به نقل از دیجیکالا:
بلوغ عاطفی یا فکری شامل تمام جنبه‌های روانی، عاطفی، اجتماعی و رفتاری یک فرد می‌شود. افراد پخته و موفق که از بلوغ فکری برخوردار هستند، می‌توانند احساسات خود را کنترل کنند، هنگام مواجهه با شرایط مختلف واکنش مناسب نشان دهند و در برخورد با دیگران مانند یک بزرگسال رفتار کنند.
بلوغ عاطفی از طریق تجربیات و تلاش‌هایی که برای رشد و توسعه‌ی فردی انجام می‌دهید، ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، فطری نیست و هیچ‌کس از روز اول با آن به دنیا نمی‌آید. در این مقاله از دیجیکالا مگ به بررسی بعضی از ویژگی‌های افراد پخته، فواید این ویژگی‌ها و اقداماتی که می‌توانید برای رسیدن به بلوغ فکری انجام دهید، می‌پردازیم. اگر می‌خواهید در برخورد با دیگران رفتار بهتری داشته باشید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
نشانه‌های بلوغ عاطفی
جدول زیر خصوصیات افراد پخته را در مقایسه با افرادی که از بلوغ فکری و عاطفی برخوردار نیستند، نشان می‌دهد:
| افراد دارای بلوغ عاطفی | افراد فاقد بلوغ عاطفی |
| بافکر و دقیق
مسؤولیت‌پذیر قابل اعتماد محترم و مؤدب فروتن متعهد باملاحظه قدرشناس مستقل |
بی‌فکر و بی‌ملاحظه
بی‌دقت و بی‌احتیاط دمدمی‌مزاج بی‌ادب مغرور عجول خودمحور قدرنشناس وابسته به دیگران |
چگونه از نظر عاطفی بالغ‌تر شویم؟
بلوغ عاطفی خودبه‌خود ایجاد نمی‌شود، بلکه باید آن را آگاهانه رشد و توسعه دهید. راهکارهای زیر می‌توانند در این زمینه مفید باشند:
۱. خودتان را بشناسید
اولین قدم برای شروع رشد عاطفی، کسب آگاهی در مورد خودتان است. اینکه چه کسی هستید، چگونه فکر می‌کنید، چگونه عمل می‌کنید و چه مهارت‌ها و نقص‌هایی دارید را مشخص کنید. این کار ممکن است سخت باشد، اما اگر می‌خواهید به بلوغ عاطفی برسید، باید آن را انجام دهید و بدون رنجش ویژگی‌های منفی خود را پذیرفته و برای تغییر آن‌ها تلاش کنید.
۲. واکنش‌های احساسی خود را تجزیه و تحلیل کنید
وقتی اتفاقی رخ می‌دهد، بدن ما یک واکنش احساسی نشان می‌دهد که نمی‌توان از آن اجتناب کرد. اکنون باید یاد بگیرید که واکنش‌های احساسی خود را نسبت به شرایط تعدیل کنید. برای انجام این کار به واکنش‌های احساسی خود در موقعیت‌های مختلف توجه کرده و بررسی کنید که آیا واقعاً مناسب هستند یا خیر. اگر واکنش شما با واقعیت تناسب ندارد، یعنی بیشتر از آن چیزی است که باید باشد، برای دستیابی به واکنش احساسی مناسب تلاش کنید.
۳. خودکنترلی را یاد بگیرید
اگر می‌خواهید پخته‌تر رفتار کنید باید یاد بگیرید به جای اینکه اجازه دهید احساسات‌تان شما را کنترل کنند، خودتان افکار، احساسات و اعمال‌تان را تحت کنترل داشته باشید. کمی درنگ کرده و در مورد آنچه که احساسات‌تان شما را به انجام آن ترغیب می‌کنند فکر کنید. مطمئن شوید که اقدامات شما همیشه با ارزش‌هایتان همسو باشند، نه با احساسی که در آن لحظه دارید. ممکن است این کار چالش‌برانگیز باشد، اما اگر آن را یاد بگیرید، می‌توانید بر هر چیزی مسلط شوید.
۴. برای تصمیم‌گیری فکر کنید
قبل از تصمیم‌گیری همه‌ی جوانب را سنجیده و خوب فکر کنید. در صورت نیاز می‌توانید از دیگران مشاوره بگیرید یا دیدگاه و نظر آن‌ها را جویا شوید.
۵. متواضع باشید
به جای اینکه ادعا کنید همه چیز را می‌دانید، باید محدودیت‌های دانش خود را بشناسید، متواضع باشید و برای یادگیری بیشتر انگیزه داشته باشید.
