در روزگاری که هنوز نام خانوادگی مرسوم نبود، هر طایفه را به نام بزرگ آن طایفه می‌شناختند. اما وقتی گرفتن نام فامیلی اجباری شد، برخی که از سفر حج برگشته بودند، نامی متناسب با این سفر معنوی انتخاب کردند.
همشهری آنلاین– شهره کیانوش‌راد: جماران آن روزها روستایی در دامنه کوه بود و ساکنانش از چند طایفه تشکیل شده بود. در میان طایفه‌ها اسامی همچون ملاحسین، ملا باقر، کل ممد، کل حسین و… مشهود بود.هر طایفه، بزرگی داشت که نام آن طایفه به آن شخص منسوب می شد. مثل طایفه علی باقر، که به نام سرسلسه خود علی باقر شناخته می شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
طایفه‌های جماران اصالتا شمیرانی هستند، اما در گذشته برخی از طوایف هم از استان‌های اصفهان، شیراز، همدان یا مازندران به این روستا می‌آمدند. محمد تیموری از اهالی جماران می گوید: «برخی از افردا مهاجر به جماران کارگران فصلی و جویای کار بودند و بعد از پایان فصل کشاورزی و برداشت محصول، به شهر و دیار خود بر می‌گشتند.در جماران دامداری رونق داشت. محمود موسی‌خان، حاج حسنعلی و… از دامداران بزرگ جماران بودند که برای اداره گله دام ها، گاهی از کارگران فصلی استفاده می‌کردند. دهه ۴۰ و زمانی که کلکچال در حال ساخت بود، نیروی کار بیشتری از شهرهای دور و نزدیک به سمت جماران آمدند. برخی هم به دلیل آب و هوای این منطقه ساکن جماران شدند. جوشقانی‌ها از طایفه‌های مهاجر سمت اصفهان و حسینی‌ها هم از طایفه‌های مهاجر همدان بودند.»
در محله جماران بسیاری از خانواده ها نام فامیلی منایی و عرفاتی دارند. تیموری در این باره می گوید: «زمانی که گرفتن شناسنامه اجباری شد، بسیاری از اهالی نام فامیلی عرفاتی و منایی را انتخاب کردند. ماجرا از این قرار بود که گرفتن نام فامیلی همزمان شده بود با ایام حج و چون عده‌ای از جمارانی‌ها از سفر حج برگشته بودند به یاد منا و عرفات سفر حج، نام فامیلی منایی و عرفاتی را انتخاب کردند. جمارانی، ملاحسینی، اژدری، تیموری، عرفاتی و… از دیگر نام‌های فامیلی جمارانی‌هاست. در میان ساکنان قدیمی جماران، نام فامیلی جمارانی و جبلی هم دیده می‌شود. انتخاب این نام فامیلی به دلیل نام جماران و کوه‌های اطرافش مربوط می‌شود.
لهجه جمارانی‌ها شبیه به لهجه دولابی‌ها بود. زمستان‌های سرد و پربرف و تابستان‌های خنک جماران، موجب شده بود تا مردم در این دو محله جنوب و شمال تهران به عنوان محله‌های ییلاق و قشلاق تردد کنند. به همین دلیل نمی‌توان تفاوتی زیادی بین لهجه دولابی و جمارانی قائل شد.