متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که بیماری‌های مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی)، اعصاب محیطی و ماهیچه‌ها را درمان می‌کند. بیماری های عصبی می‌تواند شامل سردرد، صرع، سکته، اختلالات حرکتی، مانند لرزش یا بیماری پارکینسون باشد.
سیستم عصبی شما مرکز فرماندهی بدن شماست. این سیستم هر چیزی را که فکر می‌کنید، احساس می‌کنید و انجام می‌دهید کنترل می‌کند. یک متخصص مغز و اعصاب، آناتومی، عملکرد و شرایطی را که بر اعصاب و سیستم عصبی شما تأثیر می‌گذارد، بررسی می‌کند.
چنانچه به مباحث مربوط به بیماری‌های شایع مغز و اعصاب، نحوهٔ پیدا کردن دکتر مغز و اعصاب خوب و … علاقه‌مند هستید، می‌توانید تا انتهای این این مقاله ما را همراهی کنید.
چه زمان به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟
بیماری ناشی از مشکلات عصبی می‌تواند شامل بیماری‌ها و اختلالات عضلانی باشد که بر تفکر و رفتار فرد تأثیر می‌گذارند. قبل از مراجعه به دکتر مغز و اعصاب، بیماری شما در این زمینه باید به‌درستی تشخیص داده شود. این تشخیص توسط پزشک عمومی هم انجام می‌شود.
چنانچه بیماری شما به عمل جراحی نیاز داشته باشد، جراحان مغز و اعصاب که روی سیستم عصبی بدن جراحی انجام می‌دهند، بیماری شما را تشخیص داده و در صورت نیاز، عمل مربوطه را انجام می‌دهند.
دکتر مغز و اعصاب شما را معاینه می‌کند، دستور آزمایش می‌دهد، بیماری شما را با دارو یا فیزیوتراپی درمان می‌کند. در ادامهٔ این بخش از مقاله، به بررسی چند مورد از مهم‌ترین عوامل شایع در بیماری‌های ناشی از مغز و اعصاب می‌پردازیم که عبارت‌اند از:
-
سردرد
سردرد جزو بیماری‌هایی است که همهٔ ما با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. در هنگام سردرد، احساس می‌کنیم که این درد به داخل سینوس‌ها، بالای سر، عضلات سر، گردن، و شانه‌ها یا در امتداد پایهٔ جمجمه و مغز کشیده می‌شوند.
علائم سردردهای جدی‌تر مثل میگرن، ممکن است با استفراغ، سردرد شدیدتر یا مداوم، سردردی که به‌طور ناگهانی ایجاد می‌شود یا دردی که در اثر فشار بدتر شکل می‌گیرد همراه باشد. سردردی که در اوایل صبح شروع می‌شود، علائمی چون تغییر در بینایی یا حتی تشنج را می‌تواند با خود به‌همراه داشته باشد.
-
درد مزمن
درد مزمن دردی است که ماه‌ها یا حتی سال ها طول بکشد. این درد می‌تواند نتیجهٔ بیماری یا آسیب باشد، اما اگر بیشتر از زمان بهبودی معمول به‌طور بینجامد، می‌تواند به علامت مشکل دیگری تبدیل شود.
زمانی که این درد شدید نشده باشد، می‌توانید به پزشک مراقبت‌های اولیه مراجعه کنید. در صورتی که این درد با علائم دیگری همراه با درد مانند ضعف، بی‌حسی، مشکلات کنترل مثانه یا روده همراه است، می‌توانید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
-
سرگیجه
سرگیجه می تواند انواع مختلفی داشته باشد. متخصصان مغز و اعصاب سرگیجه را که از علائم عدم تعادل است، به‌راحتی درمان می‌کنند. سرگیجه باعث می‌شود احساس کنید که شما یا چیزهای اطرافتان در حال چرخش هستند و ازاین‌رو، دچار عدم تعادل شده‌اید.
