سوله‌ها سازه‌های صنعتی متنوعی هستند که فولاد یا متریال بادوام در ساختشان به کار برده شده است تا استحکام کافی برای استفاده طولانی مدت را داشته باشند.
همه ما برای یک بار هم که شده یک سوله را چه در داخل شهر و چه در شهرک‌های صنعتی، از نزدیک دیده‌ایم. معمولا این سازه‌ها یک ساختمان مستطیلی عریض و طویلی هستند که یک سقف شیب‌دار هم دارند و از آنها به عنوان انبار، سالن ورزشی یا سالن تولید و… استفاده می‌شود. اما اگر بخواهیم به صورت تخصصی این سازه‌ها را بررسی کنیم، هر کدام انواع مختلفی دارند. اگر به این مبحث علاقه‌مندید یا قصد ساخت یکی از این ساختمان‌ها را دارید، با ما همراه باشید تا شما را با انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک بیشتر آشنا کنیم.
انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک از نظر فنی
سوله‌ها معمولا بنا به کارایی و سلیقه کارفرما می‌توانند در انواع مختلفی ساخته شوند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
سوله UBM
جدیدترین تکنیک سوله‌سازی که در سال‌های اخیر وارد کشورمان شده، در سوله‌های UBM به کار رفته است. متریال این نوع سوله ورق‌های گالوانیزه است که به صورت خام به محل ساخت برده و در آنجا توسط دستگاه مخصوصی به نام رول فورمینگ فرم داده و در آخر به هم دوخته می‌شوند.
این سوله فرم قوسی و تونلی‌شکل دارد. در سقف آن هم از عایق پلی‌اورتان استفاده می‌شود. تفاوتی که این سازه‌ها با انواع قدیمی دارند در این است که با فولاد ساخته نمی‌شوند و به همین دلیل مقرون به صرفه‌تر هستند. البته برای مستحکم‌تر کردن بنا، حتما از فونداسیون استفاده می‌شود.
سوله‌های یو بی اِم به خاطر عایق بودن و شکل قوس‌داری که دارند، برای مناطق بسیار سرد و گرم مناسب هستند و در برابر باد و بوران مقاوم‌اند. اما از طرفی هم به خاطر متریال به کار رفته در آن، مستعد ایجاد قارچ و باکتری هستند و شاید برای نگهداری فرآورده‌های خوراکی و دام و طیور خیلی مناسب نباشند. اما برای مقاصد دیگر مثل کارگاه، سالن اجتماعات و… بسیار مناسب هستند.
سوله تیرورقی
این نوع سوله حکم پیشکسوت را در بین سوله‌ها دارد و بسیار قدیمی است! از آنجا که این سازه سنگین است، هنوز بسیاری از پیمانکاران تصور می‌کنند دوام بیشتری دارند. در ساخت این سازه‌ها، از ورقه‌های آهنی و تیرآهن استفاده می‌شود و به همین دلیل وزن زیادی دارند. البته مشتریانی هم هستند که به دلیل نداشتن قابلیت جابه‌جایی و قیمت بالای این نوع سوله‌ها، در مورد انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک تحقیق کرده و سبک دیگری را انتخاب می‌کنند.
اندازه دهانه در سوله‌های تیرورقی حداکثر به 45 متر می‌رسد و با بیشتر کردن این اندازه مصرف فولاد و هزینه ساخت افزایش خواهد یافت. از طرفی هم مونتاژ این سازه‌های عمرانی بسیار سخت است و باید با جوش‌کاری انجام شود.
اما به هر حال اگر کارفرما قرار است از این سوله به صورت مادام‌العمر استفاده کند و برایش صرفه اقتصادی دارد، از این سختی‌ها چشم پوشی خواهد کرد. مسلما ساخت یک سوله بادوام مشکلاتی از قبیل خرابی و آسیب ناشی از آفات و قارچ که در سایر سوله‌ها شاهدش هستیم را به حداقل خواهد رساند.
