وقتی صحبت از رسم‌های هند می‌شود، اولین چیزی که به ذهن شما می‌رسد چیست؟ آیا تصوری از جشن رنگ هند دارید؟ دوست دارید همزمان با این جشن، تور هند را بخرید؟ جشن رنگ هند یا همان جشن هولی هند از معروفترین جشن های هند است که با تصور ما از شادی‌های هندی همخوان است که شاید در بسیاری از فیلم‌های بالیوود دیده باشید. این جشن، هر سال نه فقط توسط هندوها، بلکه از طریق بسیاری از هندی تباران در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.
حتی اگر بگوییم که هولی بزرگترین جشن در سراسر شبه قاره هند است، بیراه نگفته‌ایم، به همین دلیل هم، تصمیم گرفتیم این بار از جشن رنگ هندوستان برایتان بگوییم، اگر شما هم کنجکاوید تا از جشنی با چاشنی رنگ و صدا و شادی بیشتر بدانید، این مطلب از مجله لست سکند را از دست ندهید.
جشن رنگ هند از کجا شروع شد؟
همان‌طور که می‌دانید، جشن رنگ هند به یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های جهان یعنی هندو بازمی‌گردد. طبعا وقتی به سراغ یکی از قدیمی‌ترین آیین‌ها در قدیمی‌ترین کشورهای جهان می‌رویم، باید انتظار داستان‌های اساطیری بسیاری را داشته باشیم. طبق متون سانسکریت، در زمان‌های گذشته هم رنگ بازی در هند انجام می‌شده است؛ اما نه به شیوه امروزی، بلکه مردم با سرنگ‌های بامبو آبهای رنگی روی هم می‌پاشیدند.
در برخی متون هم آمده است که مردم به معابد کریشنا می‌رفتند و پودرهای قرمز رنگی را بین خانواده و دوستانشان پخش می‌کردند. جشن هولی هند به کریشنا (یکی از خدایان هندو، شاه آرزوها) می‌رسد، این رسم به نشانه پایان زمستان و ظهور بهار و در زمان ماه کامل برگزار می‌شود.
جشن رنگ هندوستان چگونه برگزار می‌شود؟
هندوان بر این اعتقادند این جشن فرصتی است برای لذت بردن و بهره‌گیری از رنگ‌های فراوان در بهار و وداع با زمستان. در این جشن علاوه بر رنگی کردن یکدیگر به اجرای موسیقی و جشن و پایکوبی نیز می پردازند. هولی از شادترین آیین‌های مردم هند است که در آن همه افراد اعم از زن و مرد و پیر و جوان شرکت می‌کنند و باور دارند که با فرارسیدن فصل بهار بار دیگر روشنایی بر تاریکی و خوبی بر بدی پیروز شده است. بنابراین، در این زمان اگر با تور دهلی همراه باشید، صحنه‌های ویژه‌ای خواهید دید.
یکی از بزرگترین آداب و رسوم هولی، سست شدن ساختارهای تشریفاتی (کاست) است، که به طور معمول شامل سن، جنس، وضعیت و طبقه اجتماعی می‌شود. هولی شکاف گسترده بین طبقات اجتماعی را می‌بندد و هندوها را به هم نزدیک می‌کند. با هم، غنی و فقیر، زنان و مردان، از حضور یکدیگر در این روز شاد لذت می‌برند. علاوه بر این، هولی سختی‌های هنجارهای اجتماعی را کاهش می‌دهد. هیچ کس انتظار رفتار مودبانه ندارد و در نتیجه، فضا پراز هیجان و شادی است.
روال روز اصلی به این صورت است که مردم پودرها و آبهای رنگی به هم پرتاب می‌کنند و پس از غروب آفتاب، نوبت به روشن کردن آتش می‌رسد که به سوزاندن هولیکا یا چحوتی هولی (هولی کوچک) معروف است. بعد از این، دعا خوانده می‌شود. البته بد نیست بدانید که سوزاندن چوب و برگ در شب ماه کامل، صرفا به جشن هولی هند تعلق ندارد و پیش از این هم وجود داشته و مردم با سوزاندن چوب و برگ‌هایی که در زمستان از درختان ریخته است، خبر از زمان رویش دوباره را می‌دهند.
در اصل، جشن رنگ هند در دو روز برگزار می‌شود. در روز اول آتشی بزرگ در غروب یا شب هنگام روشن می‌شود؛ اما پیش از آن آتش دیگری هم برپا شده که مردم تمثالی از هولیکا را با رقص و آواز در وسط آن آتش می گذارند و در ادامه برهمن‌ها هفت بار دور آن طواف می‌کنند. این آتش نمادی از همه شرارت‌های درون آدمیزاد است که می‌سوزد.
