مشخصات ظاهری | خصوصیات رفتاری | محل زندگی | غذا | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | خطر انقراض | حقایق جالب
نهنگ کوهان دار یا گوژپشت، از موجودات دریایی فوق العاده جالب با رفتارهای پیچیده و منحصر به فرد است که باعث شده بسیاری از طرفداران نهنگ در سراسر دنیا به آن علاقه داشته باشند.
این حیوان با شکوه در دوره ای از زمان در آستانه انقراض بوده است اما امروزه به لطف قوانین و محدودیت های سختگیرانه جمعیتش تا حد خوبی افزایش یافته است.
در ادامه قصد داریم درباره خصوصیات ظاهری، رفتاری و سبک زندگی نهنگ کوهان دار صحبت کنیم، همراه باشید.
مشخصات ظاهری نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار به دلیل ظاهر متفاوت خود به راحتی از سایر نهنگ ها قابل تشخیص می باشد. این حیوان یک قوز کوچک نزدیک باله عقبی و یک باله سینه ای بزرگ به اندازه یک سوم کل بدنش دارد و فولیکول های مو سراسر سر و فک او را پوشانده است.
همچنین به جای دندان شبکه پیچیده ای از بشقاب های بالین داخل دهانش دارد که از جنس کراتین بوده و غذا را از آب جدا می کنند.
پشت این نوع نهنگ تیره رنگ و بخش زیرین بدنش روشن می باشد و الگو و طرح رنگی که در امتداد شکمش وجود دارد منحصر به فرد بوده و در هر نهنگ کوهان دار با دیگری تفاوت دارد.
اندازه بدن نهنگ کوهان دار بسیار بزرگ بوده و حدود 14 تا 19 متر (تقریبا به اندازه یک اتوبوس مدرسه) طول دارد و وزنش نیز به حدود 40 تن می رسد.
جالب این که جثه نهنگ های ماده از نرها بزرگ تر است که این خصوصیت در میان پستانداران غیر عادی می باشد.
نکته دیگر این که حواس نهنگ کوهان دار به طور خاصی برای زندگی در دنیای زیر آب سازگار شده است، به این صورت که اندام های بویایی اش تا حد زیایی تقلیل یافته به طوری که احتمالا اصلا حس بویایی ندارد و چشمان کوچکش نیز طوری تکامل پیدا کرده که بتواند فشار آب را تحمل کند.
همچنین هیچ سوراخ گوشی در این حیوان دیده نمی شود و تنها یک سوراخ کوچک روی سرش و درست پشت چشمش قرار گرفته است.
خصوصیات رفتاری نهنگ کوهان دار
نهنگ های کوهان دار بالغ حدود 90 درصد زمان خود را زیر آب می گذرانند و به طور متوسط هر 7 تا 15 دقیقه برای تنفس به سطح آب می آیند، این در حالیست که بچه نهنگ ها هر 5 دقیقه یک بار به سطح آب می روند.
جهش نهنگ های کوهان دار به بیرون از آب یک نمایش آکروباتیک جالب است که اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست اما گفته شده ممکن است برای هشدار دادن، نمایش های مربوط به دوره جفت گیری یا نوعی تکنیک ارتباطی باشد.
محل زندگی نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار معمولا در نزدیکی سواحل اقیانوس ها و دریاهای سراسر دنیا زندگی و تغذیه می کند. گاهی اوقات نیز تا حد رسیدن به بندرها و رودخانه ها شنا کرده و به زندگی انسان ها نزدیک می شود.
مسئله جالب درباره این حیوان سبک مهاجرتش می باشد که می تواند تا بیش از 25 هزار کیلومتر در سال را بین سرزمین های قطبی با غذای کافی در تابستان ها و آب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری در زمستان ها به منظور جفت گیری طی کرده و از ذخایر چربی موجود در بدنش در مواقع لازم استفاده کند.
غذای نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار یک شکارچی دریایی فرصت طلب است که جایگاه خوبی در بالای زنجیره غذایی دریایی دارد.
رژیم غذایی روزانه یک نهنگ کوهان دار بالغ شامل حدود 907 کیلوگرم پلانکتون، ماهی ها از جمله شاه ماهی و ماهی خال مخالی و سخت پوستان می باشد.
