به نقل از دیجیکالا:
تکنیک چراغ گاز (Gaslighting) نوعی سوءاستفاده روانی است که در روابط ناسالم و سمی اتفاق می‌افتد. این تکنیک نوعی سوءاستفاده عاطفی آزاردهنده و گاه پنهانی است که در آن فرد یا گروهی به طور پنهانی بذر شک و تردید را در ذهن یک فرد قرار می‌دهند و باعث می‌شوند که شخص سلامت عقلی، ادراکش از واقعیت یا خاطرات خود را زیر سؤال ببرد.
افرادی که تکنیک سوءاستفاده چراغ گاز را تجربه می‌کنند، اغلب احساس گیجی، اضطراب و عدم اعتماد به نفس به همراه ناسازگاری شناختی را تجربه می‌کنند و در نهایت، قربانی این روش دچار این توهم می‌شود که دیوانه شده است و برای دریافت حمایت عاطفی و تأیید به شخص سوءاستفاده‌کننده وابسته می‌شود.
در این تکنیک فرد سوءاستفاده کننده با استفاده از انکار، ایجاد تناقض و ارائه‌ی اطلاعات غلط، تلاش می‌کند تا وضعیت قربانی را بی‌ثبات کند و اعتقادات و باورهای او را بی‌اعتبار جلوه دهد.
تکنیک چراغ گاز عمدتاً در روابط عاطفی و زناشویی رخ می‌دهد، اما بروز آن در روابط دوستی کنترل‌گرایانه یا حتی در میان اعضای خانواده نیز امری غیر معمول نیست. افراد سمی از این روش برای اعمال قدرت بر دوستان، اعضای خانواده و حتی گاهی همکاران خود نیز استفاده می‌کنند.
مثال‌هایی از این تکنیک می‌تواند شامل انکار کردن سوءاستفاده‌های قبلی توسط شخص سوءاستفاده کننده باشد یا کوچک جلوه دادن عواطف و احساسات قربانی یا حتی اقدامات مخفیانه فرد سوءاستفاده کننده به قصد گمراه کردن قربانی.
هدف تکنیک چراغ گاز این است که به تدریج اعتماد قربانی را نسبت به توانایی خود در تشخیص حقیقت از باطل، درست از غلط، یا واقعیت از توهم تضعیف کند، در نتیجه فرد را از نظر فکری و عاطفی به شخص سوءاستفاده کننده وابسته کند.
در این مقاله از دیجیکالا مگ، ما به بررسی نمونه‌ها، علائم و علل متداول استفاده از تکنیک چراغ گاز می‌پردازیم. همچنین چگونگی واکنش مناسب به تکنیک چراغ گاز و شیوه‌ی صحیح دریافت کمک در این موقعیت‌ها را نیز تشریح می‌کنیم. با ما همراه باشید.
ریشه‌ی اصطلاح «چراغ گاز»
این اصطلاح به فریب روان‌شناختی یک قربانی توسط شوهرش در نمایش «چراغ گاز» و اقتباس سینمایی آن در سال ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ توسط پاتریک همیلتون اشاره دارد. در این داستان، شوهر با دستکاری عناصر کوچک محیطی و اصرار بر یادآوری اشتباه مسائل توسط همسرش به واسطه‌ی توهم و جنون، سعی داشت همه را متقاعد می‌کند که زنش دیوانه شده است.
عنوان این نمایشنامه به این نکته اشاره دارد که چگونه شوهر سوءاستفاده‌گر برای ایجاد سو برداشت و حس جنون در همسرش، هر روز چراغ‌های گازی خانه را به آرامی کم می‌کرد و در عین حال وانمود می‌کرد که هیچ چیز تغییری نکرده است. او همچنین با استفاده از نور چراغ‌های اتاق زیر شیروانی به جستجوی مخفیانه جواهرات زنی می‌پردازد که او را به قتل رسانده است و در آنجا مخفی کرده است. این مرد در هنگام جستجو صداهای بلندی از خودش تولید می‌کند و با خودش صحبت می‌کند.
