به نقل از دیجیکالا:
کودکان از طریق بازی کردن می‌توانند دنیای اطراف خود را درک کنند و مسائل مربوط به آن را یاد بگیرند. آن‌ها در حین سرگرم شدن با بازی مهارت‌های شناختی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی خود را هم توسعه می‌دهند. اما باید بدانید که به غیر از افزایش مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط با دنیای اطراف، بازی کردن در ایجاد و بهبود سلامت روان کودکان بسیار موثر است. همچنین روشی عالی برای کاهش استرس آن‌ها محسوب می‌شود.
بدن ما در زمان تفریح اندورفین ترشح می‌کند که باعث ایجاد احساس خوبی در ما می‌شود. اسباب‌بازی‌های مناسب می‌توانند نقشی حیاتی در حمایت از رشد عاطفی و سلامت روان کودکان داشته باشند. در این مطلب از دیجیکالا مگ قرار است نقش بازی کردن بر سلامت روان کودکان را بررسی کنیم ببینیم چطور اسباب‌بازی‌های مختلف می‌توانند در بهبود سلامت عاطفی و روحی آن‌ها موثر باشند.
ارتباط اسباب‌بازی‌ها و سلامت روان کودکان
اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های خلاقانه
بازی‌های رومیزی
بازی و فعالیت در محیط باز
عروسک‌ها
کتاب و بازی‌های مرتبط با داستان
اسباب‌بازی‌های حسی
اسباب‌بازی‌های ذهن آگاهی
بازی‌های نقش‌آفرینی
ارتباط اسباب‌بازی‌ها و سلامت روان کودکان
همانطور که اشاره کردیم اسباب‌بازی مناسب می‌تواند به شما در بهبود و افزایش سلامت روان کودکان کمک کند. در ادامه به بررسی چند نوع اسباب‌بازی عالی برای رسیدن به این هدف می‌پردازیم.
اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های خلاقانه
لوازم رنگ‌آمیزی و نقاشی می‌تواند فرصتی خلاقانه در اختیار کودکان قرار دهد. خلاق بودن به آن‌ها اجازه می‌دهد تا افکار، احساسات و تجربیات خود را به صورت بصری بیان کنند. وقتی کودکان درگیر فعالیت‌هایی مثل نقاشی، طراحی یا کلاژ می‌شوند می‌توانند به صورت غیرکلامی و نمادین با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و احساسات خود را به منتقل و پردازش کنند.
این شکل از بیان احساسات برای کودکانی که در تلاش برای بیان آن‌ها به صورت کلامی هستند بسیار مفید است. همچنین خلق آثار هنری فعالیتی جذاب و نیازمند تمرکز است که به کودکان مهارت حضور در لحظه را می‌آموزد. این کار به آن‌ها کمک می‌کند به طور موقت از اضطراب یا افکار منفی خود جدا شده، احساس آرامش داشته باشند. عدم وجود محدودیت در استفاده از رنگ‌ها و ترکیب آن‌ها با هم، با مواد دیگر و همچنین استفاده از آن‌ها روی بافت‌ها مختلف به ایجاد درک عمیق‌تری از احساسات و تجربیاتشان کمک می‌کند.
بازی‌های رومیزی
لگو، بازی‌های کارتی و بازی‌های معمایی فرصت برقراری ارتباط با دیگران و توسعه‌ی مهارت‌های اجتماعی را در اختیار کودکان قرار می‌دهد. در این مدل بازی‌ها کودکان مهارت‌های مهمی مثل نوبت گرفتن، رعایت قوانین، هم‌دلی، همکاری و مهارت‌های ارتباطی را یاد می‌گیرند. انجام این بازی‌ها روشی لذت‌بخش و جذاب برای منحرف کردن ذهن کودک از هر اضطرابی است و می‌توان گفت یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود سلامت روان کودکان است.
بازی و فعالیت در محیط باز
بازی‌ها و فعالیت‌های مختلفی که در فضای باز انجام می‌شود مزایای زیادی برای سلامت روان کودکان دارد. بیرون بودن از خانه کودکان را تشویق به فعالیت بدنی و ورزش می‌کند و همین اتفاق باعث آزاد شدن اندورفین در بدن می‌شود. اندورفین انتقال‌دهنده‌های عصبی مربوط به خلق‌وخو را تقویت می‌کند و در نتیجه استرس و اضطراب کودک کاهش پیدا می‌کند.
