دهه ۳۰ وقتی اولین اتوبوس ها در خیابان های تهران حرکت کردند، مسافران باید هزینه سوار شدن و استفاده از این وسیله نقلیه را نقدی پرداخت می کردند. شاگرد شوفر که معمولا فردی تنومند بود، برای کمک به راننده و نظم دهی مسافران در تمام مسیر حضور داشت.
همشهری آنلاین– شهره کیانوش راد : شاگرد شوفر در هر اتوبوس کرایه ها را دستی از مسافر ها می گرفت. اما بعدها مسافران باید برای سوار و پیاده شدن بلیت می خریدند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
نصرالله حدادی تهران پژوه می گوید: «اولین کرایه ای که برای اتوبوس تعیین شد از پنج شاهی شروع شد و بعدها با آمدن اتوبوس‌های واحد به یک قران، دو قران و ده قران رسید. وقتی بلیت های کاغذی آمدند، شاگر شوفر بلیت ها را پاره می‌کرد و در خیابان می انداخت. بعدها که خطوط اتوبوسرانی ساماندهی شدند، در ازای تحویل و وزن کردن بلیت های پاره شده، به شاگر شوفر پاداش می دادند.»
با استناد به اسناد تاریخی به جامانده از آن دوران، در ۸ فروردین سال ۱۳۱۰ در چهل و یکمین جلسه انجمن بلدیه طهران، لایحه عوارض بر اتومبیل و اتوبوس های شهری تصویب شد. طبق این لایحه صاحبان اتومبیل‌های کرایه و اتوبوس موظف شدند. در مقابل وجهی که از مسافر دریافت می‌کنند بلیت بدهند. رانندگان مکلف شده بودند در ازای بلیت ۵ شاهی، یک شاهی عوارض دهند و در ازای بلیت ده شاهی یکصد دینار عوارض بپرداند. درشکه های کرایه از دادن عوارض معاف بودند. عواید حاصل از این لایحه برای مرمت و تسطیح خیابان‌های شهر تهران اختصاص می یافت.
عباس حسینی، از علاقه مندان به تاریخ تهران است که درباره تاریخچه حمل و نقل در تهران نیز پژوهش‌هایی انجام داده است. او می‌گوید: «وقتی شرکت واحد در سال ۱۳۳۵ افتتاح شد. گران ترین نرخ بلیت خطوط اتوبوسرانی ۲ ریال تعیین شد که از توپخانه تا شمیران تردد می کرد. بلیت ها ابتدا سکه ای و از نوع برنج بود که روی آن خط مربوط اتوبوس نوشته شده بود. مردم گاهی از این سکه ها برای خرید هم استفاده می کردند. بعدها بلیت کاغذی چاپ شد. قیمت، تاریخ چاپ بلیط، شماره خط و سایر مشخصات بر روی آن درج می شد. هر خط ۳ عضو ثابت داشت. راننده، بلیت فروش و شاگرد شوفر. بلیت فروش معمولا در عقب اتوبوس می نشست و گاهی هم دستگاهی مانند قرقره ماند دور گردنش بود و با چرخاندن دسته آن یک بلیت به مسافر می داد.»
حسینی می گوید:«شاگرد شوفری یکی از مشاغل ثابت بود . فردی که شاگرد شوفر می شد ، تصدیق رانندگی داشت و وظیفه نظم دهی به مسافران را هنگام سوارشدن و پیاده شدن در طول مسیر بر عهده داشت به همین دلیل از افراد تنومند را به کار می گرفتند. بعدها بلیت فروش کار شاگرد راننده را انجام می داد.» عمر بلیت های کاغذی در ماه‌های پایانی سال ۱۳۸۹ به پایان رسید و کارت های الکترونیکی برای پرداخت کرایه وارد سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی شد.