زنش بارها و بارها از شوهرش می‌خواهد که تصوراتش را درباره کم نور شدن چراغ‌ها و صداها تأیید کند، اما او بر خلاف واقعیت، اصرار می‌کند که چراغ‌ها نورشان تغییری نکرده و در عوض این اوست که دیوانه شده است. مرد قصد دارد که زنش را مورد ارزیابی روان‌پزشکی قرار داده و او را در یک تیمارستان روانی بستری کند تا پس از آن مالکیت اموالش به او منتقل شود.
اصطلاح «چراغ گاز» به طور عامیانه از دهه‌ی ۱۹۶۰ و برای توصیف تلاش عامدانه با هدف دستکاری ادراک افراد نسبت به واقعیت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاح برای توصیف این چنین رفتارهایی در ادبیات روانکاوی از دهه‌ی ۱۹۷۰ مورد استفاده قرار گرفته است.
نمونه‌هایی از تکنیک چراغ گاز
تکنیک چراغ گاز ممکن است باعث شود افراد نسبت به خود بی اعتماد شوند و احساس ترس و آسیب‌پذیری کنند.
سوءاستفاده به روش تکنیک چراغ گاز اغلب به تدریج ایجاد می‌شود و به همین دلیل تشخیص آن را برای شما دشوار می‌شود. طبق اعلام مرکز ملی مقابله با خشونت در خانواده آمریکا، روش‌های معمولی که فرد می‌تواند از آن‌ها برای استفاده از تکنیک چراغ گاز استفاده کند شامل موارد زیر است:
مقابله
این روش شخصی را توصیف می‌کند که خاطرات شخصی شما را زیر سؤال می‌برد. آن‌ها ممکن است جملاتی مانند این را به شما بگویند: «هیچ وقت مسائل را با دقت به خاطر نمی‌آورید.» یا «شما حافظه بدی دارید.» و استفاده مکرر از عبارت «آیا مطمئن هستید؟».
خودداری
وقتی که کسی این کار را انجام می‌دهد، از انجام مکالمه با شما امتناع می‌ورزد. فردی که از این تکنیک استفاده می‌کند ممکن است وانمود کند که منظور شما را نمی‌فهمد تا مجبور نشود که به شما پاسخ دهد. به عنوان مثال، فرد سوءاستفاده کننده ممکن است بگوید: «من نمی‌دانم در مورد چه چیزی صحبت می‌کنید.» یا «شما با حرف‌هایتان واقعاً مرا گیج می‌کنید.».
نادیده گرفتن احساسات
این امر هنگامی رخ می‌دهد که فرد احساسات شخص مقابل را نادیده گرفته یا آن‌ها را بی‌اهمیت جلوه می‌دهد. در این حالت فرد سوءاستفاده کننده ممکن است شما را به حساسیت بیش از حد یا بیش از حد واکنش نشان دادن متهم کند، در صورتی که نگرانی و احساسات شما کاملاً درست است و نیاز به توجه و رسیدگی دارند.
انکار
انکار شامل حالتی می‌شود که شخص وانمود می‌کند وقایع یا نحوه وقوع آن‌ها را فراموش کرده است، اما در حقیقت آن مسأله را کاملاً به خاطر می‌آورند. در این حالت فرد سوءاستفاده کننده ممکن است شما را متهم کند که مسائل یا خاطراتی را که بازگو می‌کنید کاملاً ساختگی بوده و حقیقت ندارد.
تغییر مسیر
با استفاده از این تکنیک، شخص تمرکز بحث را تغییر می‌دهد و به جای پرداختن به موضوع اصلی اعتبار طرف مقابل را زیر سؤال می‌برد. به عنوان مثال، آن‌ها ممکن است در وسط یک بحث به شما بگویند که «این فقط یک ایده‌ی دیوانه‌وار دیگر است که از دوستان خود یاد گرفته‌اید و ارزشی ندارد».
