قرق اختصاصی یکی از انواع الگوهای حفاظت از تنوع زیستی به‌خصوص حیات‌وحش است. در ایران پس از گذشت ۵۰سال از زمان تصویبش به اجرا درآمد و تاکنون فقط ۵ قرق اختصاصی در کل کشور فرصت فعالیت داشته‌اند.
قرق اختصاصی یکی از انواع الگوهای حفاظت از تنوع زیستی، به‌خصوص حیات وحش است که اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، کنوانسیون تنوع زیستی (CBD) به همه کشورها آن‌را توصیه می‌کند. این روش در ایران پس از گذشت ۵۰سال از زمان تصویبش به اجرا درآمد و تاکنون فقط ۵قرق اختصاصی در کل کشور فرصت فعالیت داشته‌اند.
سنجش عملکرد قرق‌ها برعهده سازمان حفاظت محیط‌زیست است. در سال‌های اخیر مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست در میان نقدهایی که در مورد تأثیر قرق‌ها شد، گزارش دقیقی از عملکرد و آمارهای مربوط به آنها ارائه نکرد؛ در نتیجه موضوع قرق‌ها بین «خون فروشی» یا «فرصتی برای حفاظت مدرن» در نوسان است. با نگاهی به سرشماری‌هایی که کارشناسان سختگیر سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام داده‌اند می‌توان به این نتیجه رسید که قرق‌داری توانسته است یکی از اهداف سازمان در ایجاد قرق یعنی افزایش جمعیت در قرق‌های چهارگانه (روباز، علی آباد چهل‌گزی، منصورآباد رفسنجان و دربید) را فراهم کند. (قرق جاشلوبار در سمنان در سال ۱۴۰۱واگذار شد)
قرق در میان موافقان و مخالفان
«قرق‌های اختصاصی» ازجمله موضوعاتی است که متخصصان و علاقه‌مندان محیط‌زیست را در دو سر طیف موافق و مخالف قرار داده است. از یک سو مخالفان معتقدند که با امن شدن مناطق آزاد، تأمین علوفه و آبشخور، حیات‌وحش از مناطق حفاظت شده به سمت قرق جلب می‌شود، در نتیجه آمارهای افزایش جمعیت، لزوما متعلق به عملکرد قرقداران نیست. از سوی دیگر موافقان معتقدند، افزایش جمعیت و تنوع زیستی هر جا رخ دهد به نفع محیط‌زیست است، ضمن اینکه اگر قرق منجر به درآمدزایی و استفاده از آن برای حفاظت بیشتر شود- در شرایطی که بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست به سختی برای حداقل‌ها کفاف می‌دهد، به نفع سازمان خواهد بود. عده‌ای از مخالفان معتقدند که برداشت ۳تا ۶درصدی از جمعیت قابل شکار در قرق، به جمعیت حیات وحش آسیب وارد می‌کند. درصورتی که مسئولان سازمان می‌گویند هیچ‌گاه مجوزهای شکاری که به قرقداران رسیده به ۱۰۰عدد نرسیده است. درحالی‌که کشفیات شکار غیرمجاز یا تلفات بیماری طاعون نشخوارکنندگان به تنهایی چندین برابر مجوزهای سالانه است.
درخواست هایی در انتظار تأیید
بیش از ۱۰۰درخواست اولیه برای دریافت مجوز تاسیس قرق اختصاصی به سازمان رسیده است
۴۵محدوده در غربالگری اولیه در سازمان تأیید شده‌اند
مدارک ۲۷منطقه به سازمان منابع طبیعی ارسال شده و منتظر تأیید است
از میان آنها ۲منطقه به‌دلیل اینکه در مسیر گدار حیات وحش قرار دارند نیازمند تصویب فوری است
درصورت تصویب منطقه، تصمیم نهایی را شورای‌عالی محیط‌زیست خواهد گرفت.
| سال | تعداد پروانه شکار |
|---|---|
|
۱۳۹۵ |
۳۱ راس |
|
۱۳۹۶ |
۶۰ راس |
|
۱۳۹۷ |
۷۸ راس |
|
۱۳۹۸ |
۷۵ راس |
|
۱۳۹۹ |
۷۳ راس |
|
۱۴۰۰ |
۸۱ راس |
|
۱۴۰۱ |
۸۰ راس |
بیشتر بخوانید: