل کنید.
شرکت اپل در سال ۲۰۱۸ مک‌بوک پرو جدیدی را معرفی کرده که تمام پورت‌های دستگاه با مدل قبلی عوض شده و از فناوری تاندربولت ۳ در این محصول استفاده شد. بسیاری از سازندگان سیستم‌های کامپیوتری از این رویه استقبال کرده و در حال حاضر معمولا یکی از درگاه‌های کامپیوتر و لپتاپ‌های امروزی به فناوری تاندربولت ۳ مجهز شده است.
با وجود این موضوع که اکثر درگاه‌های تخصصی هنوز در مک‌بوک‌ها جایگاه خود را حفظ کرده‌اند، تنوع USB-C و تاندربولت روز به روز در حال پیشرفت بوده و در حال حاضر به یک استاندارد تبدیل شده است. از طرفی، تاندربولت ۵ هم دیر یا زود رونمایی خواهد شد و تغییرات گسترده‌ای در این حوزه رقم زده می‌شود که برای افراد حرفه‌ای و صد البته گیمرها مهم خواهد بود. با تمام این تفاسیر، شاید بپرسید که منظور از تاندربولت چیست و چه کاربردی دارد. در ادامه به طور مفصل به این دو سوال پاسخ می‌دهیم.
تاندربولت چیست؟
شرکت اینتل، پلتفرم تاندربولت را در سال ۲۰۱۱ زمانی که هنوز USB 3.0 در اوج بود رونمایی می‌کند؛ زمانی که USB 3.0 می‌توانسته با سرعت اطلاعات ۵ گیگابیت بر ثانیه اطلاعات را منتقل کند. با رونمایی از فناوری تاندربولت ۳، عدد مربوط به انتقال اطلاعات دو برابر یعنی ۱۰ گیگابیت بر ثانیه شد. با این حال، با استفاده از فناوری تاندربولت ۳ می‌توان طیف متنوعی از فایل‌ها را منتقل کرد.
از طریق تاندربولت می‌توان فایل‌های ویدیویی را هم از طریق کابل به صفحه نمایش منتقل کرد. همچنین می‌توان دستگاه‌های مختلف را به یکدیگر متصل کرد. برای مثال شما می‌توانید هارد درایو خود را به کامپیوتر و یک صفحه نمایش را به هارد درایو متصل کنید. در واقع کانکتور مربوطه، به نوعی آینده‌ی این حوزه محسوب می‌شود.
دو استاندارد تاندربولت ابتدایی برای کانکتورهای miniDisplayPort مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، با صراحت می‌توان اعتراف کرد که این دو استاندارد چندان مشهور نشد اما بسیاری از صاحبان مک‌بوک که وفادار به اکوسیستم اپل باقی ماندند احتمالا هنوز این استانداردها را به خاطر دارند.
کابل شارژ USB-C به USB-C مک دودو مدل CA-5890 طول ۱.۵ متر
بزرگترین پیشرفت در این زمینه دقیقا زمانی بود که تاندربولت ۳ رونمایی شد. فناوری تاندربولت ۳ از جنبه ظاهری شبیه به کانکتورهای USB Type-C نام آشنا محسوب می‌شود، اما تاندربولت ۳ متنوع‌تر و کاربردی‌تر به نظر می‌رسد. با تمام این اوصاف، تاندربولت ۳ تنها کانکتور لپتاپ‌های مدل‌های حرفه‌ای اپل برای چند سال متمادی تلقی می‌شود. حتی اگر گاهی اوقات نیاز به استفاده از تعداد زیادی دانگل داشته باشید، می‌توان تنها با یک پورت، انواع و اقسام کارها را انجام داد.
با تاندربولت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
امروزه تکنولوژی تاندربولت به شدت پرطرفدار شده است؛ چون این فناوری به شما اجازه می‌دهد تا از دستگاه‌های متعدد با عملکردهای کاملا متفاوت با استفاده از تنها یک درگاه روی لپتاپ یا پی‌سی استفاده کنید. از آنجایی که دامنه‌ی وسیعی از پروتکل‌ها توسط تاندربولت پشتیبانی می‌شود، شما می‌توانید انتظار داشته باشید که همه کار را با تاندربولت انجام دهید. با این اوصاف، برخی از استانداردهایی که توسط تاندربولت پشتیبانی می‌شود شامل موارد زیر است:
- پورت USB
- پورت DisplayPort
- پورت HDMI
- PCI Express
- Ethernet
البته بسته به نسل تاندربولت، سرعت درگاه هم متفاوت خواهد بود اما این که تمام این استانداردها توسط یک کابل منفرد قابل انجام است، یک موضوع فوق‌العاده بزرگ محسوب می‌شود. تاندربولت همچنین از backward compatibility هم پشتیبانی می‌کند؛ بنابراین، هیچ الزامی وجود ندارد که لوازم جانبی دیجیتالی مد نظرتان حتما جدید باشد تا به لپتاپ‌های جدید و مدرن متصل شوند.
کابل تبدیل USB-C به AUX جیفیوز مدل AX-45 طول ۱متر
جدیدترین تاندربولت چیست؟
با وجود این که فناوری تاندربولت ۳ بزرگترین قدم در این حوزه از تکنولوژی به شمار می‌رود، فناوری جدیدتری روی کار آمده است. در حال حاضر که این مطلب نوشته می‌شود، تاندربولت ۴ جدیدترین استاندارد محسوب می‌شود که در تابستان سال ۲۰۲۰ میلادی از آن رونمایی شد. تاندربولت ۴ پیشرفت‌های حائز اهمیتی نسبت به نسل گذشته داشته اما همچنان حداکثر سرعت انتقال اطلاعات ۴۰ گیگابیت بر ثانیه محسوب می‌شود که تقریبا هم اندازه تاندربولت ۳ است. با تمام این تفاسیر، تاندربولت ۴ چه مزیت‌هایی نسبت به نسل سوم دارد که از آن بی‌خبر هستید؟ چهار ویژگی جدیدی که در تاندربولت ۴ وجود دارد به شرح زیر است:
- تاندربولت ۴ می‌تواند از نمایش یک مانیتور با رزولوشن ۸K یا دو مانیتور با رزولوشن ۴K پشتیبانی کند. این ویژگی تقریبا دو برابر ظرفیت تاندربولت ۳ دانسته می‌شود.
- اضافه شدن قابلیت Wake-From-Sleep به تاندربولت ۴ اجازه می‌دهد تا بتوان خیلی سریع از لوازم جانبی دیجیتالی متصل به دستگاه بهره‌برداری کرد.
- سرعت اطلاعات PCIe به ۳۲ گیگابیت بر ثانیه افزایش یافته که تقریبا دو برابر محسوب می‌شود. این قابلیت بیشتر زمانی کاربرد دارد که شما می‌خواهید کارت گرافیک اکسترنال را به سیستم کامپیوتر خود متصل کنید.
- تاندربولت ۴ از جنبه‌ی امنیتی تقویت یافته است. پروتکل VT-d موجب می‌شود تا دسترسی مستقیم به حافظه با محدودیت‌هایی همراه باشد.
اگر چه قابلیت‌های جدید و کاربردی در تاندربولت ۴ می‌بینیم، عمر این نسل هم رو به اتمام است. شرکت اینتل اخیرا تاندربولت ۵ را معرفی کرده که پیشرفت‌های بسیار جدیدی را به دنبال دارد که در ادامه‌ی این مطلب توضیح می‌دهیم. البته باید دستگاه‌ها و لپتاپ‌های جدید و امروزی‌تری هم ساخته شوند تا از این استاندارد بهره ببرند.
آیا تاندربولت ۴ همان USB4 است؟
این حس سردرگمی بین اسم USB و سایر کابل‌ها از گذشته تا به امروز وجود داشته و همچنان بسیاری از افراد با این مسئله دست و پنجه نرم می‌کنند. در واقع کابل‌های DisplayPort، تاندربولت و حتی کابل‌های USB معمولی همگی از یک نوع سری یا همان کانکتور استفاده می‌کنند. بنابراین کانکتورها از جنبه ظاهری همگی شبیه به هم یعنی شکل USB Type-C هستند اما تاندربولت ۴ رسما بالارده‌ترین USB4 دانسته می‌شود.