چنانچه میزان سرگیجهٔ شما شدید باشد، بهتر است قبل از آن‌که نزد پزشک عمومی یا مراقبت‌های اولیه نوبت بگیرید، یک دکتر متخصص زُبده در حوزهٔ مغز و اعصاب را پیدا کرده و برای درمان به آن مراجعه کنید.
-
بی‌حسی یا گزگز
بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد؛ برخی از علائم بی‌حسی به‌گونه‌ای هستند که می‌توانند گردش خون شما را قطع کنند. با این حال، اگر این بی‌حسی ادامه پیدا کند، ناگهان ظاهر شود یا فقط در یک طرف بدن اتفاق بیفتد، ممکن است زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده باشد.
علائم بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن مانند مواردی که توضیح داده شد نیز می‌تواند نشانه‌های سکتهٔ مغزی باشد، در این صورت باید خیلی سریع از پزشک کمک بگیرید. چنانچه فکر می‌کنید در این حالت در حال سکتهٔ مغزی هستید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
-
ضعف
احساس ضعفی که باید برای آن به پزشک مراجعه کنید، با خستگی یا دردهای عضلانی پس از یک پیاده‌روی طولانی و بلند کردن وزنه‌های زیاد و سنگین متفاوت است. اگر ضعف عضلانی را تجربه کردید که بر فعالیت‌های روزانه‌تان تأثیر می‌گذارد یا کاهش سریع قدرت عضلانی که بیشتر در بازوها و پاها دیده می‌شود، باید با پزشک خود مشورت کنید. این درد می‌تواند ناشی از یک بیماری جدی‌تر یا بیماری سیستم عصبی شما مانند سکتهٔ مغزی باشد.
-
مشکلات حرکتی
مشکلات حرکتی مانند مشکل در راه رفتن، تکان‌ها یا حرکات ناخواسته، لرزش یا موارد دیگر، می‌توانند از علائم مشکل در سیستم عصبی شما باشند. اگر این اختلالات حرکتی زندگی روزمرهٔ شما را مختل کرده، بهتر است به یک متخصص مغز و اعصاب خوب مراجعه کنید.
اگرچه چیزی مانند لرزش می‌تواند یک عارضهٔ جانبی دارو یا اضطراب باشد، با این حال اگر لرزش شما بر فعالیت‌های روزانهٔ شما نیز تأثیر می‌گذارد، مراجعه به یک دکتر مغز و اعصاب می‌تواند درمانی در جهت بهبود بیماری شما باشد.
-
تشنج
تشنج می‌تواند خفیف یا بسیار شدید باشد. ازجمله علائم تشنج می‌توان به خیره شدن، از دست دادن هوشیاری، حرکات تند و سریع بازوها و پاها، مشکلات تنفسی، گیجی یا از دست دادن هوشیاری اشاره کرد. برخی از تشنج‌ها ممکن است در اثر قند خون پایین یا ترک مواد اعتیاد آور رخ دهد، برای تشنج‌هایی که ناگهانی یا بدون هیچ دلیلی اتفاق می‌افتند، باید با پزشک خود مشورت کنید.
پزشکان عمومی می‌توانند به شما در تعیین این‌که میزان شدت تشنج شما چقدر است کمک کنند، اما در صورت بالا بودن درجهٔ تشنج و تکرار آن، بهتر است حتماً به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
-
مشکلات بینایی
یکی دیگر از مواردی که می‌توانید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید، اختلال در بینایی است که این مشکل می‌تواند به دلیل افزایش سن یا سیستم عصبی ایجاد شود. اگر اشکال به‌صورت ناگهانی رخ داده و در هر دو چشم اتفاق می‌افتد، بعد از راهنمایی و تشخیص دکتر چشم‌پزشک می‌توانید به متخصص مغز و اعصاب خوب مراجعه کنید.
-
مشکلات حافظه یا سردرگمی
اختلال در صحبت کردن، مشکلات شدید حافظه، تغییر در شخصیت یا سردرگمی، همگی علائمی هستند که می‌توانند ناشی از ضعف‌ها یا مشکلات در مغز، ستون فقرات و اعصاب باشند. برخی از علائم ممکن است به دلیل اختلالات یادگیری یا ناشی از بیماری‌هایی مانند آلزایمر باشد. پزشک عمومی می‌تواند علائم شما را بررسی کند و بعد از آن به این موضوع که آیا شما برای درمان بیماریتان به دکتر مغز و اعصاب نیاز دارید یا خیر؟ بپردازد.
