سیاه گوش یا کاراکال از گربه سانان چالاک با ظاهری منحصر به فرد است که در بسیاری از نقاط دنیا از جمله آفریقا، خاورمیانه و هند زندگی می کند و از نظر خانوادگی ارتباط نزدیکی با یوز گربه و گربه طلایی آفریقایی دارد.
این حیوان گوشت خوار از نظر سرعت و قابلیت جهیدن در هوا دارای توانایی فوق العاده ای می باشد که او را به یک شکارچی برتر در حیات وحش تبدیل کرده است.
اگر کنجکاو هستید درباره خصوصیات ظاهری و رفتاری سیاه گوش بیشتر بدانید در ادامه مطلب را همراهی کنید.
مشخصات ظاهری سیاه گوش
سیاه گوش دارای پوشش براقی از موهای کوتاه طلایی مایل به قرمز روی بدن و خطی از خز سفید در اطراف هر یک از چشمانش می باشد.
گوش های این گربه وحشی به سمت بالا آمده و موهای سیاه و بلندی در انتهای آن ها قرار گرفته که ظاهری متفاوت از سایر گربه ها به این حیوان می بخشد. هیچ کس نمی داند چرا گوش های سیاه گوش مو دارند اما به نظر می رسد این حیوان با تکان دادن گوش های خود با سایر سیاه گوش ها ارتباط برقرار می کند.
طول دم سیاه گوش حدود 20 تا 33 سانتی متر است. به عبارت دیگر دم یک سیاه گوش متوسط تقریبا به اندازه یک خط کش معمولی می باشد که نقش مهمی در شکار داشته و به او در تعقیب پرندگان، خرگوش یا طعمه های دیگر کمک می کند.
یک سیاه گوش بالغ بین 9 تا 18 کیلوگرم وزن دارد.
پاهای قوی و بلند این گربه سان هنگام شکار مانند فنر عمل می کند تا به راحتی بتواند به هوا جهیده و حتی پرندگان در حال پرواز را شکار کند.
سیاه گوش ها پنجه های تیزی نیز دارند که در چنگ زدن به درختان و بالا رفتن از شاخه ها از آن ها کمک می گیرند و از چنگال های خود برای شکار و گرفتن طعمه استفاده می کنند. موهای محکم زیر پاهای این حیوان نیز برای راه رفتن راحت تر روی زمین های شنی محیط زندگی اش مناسب می باشد.
نکته مهم : سیاه گوش را نباید با گربه سان دیگری با نام علمی (Lynx) اشتباه گرفت که در گذشته وشق و در دوران معاصر سیاه گوش وشق یا لینکس نامیده می‌شود. این دو جانور شباهت ظاهری زیادی به هم دارند و از جمله در داشتن گوش هایی سیاه اشتراک دارند.
تا مدت‌ها در طبقه بندی های علمی جانور شناختی نیز کاراکال را در سرده Lynx قرار داده و در زبان های اروپایی از وی با نام هایی چون لینکس ایرانی یا صحرایی یا آفریقایی یاد می کردند. اما امروزه این جاندار را در سرده خاص خود در زی خانواده گربه سان های کوچک قرار می‌دهند.
خصوصیات رفتاری سیاه گوش
سیاه گوش ارتباط نزدیکی با یوز گربه دارد و تقریبا هم اندازه اش می باشد اما این دو گربه سان در محیط های مختلفی زندگی می کنند. به عنوان مثال یوز گربه ها دوست دارند در مناطق مرطوب شکار کنند در حالی که سیاه گوش ها محیط های خشک و بیابانی را ترجیح می دهند.
این گربه سان سرعت بالایی دارد و سرعتش هنگام دویدن به 80 کیلومتر در ساعت نیز می رسد. همچنین شکارچی ماهری محسوب می شود و می تواند پرنده ای را در حال بلند شدن از زمین شکار کند.
سیاه گوش ها بر خلاف شیرها که به صورت گله ای زندگی می کنند، اغلب اوقات تنها هستند. همچنین روحیه تهاجمی دارند و به شدت از قلمروی خود در برابر حیوانات دیگر محافظت می کنند.
این حیوان برای زنده ماندن به آب زیادی نیاز ندارد و با دریافت مایعات مورد نیاز بدنش از شکارها با کمبود آب در محیط خود سازگار شده است. همچنین برای ذخیره بیشتر انرژی در طول روز استراحت می کند و شب ها که هوا خنک تر است به شکار می پردازد.
جالب است بدانید سیاه گوش ها گاهی برای پیدا کردن طعمه حدود 19 کیلومتر در قلمروی خود می پیمایند. همچنین به دلیل سبک زندگی تنها و بی و سر و صدا بودن معمولا از دیدها پنهان می مانند و با استتار در محیط اطراف خود، راحت تر شکار کرده و از تیررس دشمنان دور هستند.
محل زندگی سیاه گوش
اکثر سیاه گوش ها در جنوب صحرای آفریقا و همچنین بخش هایی از خاورمیانه زندگی می کنند و خانه های خود را در محیط های خشک ساوانا، جنگل ها و حتی مناطق کوهستانی می سازند.
این حیوان برای خوابیدن مکان هایی همچون گودال ها، شکاف های داخل سنگ ها، بوته های انبوه یا حتی شاخه درختان را انتخاب می کند.