کابل تبدیل USB به microUSB سوموس تل مدل SMS-BP06 طول ۱ متر
USB4 لایه‌های متنوعی دارد. برای مثال یک مدل ۲۰ گیگابیت بر ثانیه از این مدل USB4 وجود دارد که توانایی سرعت انتقال ۴۰ گیگابیت بر ثانیه هم توسط پورت وجود دارد. تاندربولت ۴ در واقع بالاترین سرعت انتقال اطلاعات را تضمین می‌دهد. USB4 همچنین توانایی پشتیبانی از دو مانیتور با رزولوشن ۴K و قابلیت Wake-From-Sleep را تضمین نمی‌دهد، در حالی که تاندربولت ۴ هر دو قابلیت مذکور را داراست. با این حال، USB-C چیست و چه کاربردی دارد؟
پورت USB-C چیست؟
USB-C یا USB Type-C یک کانکتور USB فیزیکی به حساب می‌آید. در واقع این مدل پورت جایگزین مدل micro-usbهایی است که قبلا توسط صاحبان گوشی‌های اندروید مورد استفاده قرار می‌گرفت. این پورت در نهایت می‌تواند جایگزین پورت USB Type-A در آینده شود که یک کانکتور استاندارد USB در مقیاس بزرگتر به حساب می‌آید. حتی شرکت اپل، USB-C را به جدیدترین مدل‌های آیفون ۱۵ اضافه کرده است.
پورت USB-C یک کانکتور متنوع، backward-compatible و نسل آینده‌ی پورت‌ها محسوب می‌شود. با این که استاندارد مذکور الزاما به معنای افزایش سرعت نبود، از طریق این پورت می‌توان سرعت انتقال اطلاعات را افزایش بخشید. همچنین با استفاده از USB Type-C می‌توان دستگاه‌های متنوع‌تری را شارژ کرد؛ چرا که پورت مورد نظر می‌تواند تا ۲۴۰ وات انتقال انرژی را پشتیبانی کند. این میزان برای شارژ اکثر لپتاپ‌ها کافی خواهد بود. همچنین شارژ سریع گوشی‌های هوشمند از این طریق امکان‌پذیر است. بنابراین، شما می‌توانید با استفاده از تنها یک عدد کابل با کانکتور USB Type-C خیلی سریع اطلاعات مختلف را به دستگاه مورد نظرتان انتقال داده و هم‌زمان دستگاه را شارژ کنید. با این حال، چیزی که به شدت جذاب به نظر می‌رسد در این موضوع نهفته که کانکتور مورد نظر برگشت‌پذیر است؛ به این معنا که خوشبختانه برخلاف پورت‌های USB نسل‌های گذشته، نیازی نیست تا با یک فرم صحیح کابل را وارد درگاه کرد. شما می‌توانید خیلی راحت کابل را به هر شکلی که شده داخل درگاه نصب کنید.
به خاطر داشته باشید USB-C نشان‌دهنده‌ی سرعت یا قابلیت‌های کابل نیست. کابل‌های USB-C می‌توانند در سرعت انتقال و حتی شارژ بسیار متفاوت باشند. از همین رو، احتمالا با USB 3.2 یا USB4 2.0 به کرات مواجه خواهید شد که به نوعی استانداردهای متفاوتی برای انتقال اطلاعات محسوب می‌شوند. بنابراین، شما می‌توانید یک کابل USB-C را خریداری کنید که از انتقال اطلاعات تا نهایت ۴۸۰ مگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند. همچنین امکان خرید کابل USB4 2.0 هم وجود دارد که تا ۸۰ گیگابیت بر ثانیه می‌توان سرعت انتقال اطلاعات را انتظار داشت. همان‌طور که متوجه شده‌اید، تفاوت در این زمینه به شدت زیاد به نظر می‌رسد.
چرا اکثر لپتاپ‌ها از تاندربولت استفاده می‌کنند؟
سازنده‌ها به طور کلی از تاندربولت به دلیل قابلیت‌های بسیار متنوعی که دارد استقبال کرده‌اند. مهم‌ترین دلیل در این زمینه، امکان انتقال اطلاعات با سرعت بسیار بالاست. همچنین کانکتور USB-C در حال حاضر به شدت رایج شده است.
شما می‌توانید از تاندربولت برای اتصال به مک یا کامپیوتر برای انتقال صفحه نمایش، انتقال سریع اطلاعات بین کامپیوترها و هارد درایوها، اتصال دستگاه‌های جانبی و شارژ تنها از طریق یک درگاه بهره برداری کنید. این موضوع که اکثر قابلیت‌های اشاره شده توسط یک درگاه قابل دسترسی است، برای سازنده‌ها بسیار پر اهمیت دانسته می‌شود؛ چرا که سازنده‌های لپتاپ مدام در تلاش هستند تا محصولات خود را تا حد امکان نازک و سبک بسازند. طبیعتا یک کانکتور کوچک USB-C به مراتب بهتر از یک پورت HDMI یا اترنت حجیم برای این نوع شاسی مناسب خواهد بود. علاوه بر این موضوع، به جای چهار کانکتور بزرگ، تنها کافی است فقط از یک کانکتور کوچک برای ساخت لپتاپ استفاده شود.