کلیشه
شخصی با استفاده از این تکنیک ممکن است عمداً از کلیشه‌های منفی جنسیتی، نژادی، قومیتی، ملیتی یا سنی برای سوءاستفاده از دیگران استفاده کند. به عنوان مثال، فرد سوءاستفاده کننده ممکن است به یک زن بگویند که اگر او در مورد سوءاستفاده جنسی از دیگران کمک بخواهد، مردم فکر می‌کنند او غیر منطقی یا دیوانه است.
اگرچه هرکسی می‌تواند سوءاستفاده به روش تکنیک چراغ گاز را تجربه کند، اما این امر بیشتر در روابط صمیمی و در تعاملات اجتماعی که در آن‌ها عدم تعادل قدرت وجود دارد، معمول است.
تکنیک چراغ گاز در روابط مبتنی بر سوءاستفاده
تکنیک چراغ گاز یک رفتار معمول در بین افرادی است که از نظر روانی از همسر خود سوءاستفاده می‌کنند.
نتایج یک نظرسنجی که در سال ۲۰۱۴ انجام شده است، نشان داد که از بین ۲۵۰۰ نفر که خشونت خانوادگی را تجربه کرده بودند، ۸۵.۷٪ گزارش داده‌اند که شریک زندگی یا همسر سابقشان آن‌ها را به «دیوانه» بودن متهم کرده است. ۷۳.۸٪ دیگر نیز اعلام کرده‌اند که شریک زندگی قبلی آن‌ها عمداً رفتاری انجام داده است تا به آن‌ها القا کند که ادراک و عقلانیت خود را از دست داده‌اند.
تکنیک چراغ گاز می‌تواند بخشی از «کنترل اجباری» باشد. کنترل اجباری الگویی از رفتار توهین آمیز را توصیف می‌کند که از طریق آن شخص سوءاستفاده کننده نسبت به شخص دیگر قدرت و برتری پیدا می‌کند. سایر جنبه‌های کنترل اجباری عبارت‌اند از:
- اصرار بر نظارت بر تلفن همراه، ایمیل و فعالیت‌های شخصی فرد قربانی از طرف شخص سوءاستفاده کننده
- دستور دادن به شخص مبنی بر اینکه کجا می‌تواند برود و چه کسانی را می‌تواند ببیند.
- وضع قوانین سخت‌گیرانه در مورد اینکه چه موقع شخص می‌تواند به مدرسه یا محل کار برود.
- استفاده از توهین، تهدید و رفتارهای مبتنی بر ترس
- کنترل امور مالی شخص فرد قربانی
در انگلستان کنترل اجباری غیرقانونی است. اگرچه از نظر فنی در ایالات متحده جرم نیست، اما سوءاستفاده فیزیکی یا جنسی غیرقانونی است. از آنجا که کنترل اجباری غالباً به خشونت جسمی تبدیل می‌شود، احتیاط در مورد سایر علائم سوءاستفاده برای افرادی که تکنیک چراغ گاز را تجربه کرده‌اند بسیار مهم است.
در صورت مواجهه با این نوع سوءاستفاده و تصمیم برای ترک رابطه، بهتر است که اجرای برخی اقدامات احتیاطی را مد نظر داشته باشید. این اقدامات احتیاطی شامل موارد زیر است:
- حفظ روابط با خانواده و دوستان معتمد
- حفظ دسترسی آسان و بی قید و شرط به پول و اموالتان
- ایجاد یک طرح ایمنی که می‌تواند به شما کمک کند هم در طول رابطه و هم بعد از آن در امنیت بمانید.
پایان دادن به رابطه با یک فرد سوءاستفاده کننده می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین یک طرح ایمنی ممکن است شامل روش‌هایی باشد که در آن فرد بتواند از خانه خارج شود، محل اسکان دیگری پیدا کند و از ایمن بودن کودکان یا حیوانات خانگی اطمینان حاصل کند.