غذای سیاه گوش
سیاه گوش مانند دیگر گربه های طبیعت یک گوشت خوار است و سرعتش به او اجازه می دهد تا انواع مختلف حیوانات از جمله خرگوش، پرندگان، مارها، مارمولک ها و گاهی حشرات را شکار کند. گاهی نیز برای شکار گوسفند، بز و سایر دام ها به مزارع حمله می کند.
جالب است بدانید سیاه گوش ها از خوردن موهای سفت حیوانات امتناع کرده و قبل از خوردن از چنگال خود برای از بین بردن موها استفاده می کنند. با این حال در خوردن پر مشکلی ندارند و در مواقعی که به شدت گرسنه هستند گوشت فاسد نیز می خورند.
دشمن سیاه گوش
شیر و کفتار دو شکارچی اصلی سیاه گوش ها هستند و از آن جا که هر سه حیوان همگی در ساوانا به شکار می پردازند، ممکن است در قلمروی خود با هم تداخل پیدا کنند.
سرعت عمل سیاه گوش با ارزش ترین ابزار دفاعی این حیوان در برابر دشمنانش می باشد. همچنین به دلیل پوشش بدن و توانایی استتار می تواند خود را از دشمنان در امان نگه دارد. گاهی حتی برای جلوگیری از دیده شدن توسط شکارچیان روی زمین دراز می کشد.
انسان از دیگر دشمنان سیاه گوش ها محسوب می شود. بسیاری از کشاورزان برای جلوگیری از شکار دام های خود توسط سیاه گوش ها، این گربه سان را از بین می برند. از سوی دیگر ساخت و ساز و شهر نشینی باعث کمبود غذای کافی شده و این حیوان را در معرض گرسنگی قرار داده است.
زاد و ولد سیاه گوش
یکی از منحصر به فردترین صداهای سیاه گوش صدای مربوط به جفت گیری است که شبیه سرفه کردن می باشد.
گاهی چند سیاه گوش نر برای جلب توجه سیاه گوش ماده با هم مبارزه می کنند و در نهایت سیاه گوش ماده یکی از آن ها را برای جفت گیری انتخاب می کند. بعد از جفت گیری، سیاه گوش نر سیاه گوش ماده را ترک می کند تا به تنهایی بچه هایش را بزرگ کند.
دوره بارداری سیاه گوش 69 تا 81 روز است. در این مدت مادر سعی می کند لانه ای برای خودش پیدا کرده و به دور از شکارچیان و سایر تهدیدها زایمان کند.
سیاه گوش در هر زایمان ممکن است 1 تا 6 بچه به دنیا بیاورد اما اغلب اوقات 2 بچه خواهد داشت.
بچه سیاه گوش به اندازه یک همستر خانگی است و همانند گربه های اهلی با چشم های بسته متولد می شود. حدود 6 تا 10 روز طول می کشد تا چشم های بچه گربه کاملا باز شود.
بچه ها از 10 هفتگی شروع به خوردن گوشت می کنند و شکار را از مادر خود یاد می گیرند. آن ها معمولا تا 10 ماهگی با مادرشان زندگی می کنند. از آن جا که پرورش بچه ها حدود یک سال طول می کشد سیاه گوش در سال فقط یک بار باردار می شود.
طول عمر سیاه گوش
میانگین طول عمر سیاه گوش های نر و ماده در طبیعت وحش حدود 12 سال است اما در باغ وحش به حدود 17 سال نیز می رسد زیرا توسط شکارچیان تهدید نمی شود، غذای کافی دریافت می کند و در صورت نیاز از مراقبت های پزشکی برخوردار می باشد.
سیاه گوش با افزایش سن در طبیعت ممکن است به دلیل عفونت های پوستی درمان نشده و عفونت های ناشی از جراحات بیمار شود. همچنین مانند گربه های خانگی گاهی از حیوانات دیگر هاری گرفته و می میرد.
خطر انقراض سیاه گوش
جمعیت دقیق سیاه گوش در جهان مشخص نیست اما به نظر می رسد جمعیت این حیوان در آفریقای جنوبی و نامیبیا که غذای کافی برایش وجود دارد در حال افزایش است.
همچنین اعتقاد بر این است که بیشترین جمعیت سیاه گوش ها در کوه های کیپ شرقی در آفریقای جنوبی زندگی می کنند.
به نظر می رسد در شمال آفریقا به دلیل شکار بی رویه، جمعیت این حیوان رو به کاهش می باشد و وضعیت جمعیتی اش در معرض خطر عنوان شده است.
در آسیا نیز به دلیل کشته شدن تعداد زیادی از این حیوانات توسط کشاورزان جمعیت سیاه گوش رو به کاهش می باشد.
حقایق جالب درباره سیاه گوش
- سیاه گوش چالاک از حمله کردن به حیواناتی که سه برابر بزرگ تر از اندازه او هستند ترسی ندارد
- این حیوان درست مانند پلنگ، گاهی اوقات باقی مانده غذایش را در میان درختان و بوته ها پنهان می کند
- سیاه گوش می تواند بیش از 4.5 متر در هوا پرش کند و در یک جهش قادر به کشتن 10 تا 12 پرنده می باشد. در گذشته خانواده های سلطنتی ایرانی به خاطر این مهارت از سیاه گوش برای سرگرم شدن استفاده می کردند
- گفته شده سیاه گوش در هر گوش خود 20 ماهیچه دارد که شنوایی خوبی به او بخشیده و در ردیابی طعمه ها به او کمک می کند
منبع: a-z-animals