این حیوان برای شکار طعمه هایش از روش خاصی به نام شبکه حبابی استفاده می کند که در آن با ایجاد حباب طعمه هایش را گیر انداخته، سپس طعمه های فراوانش را بلعیده و آب را از طریق بشقاب های بالین در دهانش بیرون می فرستد.
دشمن نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار بالغ دشمنان طبیعی بسیار معدودی دارد و تنها گونه شناخته شده که می تواند یک نهنگ کوهان دار بالغ را شکار کند گله کوسه های سفید بزرگ می باشد.
با این حال نهنگ های کوهان دار کم سن در برابر شکارچیان بیشتری آسیب پذیر هستند و بسیاری از آن ها دارای زخم های زیادی در اثر حملات کوسه و نهنگ های قاتل می باشند.
زاد و ولد نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار یک حیوان چند همسری است.
دوره جفت گیری این نهنگ بعد از پایان مهاجرت و در فصل زمستان می باشد که طی آن چند نهنگ نر یک ماده را احاطه کرده و برای جفت گیری با او به شدت با هم مبارزه می کنند. نهنگ های کوهان دار در مراسم جفت گیری رفتارهای احساسی مختلف از جمله غلت خوردن، چرخش های ناگهانی و تکان دادن دم از خود نشان می دهند.
دوره بارداری نهنگ کوهان دار بسیار طولانی و دشوار و حدود 11 ماه می باشد. به نظر می رسد نهنگ پدر تقریبا هیچ نقشی در بزرگ کردن فرزندش ندارد اما پیوند بین مادر و بچه نهنگ بسیار قوی می باشد و معمولا در حالی که باله های آن ها با هم تماس دارد در کنار هم حرکت می کنند.
مادر طی 6 ماه تا 1 سال اول زندگی از بچه اش مراقبت می کند. نهنگ های کوهان دار در سنین 4 تا 5 سالگی به بلوغ جنسی می رسند اما هر سال اندازه آن ها تقریبا 2 برابر می شود و تا زمانی که تقریبا 10 ساله شوند رشدشان متوقف نمی شود.
به دلیل طولانی بودن پروسه بارداری و پرورش بچه نهنگ، نهنگ های کوهان دار ماده معمولا هر 2 یا 3 سال یک بار جفت گیری می کنند.
طول عمر نهنگ کوهان دار
نهنگ کوهان دار سالم در طبیعت تا 50 سال زندگی می کند.
خطر انقراض نهنگ کوهان دار
تا قبل از سال 1985 که قوانین مربوط به ممنوعیت شکار نهنگ ها وضع نشده بود، شکار بی رویه نهنگ های کوهان دار جمعیت این حیوان را تا مرحله انقراض پیش برده بود و بیش از چند صد نهنگ کوهان دار باقی نمانده بود.
خوشبختانه امروزه با اعمال محدویت های جدی در این زمینه، حدود 150 هزار نهنگ کوهان دار و 16 گروه جمعیتی مختلف در سراسر جهان وجود دارد که تنها تعداد کمی از آن ها در معرض خطر قرار دارند.
سال 2008 جمعیت این حیوان با عنوان کمترین میزان نگرانی دسته بندی شد و امروزه بزرگ ترین تهدید برای این نهنگ برخورد با کشتی ها و وسایل ماهیگیری می باشد.
حقایق جالب درباره نهنگ کوهان دار
- نهنگ کوهان دار زال بسیار نادر است. اولین نهنگ کوهان دار زال به نام میگالو سال 1991 دیده شد و تا به امروز تنها کوهان دار زال خالص در دنیا محسوب می شود
- نهنگ کوهان دار طولانی ترین دوره مهاجرت روی کره زمین را دارا می باشد، اگرچه همه جمعیت های آن اهل مهاجرت کردن نیستند
- نهنگ های کوهان دار نر آواز می خوانند که معمولا طی دوره جفت گیری در فصل زمستان و گاهی در ماه های تابستان شنیده می شود. این آوازها هر بار ممکن است ساعت ها ادامه داشته باشند
- اگرچه به نظر می رسد آواز خوانی نهنگ های کوهان دار نر نقش مهمی در جفت گیری آن ها دارد اما دانشمندان هنوز در مورد علت دقیق آواز خوانی آن ها مطمئن نیستند
منبع: a-z-animals