رابطه با شریک عاطفی
یک همسر سوءاستفاده کننده ممکن است همسرش را متهم کند که غیر منطقی یا دیوانه است تا او را منزوی کند، اعتماد به نفس او را تضعیف کند و کنترل او را آسان‌تر کند. به عنوان مثال، این افراد ممکن است به طور مداوم به کسی بگویند که فراموش‌کار است تا زمانی که فرد واقعاً باورش شود.
روابط کودک و پدر و مادر
والدین سمی و سوءاستفاده کننده ممکن است از تکنیک چراغ گاز برای ایجاد احساس شرم یا کنترل کودکان خود استفاده کنند. آن‌ها ممکن است فرزندان خود را به حساسیت بیش از حد کنند تا به این طریق احساسات‌شان را کوچک و بی‌اهمیت جلوه بدهند یا اینکه به فرزندان خود از کودکی القا کنند که کم‌حافظه و فراموش‌کار هستند.
تکنیک چراغ گاز در حوزه پزشکی
تکنیک چراغ گاز در حوزه‌ی پزشکی هنگامی رخ می‌دهد که پزشک یا کارشناس حوزه سلامت، مشکلات و نگرانی‌های بیمار را بر اساس این فرض که او بیمار روانی است نادیده بگیرد یا به آن‌ها اهمیتی ندهد. مثلاً در این حالت ممکن است که پزشک به بیمار بگوید که علائمی که ابراز می‌کند همگی در ذهن او است و وجود خارجی ندارد.
یک مطالعه که در سال ۲۰۰۹ انجام شد، نشان داد که پزشکان در مورد زنان میان‌سال دو برابر بیشتر از مردان میان‌سال احتمال دارد که علائم بیماری عروق کرونر قلب را به بیماری‌های روانی نسبت دهند.
تکنیک چراغ گاز در مسائل نژادی
تکنیک چراغ گاز در مسائل نژادی هنگامی رخ می‌دهد که افراد این تکنیک را در مورد یک نژاد یا قومیت خاص اعمال کنند.
به عنوان مثال، ممکن است شخصی با وجود شواهدی کافی، باز هم رفتار تبعیض‌آمیز را در مورد یک نژاد یا قومیت خاص انکار کند، یا ممکن است از فعالان حقوق مدنی به دلیل احساساتی بودن بیش از حد انتقاد کنند.
تکنیک چراغ گاز در امور سیاسی
تکنیک چراغ گاز در امور سیاسی هنگامی رخ می‌دهد که یک شخصیت یا گروه سیاسی از دروغ، انکار یا دستکاری اطلاعات برای کنترل مردم استفاده کند.
به عنوان مثال می‌توان به کم‌اهمیت جلوه دادن یا پنهان کردن اشتباهات دولت، بی‌اعتبار کردن مخالفان سیاسی بر اساس بی‌ثباتی ذهنی یا استفاده از جنجال برای منحرف کردن توجهات از حوادث مهم استفاده کرد.
تکنیک چراغ گاز در سطح سازمانی
تکنیک چراغ گاز می‌تواند در سطح شرکت یا سازمان نیز رخ دهد. سازمان ممکن است برخی اطلاعات را انکار یا پنهان کند، به کارمندانش در مورد حقوق آن‌ها دروغ بگوید، یا افرادی را که مشکلات موجود در یک سازمان را کشف می‌کنند به عنوان افرادی بی‌کفایت یا بیمار روانی نشان دهد.
نشانه‌های تکنیک چراغ گاز
افرادی که در معرض تکنیک چراغ گاز قرار دارند، اغلب در درک این مسأله که مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند، با مشکل مواجه‌اند و به راحتی این مسأله را نمی‌پذیرند. آن‌ها ممکن است به هیچ عنوان به رفتار فرد سوءاستفاده کننده شک نکنند زیرا برای آن‌ها او در مقام اقتدار است به او اعتماد دارند.
کارشناسان سلامت روان معتقدند که شخصی که تکنیک چراغ گاز را تجربه می‌کند ممکن است:
- احساس سردرگمی کرده و مرتباً به خودشان شک کند.