۶. به سمت خودکفایی حرکت کنید
مراقبت از خود و خودکفایی را یاد بگیرید. خودکفایی می‌تواند شامل زندگی مستقل یا تأمین هزینه‌های زندگی خود باشد.
۷. اهداف‌تان را تعیین کنید
در مورد خواسته‌های خود فکر کرده و آن‌ها را مشخص کنید. وقتی اهداف‌تان را تعیین کردید، آن‌ها را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کرده و برای دستیابی به آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
۸. پشتکار داشته باشید
علاوه بر تعیین اهداف، یکی از کارهایی که باید برای رسیدن به بلوغ عاطفی انجام دهید این است که پشتکار داشته باشید. دستیابی به اهداف یک فرآیند زمان‌بر است که به تلاش فراوان نیاز دارد. پس هرگز در نیمه راه تسلیم نشوید و همیشه هدف خود را به خاطر بسپارید.
۹. خویشتن‌دار باشید
یاد بگیرید که اهداف بلندمدت را نسبت به انگیزه‌های کوتاه‌مدت خود در اولویت قرار دهید. به مسیر خود ادامه داده و اجازه ندهید که انگیزه‌های موقتی شما را از رسیدن به اهداف‌تان باز دارند. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که نشانه‌ی واقعی بلوغ عاطفی، خویشتن‌داری در مواجهه با موقعیت‌های هیجان‌انگیز، احساسی یا مخاطره‌آمیز است.
۱۰. تعادل را حفظ کنید
شما باید بتوانید بین نیازهای خودتان و نیازهای دیگران تعادل برقرار کنید. برنامه‌ی شما نباید صرفاً حول محور خودتان باشد. از سوی دیگر، نباید آن‌قدر به نیازهای اطرافیان پاسخ دهید که از خودتان غافل شوید. بنابراین، باید یاد بگیرید که در این زمینه حد و مرز تعیین کنید.
۱۱. اشتباهات خود را بپذیرید
بسیاری از مردم نمی‌دانند که مسؤول شرایطی هستند که در زندگی با آن مواجه می‌شوند. آن‌ها به جای اینکه مسؤولیت کارهایشان را بر عهده بگیرند، به خاطر اشتباهات و شکست‌های خود در زندگی به دنبال مقصر می‌گردند. اما در واقعیت، این خود شما هستید که این مشکلات را برای خودتان ایجاد کرده‌اید.
داشتن بلوغ عاطفی به این معنی است که شما مسؤولیت کامل اتفاقات خوب و بد زندگی خود را بر عهده می‌گیرید و دیگران را به خاطر شرایط خود سرزنش نمی‌کنید. البته نباید خودتان را برای مشکلی که پیش آمده، تنبیه کنید؛ بلکه باید از اشتباهات خود درس بگیرید و برای اصلاح آن‌ها تلاش کنید. شکست‌ها به شما می‌آموزند که چگونه در زندگی قوی باشید.
۱۲. آنچه را که در خدمت شما نیست، رها کنید
عادات، افکار، روابط یا فعالیت‌هایی را که بیهوده هستند و هیچ فایده‌ای برای شما ندارند، کنار بگذارید.
۱۳. اعتماد به نفس خود را افزایش دهید
هرگز قدرت خود را دست کم نگیرید. خودتان را بپذیرید و دوست داشته باشید. به خودتان کمک کنید، بدون اینکه انتظار داشته باشید دیگران این کار را برای شما انجام دهند. بهترین راه برای به دست آوردن اعتماد به نفس، انجام کاری است که از آن می‌ترسید.
۱۴. بیشتر گوش کرده و کمتر صحبت کنید
اکثر مردم به گفتگو کردن مانند یک ورزش رقابتی نگاه می‌کنند، به طوری که حتی ممکن است صحبت‌های طرف مقابل را قطع کنند. اما قطعاً این رویکرد برخلاف کاری است که شما باید انجام دهید. آیا می‌دانید کسی که کمتر صحبت می‌کند بیشترین سود را می‌برد و کسی که زیاد صحبت می‌کند سود کمتری نصیبش می‌شود؟ گوش دادن به صحبت‌های دیگران، یکی از نشانه‌های بلوغ عاطفی است. وقتی بادقت به صحبت‌های اطرافیان گوش می‌دهید، همه چیز را بهتر درک می‌کنید.
