مواجهه با هوای آلوده اثرات منفی زیادی روی سلامتی دارد. به همین دلیل، مردم سعی می‌کنند با راهکارهای مختلف از جمله استفاده از ماسک از خود در برابر عوارض خطرناک آن محافظت کنند. با این حال، بعضی از افراد معتقدند که ماسک‌ها در پیشگیری از بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا موثر نیستند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ درباره‌ی تاثیر ماسک بر آلودگی هوا صحبت می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که در هنگام خرید این محصول باید به چه نکاتی توجه کنید. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
آلودگی هوا چیست؟
به حضور ذرات یا گازهای مضر در هوا که برای سلامتی انسان مضر هستند، آلودگی هوا گفته می‌شود. این ترکیبات سمی می‌توانند به ۲ شکل در هوا وجود داشته باشند و کیفیت آن را کاهش دهند:
- به شکل گاز شامل مونوکسید کربن (CO)، اکسیدهای ازت (NOx)، اکسیدهای گوگرد (SOx) و ازن (O3)
- به شکل جامد (ذرات معلق موجود در هوا) شامل ذرات کوچک‌تر از ۲/۵ میکرون (۵) و ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرون (PM10)
گازهای فوق همگی مضر هستند، اما نگرانی اصلی در مورد ذرات ریزی است که اندازه‌ی آن‌ها کمتر از ۲/۵ میکرون است. چون می‌توانند به‌راحتی به جریان خون نفوذ کنند و به کاهش عملکرد ریه، تشدید علائم آسم، سرطان، آترواسکلروز (تصلب شرایین) و تولد نوزاد کم‌وزن منجر شوند.
آلودگی هوا برای همه خطرناک است، اما بعضی از مردم باید بیشتر از دیگران مراقب عوارض آن باشند. برای مثال، کودکان، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری قلبی یا ریوی مانند آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در هنگام آلودگی هوا با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند. بنابراین این افراد باید اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهند و در صورت مشاهده‌ی علائمی مثل سرفه‌‌ی خشک، سوزش چشم، سوزش گلو و تنگی نفس در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.
تاثیر ماسک بر آلودگی هوا و عوارض ناشی از آن
فهرست بیماری‌ها و مشکلاتی که با آلودگی هوا مرتبط هستند بسیار طولانی است و از بیماری قلبی تا سرطان ریه را شامل می‌شود. بر اساس تحقیقات، حتی هنگامی که برای مدت زمان کوتاه در معرض آلاینده‌های هوا قرار می‌گیرید، آلودگی هوا روی اندام‌های حیاتی شما از جمله ریه‌ها، قلب و مغز تاثیر می‌گذارد.
بسیاری از مردم برای پیشگیری از بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به‌سراغ ماسک می‌روند. شواهد در مورد تاثیر ماسک بر آلودگی هوا نشان می‌دهد که این محصول به کاهش عوارض ناشی از مواجهه با PM2.5 و سایر ذرات معلق در هوا کمک می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا و مرگ و میر ناشی از آن را کاهش دهد؛ البته به شرطی که یک ماسک باکیفیت و مناسب انتخاب کنید، چون این روزها انواع مختلفی از این محصول تولید می‌شود که هر کدام از آن‌ها کاربردهای متفاوتی دارند. مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باید هنگام خرید ماسک به آن‌ها توجه کنید را در ادامه آوردیم.
۱. نوع ماسک
برای اینکه بدانید آیا ماسک می‌تواند از شما در برابر ذرات معلق در هوا محافظت کند یا خیر، باید ویژگی‌ها آن را به‌دقت بخوانید. در حال حاضر چند استاندارد مختلف وجود دارد که تاثیر ماسک بر آلودگی هوا را مشخص می‌کنند. ماسک‌هایی که روی آن‌ها حرف N درج شده است با استاندارد ایالات متحده، ماسک‌های FFP با استاندارد اروپا و ماسک‌های KN با استاندارد چین تولید می‌شوند.