- حتی یک تصمیم‌گیری ساده برایش دشوار باشد.
- اگر حساسیت بیش از حد داشته باشد، مرتباً سؤال می‌کند.
- گوشه‌گیر یا غیرقابل ارتباط می‌شود.
- دائماً از شخص بدرفتار عذرخواهی می‌کند.
- از رفتار شخص سوءاستفاده کننده دفاع می‌کند.
- به خانواده و دوستانش دروغ می‌گوید تا مجبور نشود بهانه‌ای برای آن‌ها بیاورد.
- احساس ناامیدی، بی‌حالی، بی‌ارزشی یا بی‌کفایتی را تجربه می‌کند.
تکنیک چراغ گاز همچنین می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و آسیب روانی شود، به خصوص اگر بخشی از الگوی سوءاستفاده‌ی گسترده‌تری باشد.
علت بروز
تکنیک چراغ گاز به این دلیل اتفاق می‌افتد که یک نفر می‌خواهد بر شخص دیگری سلطه و کنترل داشته باشد. این تکنیک رفتاری است که فرد با تماشای دیگران آن را می‌آموزد. در واقع یک فرد سوءاستفاده کننده ممکن است این‌طور احساس کند که حق کنترل افراد دیگر را دارد یا اینکه احساسات یا نظرات آن‌ها نسبت به دیگران اهمیت بیشتری دارد.
برخی از افراد سوءاستفاده کننده نیز دارای اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) هستند. بسیاری از افراد از اصطلاح خودشیفتگی برای توصیف فردی خودمحور یا خودخواه استفاده می‌کنند. اما حقیقت این است که هرکسی می‌تواند دارای ویژگی‌ها و علائم خودشیفتگی باشد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته عموماً دارای علائم طولانی‌مدت زیر می‌باشند:
- نیاز مداوم به تحسین یا توجه
- اعتقاد به خاص بودن یا بهتر بودن آن‌ها از بقیه
- عدم همدلی
چگونه به تکنیک چراغ گاز واکنش نشان بدهیم؟
تکنیک چراغ گاز تأثیر بسزایی بر روی سلامت روان شما دارد، بنابراین برای افرادی که تکنیک چراغ گاز را تجربه می‌کنند ضروری است که مراقب و توجه ویژه‌ای نسبت به سلامت روان خود داشته باشند.
جمع‌آوری شواهد می‌تواند به شما یادآوری کند که دچار تصورات خیالی و توهم نیستید و در صورت تصمیم برای پیگیری قانونی علیه شخص سوءاستفاده کننده، این شواهد ممکن است بعداً برایتان مفید واقع شود.
شما می‌توانید با حفظ رابطه‌ی خود با واقعیت به خوبی با تکنیک چراغ گاز مقابله کنید. می‌توانید این کار را با ثبت شواهد انجام داده تا نشان دهید که دچار تصورات خیالی و باطل نیستید. روش جمع‌آوری مدارک شامل این مراحل و اقدامات است:
۱. دفتر ثبت وقایع و خاطرات
شما می‌تواند از تکنیک ثبت خاطرات و ضبط اتفاقات برای ثبت وقایع مربوط به تکنیک چراغ گاز استفاده کنید. فقط باید مراقب باشید که ژورنال را در مکانی امن که فرد سوءاستفاده کننده به آن دسترسی نداشته باشد، نگهداری کنید.
۲. ضبط یادداشت‌های صوتی
شما می‌توانید به سرعت آنچه را که در ارتباط با سوءاستفاده با تکنیک چراغ گاز رخ داده، سریعاً به صورت صوتی بازگو کرده و ضبط کنید و سپس آن را در مکانی امن نگهداری کنید.