با توجه به استحکام این سازه‌ها می‌توان از آنها در عنوان هر مکان صنعتی و غیرصنعتی که فکرش را بکنید، از کارگاه چوب‌بری و پرورش دام گرفته تا آشیانه هواپیما و سالن فوتسال، استفاده کرد.
سوله خرپایی
اگر علاوه بر ویژگی‌های فنی، سادگی و مدرن بودن سوله برایتان مهم است، نوع خرپایی می‌تواند گزینه بسیار خوبی باشد. شکل ظاهری سقف این سوله‌ها قوسی یا هشتی‌شکل است که می‌توان از یوپی‌وی‌سی هم برای پوشش استفاده کرد.
دهانه‌ها هم عریض هستند و در ساختشان از هیچ ستونی استفاده نمی‌شود. در واقع این سازه از نظر ساخت، همان تیرورقی است. منتهی هنگام طراحی از پارامترهای خاصی برای دقیق‌تر شدن محاسبات استفاده می‌شود تا استفاده از قطعات فولادی و تیرآهن در آن کمتر شود. به این ترتیب وزن و هزینه ساخت سوله کاهش و در عوض استقامت آن افزایش خواهد یافت.
شاید مدل خرپایی تنها سوله‌ای باشد که نتوان از آن ایرادی گرفت اما یک ایراد کوچک دارد و آن هم هزینه ساختشان در مقیاس‌های کوچکتر است. مثلا با توجه به مقالاتی که در زمینه انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک وجود دارد، هزینه ساخت سوله خرپایی با دهانه 15 متر ممکن است بیشتر از نوع تیرورقی و در دهانه‌های بین 15 تا 18 یکی شود و در مقیاس بالاتر از 18 متر به یک ششم برسد. در چنین شرایطی اختیار با مشتری است که با توجه به نوع سوله و کاربرد هر یک، چه تصمیمی بگیرد و کدام را انتخاب کند.
انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک بر اساس فرم دهانه
دهانه سوله هم جزء آن دسته از فاکتورهایی است که باید قبل از طراحی، در نظر گرفته شود. این دهانه‌ها با توجه به کاربرد سوله متفاوت خواهند بود؛ یعنی اگر سوله برای انبار در نظر گرفته شود ممکن است طراحی‌اش با زمانی که به عنوان آشیانه هواپیما استفاده می‌شود، متفاوت باشد. دسته‌بندی سوله‌ها بر اساس دهانه به صورت زیر است:
- سوله قوسی
- سوله چندضلعی
- سوله تک‌دهانه هشتی (۸) شکل
- سوله دو دهانه ۸ شکل
- سوله دو یا چند دهانه هشتی شکل (این دهانه‌ها به صورت ۸ ۸ ۸ ۸ یا ۸ ۸ ۸ یا ۸ ۸ طراحی می‌شوند.)
به طور کلی می‌توان از این سوله‌ها با توجه به مشخصات فنی و شکل و اندازه دهانه، استفاده‌های مختلفی کرد که عبارتند از:
- سوله‌های مرغداری و دامداری
- سوله سالن ورزشی یا نمایش
- سوله سالن اجتماعات
- سوله نگهداری گندم (سیلو)
- کارگاهی و کارخانه صنعتی
- انبار نگهداری مواد غذایی، مواد خام و فرآورده‌های آماده
- آشیانه هواپیما
- سوله نگهداری و ساخت محصولات پالایشی
- سوله‌های کشاورزی
- سوله قطبی و…
کلام آخر
سوله جزء آن دسته از سازه‌هایی است که هزینه ساخت بسیار سنگینی را بر روی دوش کارفرما می‌گذارد. به همین دلیل توصیه می‌شود همیشه قبل از شروع کار، در مورد انواع مختلف سوله و کاربرد هر یک از آنها حتما تحقیق کنید تا آن چیزی که مناسب کارخانه، صنعت یا کسب و کار شماست طراحی شود. در ضمن در هر سوله باید از متریال مرغوب استفاده شود تا بعدها هزینه‌ای بابت تعمیر یا بازسازی بر روی دوشتان نیفتد.