وقتی کودکان فعالیت بدنی منظمی مثل ورزش، بازی یا دوچرخه‌سواری دارند نه‌تنها قلب و عروق سالم‌تری خواهند داشت، بلکه الگوی خواب آن‌ها هم بهبود پیدا می‌کند و عزت نفس بیشتری خواهند داشت. تمام این اتفاقات عالی می‌تواند آرامش ذهنی مناسبی برای کودک فراهم کند.
همچنین بیرون بودن از خانه به کودکان فرصت برقراری ارتباط با طبیعت را می‌دهد. گذراندن زمان در طبیعت به کاهش استرس، افزایش آرامش و بهبود وضوح ذهنی کمک بسیار زیادی می‌کند. کودکان معمولا در فضای باز با بازی‌های تخیلی و کنجکاوی در طبیعت مشغول می‌شوند و یاد می‌گیرند از زیبایی محیط اطراف خود لذت ببرند.
این نوع از بازی‌ها می‌تواند برای کودکانی که به اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه (ADHD) مبتلا هستند مفید باشد. آن‌ها از این راه احساس آرامش را تجربه می‌کنند و حس می‌کنند که به دنیای طبیعی متصل هستند. بازی‌های بیرون از خانه شامل تعاملات اجتماعی زیادی است و فرصت یادگیری کار گروهی، همکاری، برقراری ارتباطات سالم و ایجاد اعتماد اجتماعی را برای کودک فراهم می‌کند.
عروسک‌ها
اسباب‌بازی‌هایی مثل عروسک‌ها و حیوانات می‌توانند منبع آرامش و دوستی خوب برای کودکان باشند که محرم اسرار، افکار و احساسات آن‌ها است. کودکان با عروسک‌ها سناریوهای تخیلی خود را اجرا می‌کنند و احساسات مختلف و روش‌های حل مسئله را آزمایش می‌کنند. همین موضوع به رشد هوش هیجانی در کودکان کمک می‌کند. آن‌ها ممکن است برای بیان احساسات خود به صورت کلامی مشکل داشته باشند، مخصوصا اگر هنوز توانایی کامل برای صحبت کردن نداشته باشند.
پس با کمک عروسک‌ها و واکنش‌هایی که به آن‌ها نشان می‌دهند احساسات خود را به صورت غیرکلامی و از طریق بازی، حرکات و تعامل با اسباب‌بازی نشان می‌دهند. این ارتباط غیرکلامی به کودکان کمک می‌کند تا احساس کنند که از طرف دیگران درک می‌شوند، برای گفت‌وگو با دیگران تشویق می‌شوند و یاد می‌گیرند چگونه احساسات خود را به طور موثر بیان کنند.
کتاب و بازی‌های مرتبط با داستان
کتاب‌های داستان فضای امنی برای کودکان فراهم می‌کنند تا احساسات خود را کشف و پردازش کنند. کودکان می‌توانند از طریق داستان‌ها و شخصیت‌های آن احساسات خود را شناسایی و درک کنند. این فرآیند به کودکان کمک می‌کنند که خودآگاهی، مکانیسم‌های مقابله و مهارت تاب‌آوری را در خود توسعه دهند.
وقتی که برای کودکان داستان می‌خوانید یا خودشان کتاب داستان می‌خوانند می‌توانند خود را در قصه غرق کرده و دیدگاه‌های شخصیت‌های مختلف آن را درک کنند. این اتفاق به آن‌ها کمک می‌کند که هم‌دلی کردن را یاد بگیرند، انواع احساسات را بشناسند و بتوانند موقعیت‌های پیچیده‌ای که در زندگی پیش می‌آید را هدایت کنند.
کودکان با کمک داستان‌ها درک عمیق‌تری از احساسات و روابط انسانی به دست می‌آورند که می‌تواند باعث پرورش مهارت‌های بین فردی در آن‌ها شود. قصه راهی عالی برای استراحت و فرار از استرس زندگی برای مدتی هرچند کوتاه است. پس تشویق به کتاب خواندن می‌تواند سلامت روان کودکان را برای مدتی طولانی و به صورت پایدار تضمین کند.