۳. گرفتن عکس
اگر انجام این کار ایمن باشد و برای شما خطری به همراه نداشته باشد، شما می‌توانید با استفاده از تلفن همراه خود عکس‌هایی را ثبت کنید که صحت خاطرات شما را ثابت کنند. اگر فرد متجاوز به تلفن همراه شما دسترسی داشته باشد، یک دوربین کوچک و بی‌صدا می‌تواند گزینه‌ی بهتری باشد.
۴. ایمیل
به جای اینکه مدارک را جایی در خانه یا رایانه‌ی مشترک نگهداری کنید، می‌توانید آن‌ها را برای دوست معتمد یا یکی از اعضای خانواده‌ی خود ایمیل کنید.
رعایت نکاتی که گفته شد به شما کمک می‌کند که تصورات واقعی خود را بپذیرد و دچار خطاهای شناختی نشوید. این مسأله می‌تواند به سلامت روانی شما کمک زیادی بکند. این مدارک همچنین بعداً هم می‌تواند به شما کمک کنند تا در دادگاه و مراجع قانونی علیه فرد سوءاستفاده کننده، عضو خانواده یا حتی کارفرمای خود، استفاده کنید.
شما همچنین می‌توانید از موارد زیر بهره‌مند شوید:
۵. گروه‌های پشتیبانی
تکنیک چراغ گاز می‌تواند بر سلامت روان فرد تأثیر بگذارد. صحبت با افرادی که موارد مشابه را تجربه کرده‌اند می‌تواند احساس انزوا را کاهش دهد. شما می‌توانید گروه‌های پشتیبانی آنلاین یا گروه‌هایی را که به صورت حضوری با هم ملاقات می‌کنند پیدا کنید و در آن‌ها شرکت کنید.
۶. روان‌درمانی
روان‌درمانگر می‌تواند با آموزش در مورد نوع سوءاستفاده‌ای که تجربه می‌کنید، به شما کمک کند تا راهکار مقابله‌ای مناسب را بیاموزید. یک درمانگر می‌تواند فضای امنی را برای شما فراهم کند تا صادقانه درباره‌ی احساس خود صحبت کنید.
۷. اعتماد به غریزه خود
هرگاه فرد بداند که می‌تواند به خودش اعتماد کند، می‌تواند دوباره گوش دادن به غرایز و قضاوت‌های خود را از سر بگیرد. با گذشت زمان، این مسأله می‌تواند به شما کمک کند تا احساس خود را دوباره بازیابی کنید.
۸. مقاومت در برابر اصرار برای بحث کردن
شخصی که شواهدی از تکنیک چراغ گاز را در رفتار طرف مقابلش مشاهده کرده، ممکن است وسوسه شود که از آن برای اثبات «دیوانه» نبودن خود استفاده کند. با این حال، بعید است که این مسأله رفتار فرد سوءاستفاده کننده را تغییر دهد. به علاوه، اگر شما فاش کنید که مدارکی را علیه فرد متجاوز جمع‌آوری کرده‌اید، ممکن است فرد مقابل هم مقابله به مثل کند یا سعی در نابود کردن اطلاعات شما داشته باشد.
اگر شما رایانه‌تان را با شخص سوءاستفاده کننده به صورت اشتراکی استفاده می‌کنید، خیلی مهم است که به یاد داشته باشید که پس از مطالعه در مورد تکنیک چراغ گاز، تاریخچه‌ی جستجوی مرورگرتان را حذف کنید.
برای کسی که با شخص سوءاستفاده کننده زندگی می‌کند بسیار مهم است که اطمینان حاصل کند که هرگونه مدرکی که جمع می‌کند جایش امن است.
برای کسی که با شخص سوءاستفاده کننده زندگی می‌کند بسیار مهم است که اطمینان حاصل کند که هرگونه مدرکی که جمع می‌کند جایش امن است و پس از جستجوی اطلاعات در مورد تکنیک چراغ گاز یا سوءاستفاده، اطلاعات مرتبط با جستجو را پاک کند. برای این منظور شما می‌توانید:
- شواهد را در یک مکان امن پنهان کنید.
- یک گوشی دوم یا یک رکوردر صدای ارزان بخرید.