تفاوت جشن هولی با دیوالی
تفاوت جشن هولی با دیوالی در زمان و علت برگزاری آن است. دیوالی هم از جمله اعیاد مهم مردم هند است اما درست در مقابل جشن دیوالی که در آغاز فصل سرما برگزار می‌شود، قرار دارد. در حالی که هولی یک جشن دو روزه است، دیوالی در پنج روز برگزار می‌شود، هرچند که دیوالی را هم مانند هولی می‌توانیم از جاذبه های هند بدانیم اما در دیوالی خبری از پرتاب رنگ نیست بلکه مردم خانه‌هایشان را با روشن کردن شمع و فانوس تزئین می‌کنند و در هر گوشه‌ای بساط آتش بازی به پا می‌شود.
جشن رنگ هندوستان چه زمانی است؟
همان‌طور که گفتیم، جشن هولی هند به منظور وداع با زمستان برگزار می‌شود، بنابراین زمان برگزاری آن هم در اواخر همین فصل است. اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، جشن رنگ هند در زمان ماه کامل فالگونا (از فوریه تا مارچ) خواهد بود؛ اما به دلیل اینکه کامل بودن ماه جزو شروط جشن است، زمان برگزاری هم تغییر می‌کند، مثلا در زمستان 1401 (سال جاری) جشن هولی هفدهم اسفندماه خواهد بود. روز جشن هولی به عنوان یک عید اصلی کشور هند تعطیل رسمی است.
جشن هولی هند کجا برگزار می‌شود؟
هرچند که جشن رنگ هندوستان جزو اعیاد رسمی این کشور است؛ اما به صورت همگن و یکسان در همه ایالت‌های هند برگزار نمی‌شود. برای دیدن این جشن نیازی نیست حتما به شهرهای مقصد گردشگری هند بروید، در بیشتر ایالت‌های شمالی جشن رنگ هندوستان برگزار می‌شود و حتی اگر با تور آگرا به مثلث طلایی سفر کرده باشید، شانس دیدن رنگ بازی در هند را دارید. برخی مناطق اما دلیل شهرتشان همین جشن است، از جمله ماتورا، ویرینداوان، نانداگوان و براسانا. جالب است بدانید که رنگ بازی در هند به یک کشور محدود نمی شود، کشورهای دیگری هم که جمعیت هندو را در خود جای داده‌اند این مراسم را برگزار می‌کنند مانند نپال و پاکستان.
پیشنهادهایی برای لذت بردن از روز رنگ بازی در هند
اگر این شانس را داشتید که در زمان جشن رنگ هندوستان به آن‌جا بروید، از زمان خود استفاده کنید و تمام آن را صرف تهیه عکس جشن رنگ در هند نکنید. در این روز شاد فعالیت‌های جذاب زیادی در سطح هر شهر انجام می‌شود. اگر درست نمی‌دانید که چطور می‌توان از هند لذت برد، به سراغ راهنمای سفر هند بروید. اگر دوست دارید این روز برای همیشه در خاطره شما ثبت شود، خودتان را در فرهنگ هندی غرق کنید و لذت ببرید. در ادامه پیشنهادهایی برای این روز خاص داریم:
- به تماشای رقص‌های سنتی هندی بروید.
- با استفاده از حنای هندی یک طرح جذاب روی پوستتان بکشید.
- هنگام رنگ بازی در هند، در استفاده از رنگ‌ها خلاق باشید و یک اثر هنری خلق کنید!
- جلوی اشتهایتان را نگیرید، دنیای از غذاهای هندی مقابلتان صف کشیده است.
- با همه رنگ‌هایی که می‌بینید به استقبال بهار بروید.
سخن آخر
علاوه بر تور نوروز هند که بسیار طرفدار دارد، تاریخ‌های خاص لذت سفر را چند برابر می‌کند، مثل دیدن جشن رنگ هند از نزدیک. شما این شانس را خواهید داشت که چیزی را ببینید که گردشگرانی که در زمان‌های عادی به یک مقصد سر می‌زنند، نمی‌توانند ببینند. شاید حتی عکس‌هایی منحصربه فرد و خاطره‌ای شنیدنی بهترین سوغاتی هند برای اطرافیان شما باشد. جشن هولی هند برای هر کس یک تجربه خاص است، زمانی است که شما می‌توانید مردم هند را فارغ از غم‌ها و چهارچوب‌های سختگیرانه این کشور ببینید، البته اگر در مورد این فرهنگ خاص و پیچیدگی‌های اجتماعشان نمی‌دانید، می‌توانید از سفرنامه های هند کمک بگیرید. در یک کلام باید گفت اگر می‌توانید در زمان جشن هولی در هند باشید به هیچ عنوان این فرصت را از دست ندهید.
تألیف: تیم نویسندگان لست‌سکند