فرش های دستباف ایرانی همیشه جهانیان را متحیر و شگفت زده کرده است. فرش یک صنعت ایرانی است و در دنیا فرش ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. در این گزارش با برخی از فرش‌های محلی که در شهرهای مختف ایران بافته می‌شود اما شهرت جهانی دارد آشنا می‌شوید.
به گزارش همشهری آنلاین، بافت قالی ترکمن به قرن‌ها پیش برمی‌گردد، زمانی که زنان ترکمن خلاقیت به خرج داده و قالی ترکمن را به عنوان یک کالای تجاری به ثبت رساندند. اقوام ترکمن در گذشته علاوه بر دامداری و کشاوزی بافت فرش ترکمن را شروع کرده تا به عنوان یکی از هنرهای اصیل اقوام ترکمن شناخته شود. این هنر همچنان در میان اقوام ترکمن خاستگاه ویژه‌ای دارد و در کنار آن انواع گلیم، خورجین، اجاق باشی، آلمالیق، پشتی قارچین و کیف های زنانه نیز بافته می شود.
فرش نائین
اهالی شهر نائین از توابع اصفهان پیش از آنکه به قالی‌بافی روی بیاورند، عبابافی می‌کردند و با ظهور صنعت نساجی به قالی‌بافی روی آوردند. مردم این شهر به رشتن کلاف ظریف برای عبا عادت داشتند و این عادت به چله‌کشی و بافت فرش هم منتقل شد. برای همین فرش در این شهر ظریف‌تر و ریزبافت‌تر از شهرهای دیگر بود. به دلیل تنوع طرح، نفیس بودن و مواد مرغوب مورد استفاده برای بافت شهرت زیادی به دست آورده و باعث شده در سراسر جهان بسیار مورد توجه قرار گیرد. جالب اینکه از سال 1320 شمسی قالی‌بافی در میان مردم نائین باب شد.
فرش شاه عباسی اصفهان
فرش دستباف اصفهان قدمت چند صد ساله دارد و در دوره حکومت صفوی این هنر مورد توجه شاه عباس قرار گرفت. کارگاه‌های قالی‌بافی بین چهل ستون و میدان شاه، در نزدیکی قصرها قرار داشتند و شخص شاه عباس بر کار آن ها نظارت داشت. طوری که در آن دوران علاوه بر قلم‌زنی و خاتم‌کاری، قالی‌بافی هم کم کم جای خود را در هنر اصفهانی باز کرد. بافت قالی‌های دستباف با طرح های بسیار ظریف و هنرمندانه و ابریشمی شدند.
فرش بختیاری
ایل بزرگ بختیاری به دلیل شرایط جغرافیایی و قرار گرفتن در منطقه کوهستانی و سردسیر همیشه به قالی‌بافی و فرش دستباف علاقه‌مند بودند. طوری که تولید فرش نسبت به سایر صنایع دستی از اهمیت بیشتری برخوردار است و قالی عمده ترین صنعت دستی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌شود.
فرش ریز ماهی تکاب
فرش ریز ماهی تکاب در آذربایجان غربی استحکام، ظرافت و کیفیت بالایی دارد و با پشم، ابریشم، چله و گل ابریشم در ابعاد، نقوش و رنگ‌آمیزی‌های متنوع با گره ترکی تولید می‌شود. ریز ماهی تکاب با دارا بودن شهرت جهانی در بین سایر تولیدات فرش استان، همیشه مورد توجه بوده است.
فرش بلوچی
فرش‌های بلوچی را در رسته فرش‌های عشایری ایران دسته‌بندی می کنند. بلوچ‌های عشایری در سرزمین‌های میان ایران و هند در رفت‌وآمد بودند. فرش بلوچ یکی از انواع فرش دستباف ایرانی است که توسط عشایر بلوچ جنوب سیستان و بلوچستان بافته می‌شود. این فرش‌ها دارای طرح‌های هندسی و رنگ‌های مات و تیره هستند که تأثیرات فرهنگی ترکمن و فارس را نشان می‌دهند. این فرش‌ها معمولاً در اندازه‌های کوچک و سبک بافته می‌شوند.
فرش شیخ صفی اردبیلی
فرش شیخ صفی به فرمان شاه طهماسب برای زینت بخش آرامگاه جدش، شیخ صفی الدین اردبیلی شد. بدین ترتیب، این فرش به نام شیخ صفی اردبیل شناخته می شود. این فرش از نظر ظاهری، چشم هر بیننده‌ای را مسحور می کند؛ طوری که در بسیاری از رده‌بندی‌ها آن را در زمره ۵۰ اثر هنری برتر جهان قرار می دهند. نقشه طراحی شده برای این فرش را باید یک اثر انتظاعی منحصربه‌فرد دانست. اثری که بارها با نقاشی‌های بزرگ‌ترین هنرمندان دوران معاصر مقایسه شده است. هم تار و هم پود فرش شیخ صفی از ابریشم خالص است.
فرش قم
تاریخچه فرش قم به کمتر از صد سال برمی گردد، اما فرش‌های لوکس ابریشمی و پشمی این شهر به دلیل کیفیت بالا معروف بوده و از گرانترین فرش های جهان محسوب می شوند. به دلیل بالا بودن قیمت فرش قم معمولا در سایزهای بزرگ بافته نمی شوند و به صورت فرش‌هایی که به دیوار نصب شده و یا تابلو فرش های نفیس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فرش لچک ترنج کاشان
فرش لچک ترنج کاشان دارای حاشیه های پهن در چهار طرف فرش است. قسمت میانی فرش و وسط آن طرحی بیضی شکل مانند حوضچه بافته می شود. در لچک هایی که در اطراف فرش قرار دارند، نمادی از باغچه های قدیمی به چشم می خورد. همچنین ترنج یا محرابی که در وسط فرش قرار دارد، یادآور حوضچه هایی هستند که در خانه های قدیمی قرار داشتند. نگاره های لچک که در چهار طرف قرار دارند، به سمت محراب و وسط فرش تمایل دارند. این نوع طرح از اواخر دوره اشکانیان در بافت فرش کاشان مورد استفاده و استقبال فرش کاشان بافان قرار گرفت. در حال حاضر نیز جزء طرح های پرطرفدار به حساب می آید.
فرش قشقایی
فرش ایل قشقایی از معروف ترین و با کیفیت ترین فرش های دستباف ایرانی محسوب می شود. نقش های به کار رفته و مرسوم قالی قشقایی در سه قرن اخیر چشم نواز بوده و همچنان طرفداران بسیاری دارد. فرش های قشقایی تاریخ طولانی دارند. از مرغوبترین فرش های دستباف ایرانی می توان به فرش قشقایی اشاره کرد. ایل قشقایی در استان فارس زندگی می کنند.
فرش کرمان
قالی کرمان شهرت جهانی دارد و هر بار صحبت از قالی شود، اشاره ای هم به قالی کرمان می شود. فرش های دستباف و گره دار کرمان مورد توجه گسترده مورخان هنر و کلکسیونرها قرار گرفته است. از نظر کیفیت مواد و طرز کار آنها، طیف های متمایز از طرح ها و مدل های جذاب و شیک و استفاده از رنگ های سرزنده و با طراوت که ساخته و هنر رنگرزان زبردست است، مورد توجه قرار می گیرد.
فرش هریس
فرش های هریس در منطقه آذربایجان با ویژگی درشت بافت دارای اعتبار جهانی است. فرش هریس معمولا تا حدودی بزرگتر، مستحکم تر، و از مقاومت بالایی برخوردار هستند. دلیل این امر پرزهای ساخته شده از نخ پشمی مرغوب است که بر روی تار پنبه گره خورده است. فرش های هریس از نظر طرح بسیار شبیه به هم هستند بنابراین، به راحتی قابل تشخیص هستند.
فرش ساروق
قدمت فرش ساروق به سال ۱۲۶۵ شمسی برمی گردد. ناصر ادین شاه سفری به ساروق داشته و حتی قالیچه ای هم هدیه گرفته است. فرش بافی بخشی از زندگی مردم منطقه ساروق شده است، به نحوی که تارهای فرش با تار و پود زندگی این مردم در هم تنیده است. نقش های آن نشان دهنده اندیشه، احساس، ذوق، آرزو ها و ارزش های آنان است.