۱۵. به دیگران احترام بگذارید
برای دیدگاه‌ی دیگران ارزش قائل باشید و با همه محترمانه رفتار کنید. مردم تصورات متفاوتی از زندگی دارند. از این‌رو، احترام گذاشتن به عقاید، دیدگاه‌ها یا سبک زندگی دیگران بدون قضاوت کردن آن‌ها، نشانه‌ی بلوغ عاطفی است. حتی اگر با نظر کسی موافق نیستید، به آن احترام بگذارید و هرگز در مورد آن بحث نکنید.
۱۶. همدلی کردن را بیاموزید
برای رسیدن به بلوغ عاطفی باید بدانید که چگونه با دیگران همدردی کنید، احساسات آن‌ها را درک کنید، واقعیت آن‌ها را بشناسید و با توجه به این اطلاعات رفتار درستی با آن‌ها داشته باشید. برای انجام این کار می‌توانید از خودتان بپرسید: «اگر من جای او بودم چه احساسی داشتم؟»
۱۷. رفتار قاطعانه را یاد بگیرید
رفتار قاطعانه بهترین نتیجه را برای شما به همراه خواهد داشت. به‌گونه‌ای با دیگران رفتار کرده و با آن‌ها ارتباط برقرار کنید که هم آن‌ها به حقوق شما احترام بگذارند و هم شما به حقوق آن‌ها احترام بگذارید.
فواید بلوغ عاطفی
دکتر سابرینا رومانوف (Sabrina Romanoff)، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه‌ی یشیوا (Yeshiva University) معتقد است که هر چقدر از نظر فکری و عاطفی بالغ‌تر می‌شوید، با نیازها و هویت خود و همچنین آنچه که واقعاً می‌خواهید، هماهنگی بیشتری پیدا می‌کنید. از سایر مزایای بلوغ فکری و عاطفی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روابط بهتر: بلوغ عاطفی به بهبود روابط شما با دیگران کمک می‌کند. درنتیجه، احتمالاً با اطرافیان خود کمتر مشاجره می‌کنید و با آن‌ها روابط عمیق‌تری خواهید داشت.
- ثبات بیشتر: وقتی مهارت‌های تصمیم‌گیری را یاد بگیرید، در حوزه‌های مختلف زندگی شما از جمله کار، خانواده، دوستی‌ها و روابط عاشقانه ثبات بیشتری ایجاد می‌شود.
- تضاد کمتر: بلوغ فکری به شما کمک می‌کند که در زندگی خود پایدارتر و استوارتر بوده و نسبت به چیزهایی که واقعاً برایتان اهمیتی ندارند، نگران نباشید.
مشکلات نداشتن بلوغ عاطفی
به گفته‌ی دکتر رومانوف، نابالغ بودن شما را به بدترین دشمن خودتان تبدیل می‌کند و مانع رسیدن شما به چیزهایی می‌شود که واقعاً می‌خواهید. سایر مشکلات نداشتن بلوغ عاطفی عبارتند از:
- تسلیم شدن در برابر تکانه‌ها و وسوسه‌ها: افراد نابالغ اغلب در کنترل تکانه‌های خود مشکل دارند. به‌عنوان مثال، ممکن است بخواهند در یک امتحان عملکرد خوبی داشته باشند، اما نتوانند در مقابل وسوسه‌ی انجام بازی‌های ویدیویی به جای مطالعه مقاومت کنند. این موضوع آن‌ها را از دستیابی به اهداف‌شان باز می‌دارد.
- از دست دادن تصویر بزرگ‌تر: افراد نابالغ معمولاً درگیر مشکلات و جزئیات کوچک و بی‌اهمیتی می‌شوند که انرژی آن‌ها را مصرف می‌کند. این امر آن‌ها را از دیدن تصویر بزرگ باز می‌دارد و روی توانایی آن‌ها برای رسیدن به اهداف‌شان تأثیر منفی می‌گذارد.
- اجتناب از مسؤولیت: افراد نابالغ ممکن است حاضر به پذیرش هیچ مسؤولیتی نباشند که این موضوع باعث وابستگی آن‌ها به دیگران می‌شود.
کلام پایانی
بلوغ فکری و عاطفی به این معنی است که شما رفتار درست در شرایط مختلف را می‌‌شناسید و می‌توانید نسبت به آن واکنش مناسبی نشان دهند. بلوغ عاطفی چیزی نیست که صرفاً با افزایش سن اتفاق بیفتد، بلکه شما باید برای آن تلاش کنید. در حقیقت، بلوغ عاطفی به نحوه‌ی زندگی شما بستگی دارد، نه سن‌تان. پس راهکارهایی را که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم به‌کار بگیرید تا در زندگی رفتار پخته‌تری داشته باشید.
منابع: verywellmind, inspiringtips, lifepersona