-
مشکلات خواب
بسیاری از مشکلات خواب مانند دیر به رختخواب رفتن، داشتن شرایطی مانند آپنه خواب یا اضطراب، کابوس‌های شبانه یا موارد دیگر ازجمله مشکلات خواب اختلالات عصبی هستند. نمونه‌ای از این حالت، نارکولپسی است که یک اختلال ژنتیکی مزمن و بدون علت شناخته شده‌است و می‌تواند بر سیستم عصبی مرکزی بدن تأثیر بگذارد.
بسیاری از این علائم می‌تواند بخشی از اختلالی باشد که عصبی نیست، با این حال اگر علائم مشکلات خوابتان شدید است یا هنوز به توصیه‌های پزشک عمومی خود اطمینان ندارید، ممکن است لازم باشد با یک متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژی قرار ملاقات بگذارید.
بیماری‌های شایع مغز و اعصاب
اولین قدم برای درمان هر نوع بیماری، شناخت زودهنگام و تصمیم گیری برای درمان خواهد بود. اختلالات ناشی از بیماری‌های مغز و اعصاب هم از این قاعده مستثنی نیست، زیرا شناخت و تشخیص بیماری‌های شایع مربوط به آن می‌تواند به درمان هر چه سریع‌تر آن بیماری‌ها کمک کند.
بیماری‌ها، اختلالات و آسیب‌هایی که سیستم عصبی را درگیر می‌کنند اغلب به مدیریت و درمان توسط دکتر مغز و اعصاب نیاز دارند. از آنجایی بیماری‌های ناشی از اختلالات عصبی می‌توانند برای فرد خطرآفرین باشند، بهتر است آن‌ها را تشخیص داده و سپس به پزشک مراجعه کنید.
برخی از شایع‌ترین اختلالات عصبی که متخصص مغز و اعصاب می‌تواند آن‌ها را درمان کند عبارت‌اند از:
- تب
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- تشنج
- بی‌هوشی
- عدم تعادل
- اختلال در رفتارهای فرد
- اختلال در نفس کشیدن
- اشکال در دیدن
- ضعف‌های عضلانی
- پارکینسون
- اختلالت در خواب
- لرزش
- فلج، آسیب یا ضربه مغزی
- اختلال در خوردن و بلعیدن
آزمایش‌های لازم برای بیماری‌های مغز و اعصاب
اولین ملاقات شما با دکتر متخصص مغز و اعصاب با سؤالاتی درمورد سابقهٔ سلامتی شما آغاز می‌شود. پزشکان می‌خواهند درمورد علائم شما و مدت زمانی که بیماری‌های ناشی از اختلالات عصبی را داشته‌اید بدانند.
پزشکان ممکن است درمورد هر متخصص دیگری که قبلاً رفته‌اید یا درمان‌هایی که امتحان کرده‌اید از شما سوال کنند، سپس یک معاینهٔ فیزیکی نیز خواهید داشت که شامل آزمایش‌هایی از موارد زیر است:
- میزان هماهنگی و تعادل؛
- احساسات و بروز برخی رفتارها؛
- حالت‌های مختلف ذهن؛
- استحکام و قدرت جسمی_ عضلانی.
بسته به علائم و معاینهٔ فیزیکی شما، متخصص ممکن است آزمایش‌های بیشتری را تجویز کند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل تصویربرداری یا انواع دیگر تست‌های تشخیصی باشند. همچنین ممکن است به آزمایش‌های متعددی نیاز داشته باشید تا به پزشک مغز و اعصاب در تشخیص علائم بیماری‌های شما کمک کند. اگر این آزمایشات را انجام ندهید، دکتر مغز و اعصاب شما ممکن است یک یا چند مورد از همان تست‌ها را تجویز کند.
