با اجرای طرح تنفس و ممنوعیت قطع درختان جنگل های شمال کشور از سال ۹۵ تاکنون ، اتفاقات مهمی همچون بازگشت دوباره حیات وحش به جنگل و کشف سریع تر قاچاق چوب رخ داده و قرار است این طرح در برنامه هفتم توسعه نیز ادامه یابد.
همشهری آنلاین– الهام مصدقی راد: دولت در اواخر سال ۱۳۹۵ طرح تنفس جنگل های شمال را به اجرا درآورد. طرحی ۱۰ ساله که بر اساس آن هرگونه بهره برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل ممنوع و مقرر شد قرارداد شرکت های مجاز به بهره برداری، دیگر تمدید نشود. به دلیل اثرات مثبت این طرح در اکوسیستم جنگل های شمال تاکنون، تمدید اجرای آن در برنامه هفتم توسعه نیز دیده شده است تا جنگل های هیرکانی همچنان فرصت نفس کشیدن داشته باشند.
پیش از اجرایی شدن طرح تنفس، طرح های مدیریت جنگل نیز در مناطقی که اجرا می‌شد سازگاری لازم را با اکولوژی منطقه نداشتند و فشارهای ناشی از بهره برداری نیز موجب شده بود ۵ تا ۶ برابر ظرفیت جنگل ها از آنها بهره کشی شود و این مساله تهدید گونه های حیات وحش و از بین رفتن درختان را رقم زده بود. بیرون بردن درختان قطور و با کیفیت، خسارت های جبران ناپذیری بر دل جنگل ها بر جای گذاشت و گونه های غیر چوب ده اما مهم برای اکوسیستم هم در این میان حذف می‌شدند و به همین دلیل جنگل‌ها تنک شده و مرگ های دسته جمعی درختان که همچنان نیز شاهدش هستیم به وقوع پیوستند. اما با گذشت بیش از ۵ سال از اجرای طرح تنفس اتفاقات و تاثیرات مثبتی در جنگل های هیرکانی رخ داده است.
بازگشت حیات وحش و کشف سریع تر قاچاق چوب
هادی کیادلیری، استاد برجسته جنگل بانی و رییس دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد به همشهری می‌گوید : «حیات وحش به جنگل های هیرکانی بازگشته و در حال تکمیل شدن است و می‌توان با ادامه این طرح به بهتر شدن این چرخه امیدوار بود.» ورود ماشین آلات و اره های قطع درختان، حیات وحش را از این جنگل ها فراری داده بود، زیستگاه آنها تهدید و تخریب می‌شد، درختان تاثیرگذار دراکوسیستم جنگل قربانی می‌شدند اما اجرای طرح تنفس، این تهدید ها را متوقف کرده است. برخی منتقدان طرح تنفس، آن را موجب افزایش قاچاق چوب از جنگل ها می‌دانند اما نه تنها پیش از اجرای طرح، قاچاق چوب انجام می‌شد بلکه بسیار راحت تر از زمان اجرای طرح تنفس، قاچاقچیان مشغول کار بودند. کیادلیری می‌گوید : «پیش ازاین به راحتی مشخص نبود چوبی که از جنگل خارج می‌شود قانونی است یا قاچاق، اما حالا همه و حتی مردم محلی هم می‌دانند اگر چوب از جنگل بیرون رود قطعا قاچاق و غیرقانونی است و آن را گزارش می‌کنند، کشفیات قاچاق نیز بهتر انجام می‌شود.»
هرچند که به گفته رییس سابق انجمن جنگل بانی عوامل دیگری همچون تغییر کاربری، ویلاسازی، زباله، آتش سوزی، گردشگری بی قاعده و … همچنان جنگل ها را تهدید می‌کند و نیازمند تدوین و اجرای دقیق طرح های مدیریتی است تا این منابع از خطر نابودی محفوظ بماند.
۱۳ تا ۱۶ میلیون متر مکعب سالانه:نیازصنایع کشوربه چوب
۱۰ درصد : تامین چوب مورد نیاز از جنگل ها
۹۰ درصد : تامین چوب مورد نیاز از واردات و زراعت چوب
۱۰هزار متر مکعب سالانه : برآورد میزان قاچاق چوب از جنگل
۵ تا ۶ برابر بیشتر از ظرفیت : بهره کشی از جنگل ها تا پیش از طرح تنفس
تاثیرات مثبت اجرای طرح تنفس جنگل های شمال
-
توقف بهره برداری ۲ میلیون متر مکعبی قانونی از جنگل ها
-
بازگشت حیات وحش
- عدم تهدید درختان غیر تجاری اما مهم برای اکوسیستم
- رصد و کشف دقیق‌تر قاچاق چوب
عوامل تخریب جنگل ها
- بهره برداری چوب
- تغییر کاربری
- ویلا سازی
- زباله
- آتش سوزی
- گردشگری بی قاعده
بیشتر بخوانید: