به نقل از دیجیکالا:
چرخه‌ی قاعدگی از اولین روز پریود تا روز قبل از پریود بعدی ادامه دارد. تا حدودی طبیعی است که فاصله بین دو قاعدگی در ماه‌های مختلف متفاوت باشد؛ اما اگر این تغییر برای مدت زمان زیادی طول بکشد، لازم است علت آن را پیدا کنید. در مقاله‌ی امروز دیجیکالا مگ، شما را با مراحل مختلف چرخه‌ی قاعدگی و عواملی که روی مدت زمان آن تاثیر می‌گذارند، آشنا می‌کنیم. تا انتهای این مطلب همراه‌ی ما بمانید.
منظور از سیکل قاعدگی چیست؟
فاصله بین دو قاعدگی چقدر است؟
چرا چرخه‌ی قاعدگی مختل می‌شود؟
چگونه زمان تخمک‌گذاری خود را مشخص کنید؟
چگونه وضعیت چرخه‌ی قاعدگی خود را ارزیابی کنید؟
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید؟
منظور از سیکل قاعدگی چیست؟
سیکل قاعدگی یا چرخه‌ی قاعدگی از مراحل زیر تشکیل شده است:
- قاعدگی؛ اولین روز خونریزی، روز اول چرخه‌ی قاعدگی است. در این مرحله، پوشش داخلی رحم در طول ۲ تا هفت روز می‌ریزد و از طریق واژن از بدن خارج می‌شود. آنچه که از بدن دفع می‌شود حاوی خون، بافت رحم و مخاط دهانه‌ی رحم است.
- فاز فولیکولار؛ فاز فولیکولار با خونریزی قاعدگی شروع می‌شود و قبل از رها شدن تخمک از تخمدان (تخمک‌گذاری) به پایان می‌رسد. در این مدت، مغز سیگنال‌هایی را برای تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) به بدن ارسال می‌کند. تخمدان‌ها بین پنج تا ۲۰ فولیکول تولید می‌کنند که حاوی تخمک‌های نابالغ هستند.
- تخمک‌گذاری؛ تخمک‌گذاری معمولا بین روزهای ۱۰ تا ۱۴ چرخه‌ی قاعدگی اتفاق می‌افتد. افزایش استروژن بدن را وادار به تولید هورمون لوتئینه کننده (LH) می‌کند که این باعث آزاد شدن یک تخمک بالغ برای لقاح احتمالی می‌شود. این تخمک در لوله‌ی فالوپ (لوله‌ی رحم) آزاد می‌شود و حدود ۲۴ ساعت آنجا می‌ماند. اگر تخمک بارور نشود، با خونریزی از بدن دفع می‌شود.
- فاز لوتئال؛ فاز لوتئال پس از تخمک‌گذاری شروع می‌شود و با اولین روز پریود به پایان می‌رسد. در این مرحله که تقریبا ۱۲ تا ۱۵ روز طول می‌کشد، بدن پروژسترون تولید می‌کند تا دیواره‌ی رحم برای لانه‌گزینی تخمک بارور شده و شروع بارداری ضخیم شود. اگر بارداری اتفاق نیفتد، سطح پروژسترون کاهش می‌یابد. کاهش پروژسترون باعث می‌شود پوشش داخلی رحم ریزش کند که این نشان‌دهنده‌ی روز اول چرخه‌ی قاعدگی جدید است.
فاصله‌ی بین دو قاعدگی چقدر است؟
حداقل فاصله بین دو پریود ۲۱ روز و حداکثر مدت زمان آن ۳۵ روز است. کاهش یا افزایش فاصله پریود تا پریود بعدی همیشه باعث نگرانی نیست. اما در صورت تداوم این اتفاق، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
مدت زمان قاعدگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولا بین ۲ تا هفت روز طول می‌کشد. به‌طور کلی، خونریزی در روزهای اول سنگین‌تر است و در روزهای پایانی به لکه‌بینی تبدیل می‌شود.
چرا چرخه‌ی قاعدگی مختل می‌شود؟
کم یا زیاد شدن فاصله بین دو قاعدگی می‌تواند چند دلیل مختلف داشته باشد. در یک مطالعه، محققان با بررسی بیش از ۶۰۰ هزار چرخه‌ی قاعدگی متوجه شدند که مهم‌ترین عامل تعیین کننده‌ی طول چرخه، زمان تخمک‌گذاری است. اگر زودتر از موعد تخمک‌گذاری کنید، سیکل شما کوتاه‌تر می‌شود و اگر دیرتر تخمک‌گذاری کنید، سیکل طولانی‌تری دارید. تعداد دفعات تخمک‌گذاری می‌تواند بسته به عوامل مختلف تغییر کند، از جمله:
- سن؛ نوجوانان ممکن است در ابتدا تخمک‌گذاری منظم نداشته باشند، بنابراین طول چرخه‌ی قاعدگی آن‌ها متغیر است. در حوالی دوران یائسگی هم تعداد دفعات تخمک‌گذاری کاهش می‌یابد که این باعث تغییر فاصله بین دو پریود می‌شود.
- استرس؛ بر اساس تحقیقات، اختلال چرخه‌ی قاعدگی در افرادی که مشاغل استرس‌زا و ساعات کاری نامنظم دارند، شایع‌تر است.
- سطوح انرژی؛ ورزش شدید و اختلالات خوردن، مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی، می‌توانند به توقف تخمک‌گذاری و بی‌نظمی قاعدگی منجر شوند.
علت کوتاه شدن سیکل قاعدگی
دلایل احتمالی کوتاه شدن چرخه‌ی قاعدگی عبارت‌اند از:
- اندومتریوز؛ تحقیقات نشان داده‌اند که چرخه‌های کوتاه‌تر از ۲۷ روز می‌توانند با اندومتریوز مرتبط باشند. علائم اندومتریوز شامل درد شدید قاعدگی، پریود طولانی و خونریزی شدید است.
- نقص فاز لوتئال (LPD)؛ بعضی از پزشکان معتقدند که LPD می‌تواند باعث کوتاه‌تر شدن فاز لوتئال شود و لانه‌گزینی تخمک بارور شده را در دیواره‌ی رحم دشوار کند. با این حال، در مورد LPD بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد.
- بالا بودن شاخص توده‌ی بدنی (BMI)؛ در زنان با BMI بالا احتمال زیادی وجود دارد که فاز لوتئال کوتاه باشد.
- کنترل بارداری؛ گاهی اوقات، فردی که از روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کند، با خونریزی ناگهانی مواجه می‌شود. این نوع خونریزی یک پریود واقعی نیست، بلکه یکی از عوارض جانبی کنترل بارداری است.
علت زیاد شدن فاصله بین دو قاعدگی
سیکل قاعدگی طولانی ممکن است به این معنی باشد که خیلی دیر تخمک‌گذاری کرده‌اید یا اصلا تخمک‌گذاری نداشته‌اید. این مشکل در موارد زیر رخ می‌دهد:
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)؛ گاهی اوقات، تخمک‌گذاری دیرهنگام نشانه PCOS است. سایر علائم PCOS عبارتند از: پریودهای نامنظم، رشد غیرعادی یا بیش از حد موهای بدن، افزایش وزن ناخواسته و مقاومت به انسولین.
- پرکاری تیروئید؛ وقتی غده‌ی تیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند، خونریزی قاعدگی عقب می‌افتد. از سایر علائم این بیماری می‌توان به کاهش وزن ناخواسته، ضربان قلب سریع و مشکلات خواب اشاره کرد.
در صورت عقب افتادن پریود، همیشه باید احتمال باردار بودن را در نظر بگیرید.
