برای شروع زندگی مشترک اسباب و لوازمی مورد نیاز است که به آن جهیزیه می‌گویند. تهیه این لوازم در عرف اغلب ایرانیان از سوی خانواده عروس انجام می شود. اما سوال اینجاست که آیا طبق قانون مدنی از مصادیق نفقه بوده و بر عهده مرد است؟
به گزارش همشهری آنلاین، یکی از دغدغه‌های خانواده‌های دختردار تهیه جهیزیه است. با توجه به وضعیت تورم برخی از این خانواده‌ها سال‌ها کار می‌کنند تا بتوانند جهیزیه دختر را خریداری کنند و بسیاری از دختران به علت نداشتن توانایی خرید آن از ازدواج امتناع می‌کنند. این درحالی است که تهیه وسایل مورد نیاز زندگی طبق قانون وظیفه مرد است و مورد ملزم است با توجه به نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن جهیزیه را تهیه نماید. در این خصوص نظر دکتر محمدعرفان وکیل دادگستری را جویا شدیم.
قانونگذار تکلیف تهیه جهیزیه را مشخص کرده
دکتر عرفان تهیه جهیزیه را از جمله مسائل حاشیه ای عقد نکاح دانسته و در توضیح آن گفت: «برای ازدواج قواعد اصلی و فرعی حاکم است که قانونگذار با توجه به مسائل مطرحه روز قوانینی متناسب با آن پیش‌بینی کرده است. یکی از این مسائل، تهیه جهیزیه است که منشا بسیاری از اختلافات پیش از ازدواج و پس از آن است. در این مورد قانونگذار، تکلیف را مشخص کرده و در ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ضمن تعریف نفقه تهیه وسایل زندگی را نیز از مصادیق نفقه قید کرده است.»
وی در ادامه اظهار داشت: «در این ماده قانونی در توضیح نفقه آمده “نفقه، عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. ” بنابراین جهیزیه جزو موارد نفقه به حساب می‌آید. درحالیکه عرف از قدیم الایام مسئولیت تهیه جهیزیه را بر عهده زن میداند. بنابراین این مسئله ای است که زوجین باید توافق کنند که طبق عرف زن جهیزیه را تهیه کند یا طبق قانون مرد و یا اینکه با هم و مشترکا تهیه کنند. مصادیق جهیزیه نه در عرف و نه شرع تعیین نشده و هر یکی از زوجین بر اساس نیاز مالی خود وسایلی را برای زندگی مشترک تهیه می‌کنند. چنانچه طبق قانون مرد تهیه کند باید با نظر کارشناس رسمی دادگستری جهیزیه‌ای در شان زن تهیه نماید و تا زمانیکه اثاثیه لازم را تهیه نکند زن موظف به تمکین نیست.»
هزینه حمل جهیزیه
این وکیل دادگستری پس از توضیح نظر قانون در خصوص جهیزیه در مورد هزینه های حمل جهیزیه گفت: باتوجه به اینکه ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، تهیه جهیزیه را بر عهده مرد دانسته و از مصادیق نفقه زن است، مسئول پرداخت هزینه حمل جهیزیه نیز مرد و خانواده او هستند. با این وجود بهتر است زن و مرد برای پرداخت این هزینه‌ها توافق کنند.
لیست خرید جهیزیه را مکتوب کنید
متاسفانه هر روز دادخواست های بسیاری برای درخواست استرداد جهیزیه مطرح می‌شود. یکی از مشکلاتی که در این بین مطرح است، لیست جهیزیه است. دکتر عرفان برای رفع این مشکل گفت: «بهتر است هر یک از زوجین لیستی از اثاثیه‌ای که خرید کرده اند تهیه کرده و با قید جزئیات به امضای خانواده عروس و داماد برسد. بهتر است دو شاهد که عموما از مردهای اقوام داماد هستند نیز ذیل آن را امضا کنند تا لیست جهیزیه وجهه قانونی داشته باشد. با استناد به این لیست در موارد دادخواست استرداد جهیزیه میتوان موارد قید شده در لیست را درخواست کرد.
وی در توضیح مواردی که لیست جهیزیه تهیه نشده باشد گفت: «در این مواقع چنانچه بحث استرداد جهیزیه مطرح شود، در صورت اثبات مالکیت با استناد به فاکتورهای موجود، شهادت شهود و سایر امارات موجود وسایل برگردانده می‌شود در غیر این صورت دادگاه حکم به تقسیم اموال داده و آن دسته از اموال که عرفا از آن مردان است را در مالکیت مرد وآن دسته که عرفا از آن زنان است را در مالکیت زن، قرار می دهد و اقدام به صدور حکم درخصوص استردادآنها میکند.