ماسک‌های N95 که به آن‌ها ماسک‌های KN95 یا FFP2 هم می‌گویند می‌توانند با فیلتر کردن کوچک‌ترین ذرات موجود در هوا که قطر آن‌ها کمتر از ۲/۵ میکرون است از شما در برابر آلودگی هوا محافظت کنند. این ماسک‌ها همان‌طور که از نام آن‌ها پیدا است ۹۵ درصد ذرات معلق موجود در هوا را فیلتر می‌کنند. البته برای شهرهای بسیار آلوده توصیه می‌شود از ماسک‌هایی استفاده کنید که ۹۹ درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می‌کنند. این محصولات با برچسب N99، KN99 یا FFP3 به فروش می‌رسند.
ماسک N95 یا N99 توانایی حذف آلاینده‌هایی که به‌صورت گاز هستند (از جمله مونواکسید کربن) را ندارند، مگر اینکه به لایه‌های دیگری مانند کربن فعال مجهز شده باشند. ذکر این نکته ضروری است که معمولا برای خرید ماسک‌های مجهز به کربن فعال یا سایر لایه‌های محافظ باید هزینه‌ی بیشتری بپردازید.
به یاد داشته باشید که ماسک‌های پارچه‌ای یا ماسک‌های جراحی عمدتا در برابر قطرات بزرگ و عفونی ناشی از عطسه و سرفه موثرند و تاثیر کمی در برابر آلودگی هوا دارند. چون ذرات معلق در هوا کوچک بوده و به‌راحتی می‌توانند از این ماسک‌ها عبور کنند. علاوه بر این، این ماسک‌ها به‌خوبی در اطراف صورت شما قرار نمی‌گیرند، یعنی هر بار که نفس می‌کشید، ذرات موجود در هوا از شکاف‌های روی پل بینی و کنار‌ه‌های صورت عبور می‌کنند و وارد دستگاهی تنفس می‌شوند.
۲. کیفیت ماسک و نحوه‌ی استفاده از آن
عامل مهم دیگری که تاثیر ماسک بر آلودگی هوا را مشخص می‌کند، کیفیت و نحوه‌ی استفاده از آن است. یک ماسک مناسب نه‌تنها جلوی صورت شما را می‌پوشاند، بلکه به‌طور کامل به دورتادور آن می‌چسبد. در غیر این صورت نمی‌توانید روی کارآیی آن حساب کنید.
از آنجا که فرم صورت افراد مختلف با هم متفاوت است، شکل ماسک باید انعطاف‌پذیر باشد. اکثر ماسک‌های باکیفیت دارای یک نوار باریک فلزی هستند که به‌صورت عرضی روی بینی قرار می‌گیرد. فشردن این نوار فلزی باعث می‌شود قسمت بالای ماسک شکل صورت شما را به خود بگیرد و کاملا به آن بچسبد.
علاوه بر نوار فلزی، باید به وجود بند مناسب روی ماسک هم توجه کنید. برای اینکه ماسک به‌طور کامل اطراف دهان و بینی را بپوشاند، باید ۲ بند داشته باشد که بتوان آن‌ها را پشت سر قرار داد. ماسک‌هایی که یک بند دارند یا بندهای آن‌ها پشت گوش قرار می‌گیرد، برای استفاده در هوای آلوده گزینه‌ی مناسبی نیستند.
کلام پایانی
تحقیقات در مورد تاثیر ماسک بر آلودگی هوا نشان می‌دهد که گروه‌های آسیب‌پذیر و کسانی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، می‌توانند برای مقابله با عوارض آلودگی هوا از ماسک N95 استفاده کنند. این ماسک یکی از رایج‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین محصولات برای پیشگیری از بیماری‌های تنفسی و سایر مشکلات ناشی از آلودگی هوا است. اما فقط زمانی کارآمد است که با نحوه‌ی استفاده از آن آشنا باشید و آن را به‌درستی روی صورت خود قرار دهید.
ماسک N95 برای استفاده در فضای باز مناسب است، اما شما احتمالا بیشتر وقت خود را داخل خانه می‌گذرانید، یعنی جایی که در معرض آلاینده‌های هوا قرار دارید اما معمولا از ماسک استفاده نمی‌کنید. بنابراین توصیه می‌شود برای خانه‌ی خود یک دستگاهی تصفیه‌کننده‌ی هوا تهیه کنید.
منابع: getaircare, airly