اسباب‌بازی‌های حسی
بازی با خمیر بازی، گل سفال‌گری و ماسه به کودکان این فرصت را می‌دهد تا با بافت‌ها، صداها، رایحه‌ها و طعم‌های مختلف را از طریق بازی درک کنند. تمرکز آن‌ها روی این نوع از اسباب‌بازی‌ها فرآیندی شبیه به مدیتیشن دارد. کودکان از بازی‌های حسی استقبال می‌کنند چون می‌تواند آن‌ها را با آنچه در لحظه اتفاق می‌افتد هماهنگ کند. این بازی‌ها با ماهیت تکراری و ریتمیک می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب در کودکان کمک کردن، به آن‌ها احساس آرامش و امنیت بدهد.
اسباب‌بازی‌های ذهن آگاهی
یکی دیگر از اسباب‌بازی‌هایی که در بهبود سلامت روان کودکان موثر است، اسباب‌بازی‌هایی مثل لگو، خانه‌سازی‌های مگنتی، توپ‌های استرس و فیجت اسپینر است. این اسباب‌بازی‌ها در کودکان ایجاد آرامش می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را تنظیم کنند. کودکان مبتلا به ADHD ارتباط بسیار خوبی با این دسته از اسباب‌بازی‌ها برقرار می‌کنند. آن‌ها گاهی بیش از حد تحت تاثیر یکی از احساسات خود قرار می‌گیرند و بازی با این اسباب‌بازی‌ها می‌تواند به تنظیم احساسات و افزایش تمرکز آن‌ها روی خودشان کمک کند.
بازی‌های نقش‌آفرینی
کودکان با بازی کردن مسائل عاطفی پیچیده‌ای که با آن سروکار دارند را نمایش می‌دهند. درواقع کودکان موقعیت واقعی زندگی خود را در بازی‌هایشان بازسازی می‌کنند. پس فراهم کردن فضایی برای اجرای سناریوهای مختلف ذهنی کودکان به شکل بازی، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا روی احساساتی مثل ترس یا از دست دادن کار کنند و راهی برای هضم کردن چیزی که با آن درگیر هستند اما توان بیان آن را ندارند، پیدا کنند.
مثلا اگر فرزند شما شاهد یک مشاجره بوده است ممکن است همان اتفاق را با عروسک‌هایش تکرار کند. نقش بازی کردن و پوشیدن لباس‌های متناسب با آن نقش، تاثیر مفیدی روی سلامت روان کودکان و رشد عاطفی آن‌ها دارد. آن‌ها در حال یادگیری مهارت‌های اجتماعی و عاطفی برای حضور در محیط‌های مختلف مثل کلاس درس و فضای بازی هستند. پس پوشیدن لباس مخصوص همان محیط به آن‌ها فرصتی عالی برای تمرین می‌دهد.
آن‌ها با این کار می‌توانند روش‌های جدید تفکر، رفتار و تعامل با دیگران را آزمایش کنند. همچنین پوشیدن لباس‌های مربوط به شغل‌های مختلف، مثل پزشکی و تعمیرکاری، به کودکان امکان کشف علایق خود، الگوبرداری از بزرگسالان و تجربه‌ی احساس مسئولیت را می‌دهد. همچنین ابرقهرمان بودن و پوشیدن لباس آن‌ها به ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان کمک می‌کند.
مرور کلی
هدف از بازی کردن فقط سرگرم شدن کودکان نیست. بازی ابزار قدرتمندی برای رشد شناختی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی کودکان است. شما می‌توانید از طریق انتخاب اسباب‌بازی‌های مناسب شرایط را برای بهبود سلامت روان کودکان و رشد عاطفی آن‌ها فراهم کنید. پس بهتر است از همین امروز نگاه جدی‌تری نسبت به بازی داشته باشید و اسباب‌بازی‌های مناسب را برای فرزندانتان فراهم کنید تا در کنار احساس شادی، به رشد و توسعه‌ی ذهن و روان آن‌ها هم کمک کرده باشید.
منبع: goodplayguide