چگونه زمان تخمک‌گذاری خود را مشخص کنید؟
اگر می‌خواهید زمان تخمک‌گذاری خود را بدانید، از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- مایع دهانه‌ی رحم؛ مایع دهانه‌ی رحم که از واژن خارج می‌شود در طول چرخه‌ی قاعدگی تغییر می‌کند. زمانی که برای بارداری آماده‌تر هستید، مایع دهانه‌ی رحم بیشتر و آبکی‌تر است و ممکن است شبیه‌ی سفیده‌ی تخم‌مرغ باشد.
- دمای بدن؛ ثبت دمای بدن که هر روز صبح انجام می‌شود می‌تواند به تایید تخمک‌گذاری کمک کند. هنگامی که دما برای چند روز افزایش می‌یابد و همچنان بالا باقی می‌ماند، احتمالا به این معنی است که تخمک‌گذاری کرده‌اید. این روش زمانی موثرتر است که دمای بدن خود را هر بار در زمان مشخصی از روز و قبل از هر گونه فعالیت اندازه‌گیری کنید.
- تست تخمک‌گذاری؛ تست‌های تخمک‌گذاری افزایش هورمون لوتئینه‌کننده را نشان می‌دهند. آزمایش مثبت به این معنی است که احتمالا در آستانه‌ی تخمک‌گذاری هستید. با این حال، بعضی از اختلالات حتی زمانی که تخمک‌گذاری نمی‌کنید، باعث افزایش هورمون می‌شوند.
چگونه وضعیت چرخه‌ی قاعدگی خود را ارزیابی کنید؟
اگر پریودتان نامنظم است، یادداشت کردن موارد زیر می‌تواند مفید باشد:
- حجم خونریزی؛ به این فکر کنید که هر چند وقت یک‌بار پد یا تامپون خود را عوض می‌کنید. هر چقدر این کار را بیشتر انجام دهید، خونریزی شما سنگین‌تر است. همچنین به هر گونه تغییر رنگ یا بافت توجه داشته باشید.
- درد؛ کرامپ عضلانی، به‌خصوص در خارج از دوره‌ی قاعدگی، ممکن است نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد.
- خونریزی غیرمنتظره؛ به خونریزی‌هایی که در خارج از دوره‌ی قاعدگی رخ می‌دهند، توجه کنید.
- تغییر خلق و خو؛ نوسانات خلقی می‌توانند به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مربوط باشند، اما ممکن است از بیماری‌های زمینه‌ای هم ناشی شوند (به‌ویژه زمانی که با بی‌نظمی قاعدگی همراه باشند).
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید؟
هر از گاهی ممکن است چرخه‌ی قاعدگی شما به‌دلیل استرس یا سایر عوامل مرتبط با سبک زندگی تغییر کند، اما بی‌نظمی مداوم ممکن است نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد. در صورت مشاهده‌ی هر یک از موارد زیر حتما با پزشک مشورت کنید:
- سه ماه است که پریود نشده‌اید.
- فاصله بین دو قاعدگی همیشه کمتر از ۲۱ روز است.
- فاصله بین دو پریود همیشه بیشتر از ۳۵ روز است.
- پریود شما همیشه بیش از یک هفته طول می‌کشد.
- بعد از یک ساعت مجبور هستید پد یا سایر محصولات مرتبط با خونریزی قاعدگی را عوض کنید.
- در خونریزی پریود شما لخته‌های بزرگ خون وجود دارد.
کلام پایانی
فاصله بین دو قاعدگی ۲۱ تا ۳۵ روز (به‌طور میانگین ۲۸ تا ۲۹ روز) است. با این حال، طبیعی است که چرخه‌ی قاعدگی شما از ماهی به ماهی دیگر متفاوت باشد. تغییر قابل‌توجه چرخه‌ی قاعدگی احتمالا نشانه‌ی بیماری زمینه‌ای یا عدم تعادل هورمونی است. اگر این موضوع باعث نگرانی شما شده است، حتما با پزشک مشورت کنید.
منابع: medicalnewstoday, healthline