-
انواع تست‌های تصویربرداری
تست‌ها یا آزمایش‌های تصویربرداری انواع مختلفی دارند که دکتر مغز و اعصاب با توجه به نوع بیماری شما، یکی از آن‌ها را برای شما تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI از تصویربرداری مغناطیسی و امواج رادیویی برای گرفتن عکس از داخل مغز شما استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند به متخصص خوب در تشخیص و بررسی تورم و آسیب‌های دیگر را کمک کند.
توموگرافی کامپیوتری (CAT یا CT Scan )
سی‌تی‌اسکن یا توموگرافی کامپیوتری از ترکیبی که شامل اشعه ایکس و فناوری تصویربرداری کامپیوتری برای ایجاد تصاویر دقیق از داخل بدن شما استفاده می‌شود استفاده می‌کند. این آزمایش که در بین بیماران مغز و اعصاب بسیار رایج است، به پزشکان اجازه می‌دهد هرگونه ناهنجاری را که می‌تواند باعث پدیدار شدن علائم شما شود، جستجو کنند.
-
انواع آزمایش‌های تشخیصی
تست‌ها یا آزمایش‌های تشخیصی انواع مختلفی دارند که دکتر مغز و اعصاب با توجه به نوع بیماری شما، یکی از آن‌ها را برای شما تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
سونوگرافی داپلر یا داپلر ترانس کرانیال (TCD)
TCDآزمایشی است که از امواج صوتی برای اندازه‌گیری جریان خون در مغز شما استفاده می‌کند.
نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرام (EEG)
در طول EEG، الکترودهایی روی پوست سر شما قرار می‌گیرد تا فعالیت الکتریکی در مغز شما اندازه‌گیری شود.
نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG)
EMG با وارد کردن سوزن‌های کوچک در ماهیچه‌ها برای آزمایش اعصاب و ثبت فعالیت الکتریکی در عضلات انجام می‌شود.
پونکسیون کمری
در حین پونکسیون کمری، کمر شما بی‌حس می‌شود و دکتر متخصص مغز و اعصاب برای برداشتن مایعات از ستون فقرات شما استفاده می کند. این به بررسی عفونت‌ها و سایر شرایطی که بر ستون فقرات شما تأثیر می‌گذارند کمک می‌کند.
چگونه دکتر مغز و اعصاب خوب پیدا کنیم؟
- زمانی که به دنبال متخصص مغز و اعصاب خوب هستید، گواهی بورد یکی از مهم‌ترین عواملی است که باید در نظر بگیرید. این گواهی به شما می‌گوید که پزشک آموزش، مهارت و تجربهٔ لازم را برای ارائه مراقبت‌های بهداشتی در نورولوژی (مغز و اعصاب) دارد.
- در وحلهٔ دوم، تجربهٔ دکتر مغز و اعصاب خوب را در نظر بگیرید؛ هرچه یک دکتر مغز و اعصاب تجربهٔ بیشتری درمورد یک بیماری داشته باشد، احتمالاً نتایج مراحل درمانی شما بهتر خواهد بود.
- متخصص مغز و اعصابی را انتخاب کنید که بتوان با او در رابطه با بیماری‌ها صحبت کرد. اختلالات ناشی از بیماری‌های عصبی پیچیده هستند و نیاز به گفت‌وگوهای دقیق و قابل اعتماد بین متخصص مغز و اعصاب و بیمار دارند.
- چنانچه در وب‌سایت موردنظر در رابطه با پزشک معالج شما، نظراتی به اشتراک گذاشته شده‌است، بد نیست آن‌ها را بخوانید و با توجه به همان کامنت‌های مثبت و منفی، تصمیم قطعی و نهایی خود را بگیرید.
در اینجا ما بهترین متخصصان مغز و اعصاب را که از سابقهٔ خوب طبابت در این زمینه برخوردار هستند به شما معرفی می‌کنیم. این متخصصان، بهترین روش‌های درمانی را در اختیار شما قرار می‌دهند.