یک قدم بزرگ به سمت پذیرش گسترده‌تر تاندربولت، با استفاده از USB4 محقق شد. این پورت دارای عملکرد تاندربولت ۳ است که آن را برای هر دستگاه دارای USB4 در دسترس قرار می‌دهد، نه فقط دستگاه‌های خاص که از فناوری تاندربولت ۳ پشتیبانی می‌کنند. در هر صورت این نکته، مسئله‌ی مهمی است؛ چرا که تاندربولت یک تکنولوژی متعلق به شرکت اینتل است و فقط با پردازنده‌های اینتل کار می‌کند. در حال حاضر هر دو شرکت AMD با پردازنده‌ی رایزن و اپل با پردازنده‌های سری M وارد مرحله‌ی رقابت بیشتری شده‌اند و در حال حاضر به لطف استاندارد USB4 می‌توان از عملکرد تاندربولت هم بهره‌برداری کرد.
از تکنولوژی تاندربولت ۵ چه خبر؟
تاندربولت ۴ هنوز یک فناوری جدید به حساب می‌آید و شرکت اینتل با رونمایی از این نسل پیشرفت‌هایی را ارائه کرده است. تاندربولت ۵ قطعا حداکثر سرعت انتقال اطلاعات را سه‌برابر خواهد کرد و پیشرفت‌های حائز اهمیتی را نشان می‌دهد که کاربران از قابلیت‌های جدیدتر بهره ببرند. احتمالا نرخ تازه‌سازی تصویر بالاتر و پشتیبانی از چند صفحه نمایش را در تاندربولت ۵ مشاهده خواهیم کرد.
تاندربولت ۵ اخیرا در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی معرفی شد و اینتل وعده‌ی بهینه‌سازی‌های بسیار گسترده‌ای را به کاربران داده است. اول از همه تاندربولت ۵ می‌تواند ۱۲۰ گیگابیت بر ثانیه انتقال اطلاعات را پشتیبانی کند. این عدد برای انتقال اطلاعات در صفحه نمایش‌ها با رزولوشن بالا کارایی خواهد داشت.
تاندربولت ۵ می‌تواند در بحث صفحه نمایش، صفحه نمایش‌های متعدد ۸K یا سه صفحه نمایش ۴K با نرخ فریم ۱۴۴ هرتز را پشتیبانی کند. اگر رزولوشن تصویر در اولویت‌های شما نبوده و بیشتر برای‌تان نرخ فریم اهمیت دارد، تاندربولت ۵ می‌تواند تا ۵۴۰ هرتز را پشتیبانی کند.
تاندربولت ۵ همچنین پهنا باند PCI-E را دو برابر کرده و از PCI-E نسل چهارم هم پشتیبانی می‌کند؛ به زبان ساده‌تر، لوازم جانبی PCI-E برای مثال کارت‌های گرافیک اکسترنال یا حافظه‌های SSD پهنا باند بیشتری را خواهند داشت که به شما اجازه می‌دهد سرعت انتقال سریع‌تر، کارت‌های گرافیک بهتر و فریم ریت بالاتر را تجربه کنید. البته تاندربولت ۵ همچنین از USB4 نسخه دوم هم پشتیبانی می‌کند که جدیدترین استاندارد USB در حال حاضر تلقی می‌شود.
زمان عرضه تاندربولت ۵
در حال حاضر که این مطلب نوشته می‌شود، شرکت اینتل هیچ دستگاه خاصی را معرفی نکرده که از این استاندارد پشتیبانی کند. البته، اینتل اذعان داشته در آینده‌ی نزدیک یعنی سال ۲۰۲۴ میلادی با کامپیوترها و لوازم جانبی دیجیتالی روبه‌رو می‌شویم که از تاندربولت ۵ پشتیبانی می‌کنند. به طور حتم همین خبر نه چندان دقیق می‌تواند انگیزه‌ی کافی برای ما باشد تا منتظر تکنولوژی تاندربولت ۵ در سال آینده میلادی باشیم.