- تمام دستگاه‌های دیجیتال خود را رمزگذاری کرده و آن‌ها را در حالت قفل نگه دارید.
- اطلاعات خود را برای فردی معتمد ارسال کنید و پس از آن نسخه‌های شخصی خود را حذف کند.
شما همچنین می‌توانید یک طرح ایمنی ایجاد کنید، که شامل راه‌هایی برای محافظت از خود در برابر سوءاستفاده‌های جسمی و روحی در حین رابطه و بعد از ترک رابطه باشد. این طرح ایمنی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مکان‌های امن و نقاط فرار
- اطلاعات تماس افرادی که در مواقع لزوم می‌توانند به شما کمک کنند.
- فعالیت‌های خود مراقبتی که به شما کمک می‌کند تا با موقعیت کنار بیایید.
- طرحی برای خروج ایمن از وضعیت سوءاستفاده
اثرات طولانی‌مدت تکنیک چراغ گاز
با گذشت زمان، شخصی که قربانی تکنیک چراغ گاز می‌شود ممکن است به این باور برسد که نمی‌تواند به خود اعتماد کند یا اینکه دارای اختلال روانی است. در واقع تکنیک چراغ گاز ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- اضطراب
- افسردگی
- انزوا
- ضربه‌ی روانی
همه این موارد می‌توانند در دراز مدت بر سلامت روان و عزت نفس شما تأثیر بگذارند. همچنین ممکن است ترک شرایط و موقعیت مبتنی بر سوءاستفاده را برای فرد دشوارتر کند.
اگر تکنیک چراغ گاز در یک رابطه صورت گیرد، می‌تواند بخشی از یک الگوی گسترده‌تر کنترل اجباری شود. کنترل اجباری نوعی سوءاستفاده‌ی عاطفی است که به سوءاستفاده کننده امکان کنترل کامل زندگی همسرش را می‌دهد.
سایر عناصر کنترل اجباری عبارت‌اند از:
- نظارت بر فعالیت‌ها، تلفن همراه یا ایمیل‌های شخصی
- کنترل تمام امور مالی
- استفاده از توهین و تهدید برای ترساندن قربانی
- وادار کردن قربانی به انجام فعالیت‌های جنسی ناخواسته
کنترل اجباری در ایالات متحده غیرقانونی نیست. با این حال، سوءاستفاده‌ی عاطفی اغلب به آزار جسمی تبدیل می‌شود، بنابراین فردی که در اوایل رابطه خود با تکنیک چراغ گاز روبرو می‌شود ممکن است بعداً در معرض خطر خشونت جسمی قرار بگیرد.
بهبودی پس از تجربه کردن تکنیک چراغ گاز
تکنیک چراغ گاز ممکن است سال‌ها یا دهه‌ها قبل از اینکه شخص متوجه شود چه اتفاقی دارد میفتد به طول بیانجامد. در نتیجه، بهبودی پس از تجربه کردن تکنیک چراغ گاز به زمان نیاز دارد. ممکن است یک فرد برای بازسازی احساس خود نیاز به تجربه کردن چندین روش و رویکرد مختلف داشته باشد.
کارشناسان سلامت روان به مردم توصیه می‌کنند:
- به خاطر بسپارید که شما هیچ مسئولیتی در قبال بروز رفتارهای مبتنی بر سوءاستفاده از طرف شخص مقابل ندارید.
- از بحث و گفت‌وگو در مورد واقعیت با فرد آزارگر خودداری کنید.
- دوباره گوش دادن به افکار، احساسات و غرایز خود را تمرین کنید.
در ابتدا ممکن است انجام این کار دشوار باشد. شما ممکن است با دریافت آموزش‌های لازم در مورد سوءاستفاده و ضربه روحی از سوی یک درمانگر، فرایند درمان خود را تسریع ببخشید.
بازسازی روابط با خانواده و دوستان نیز ممکن است بخشی از فرایند بهبود باشد. اگر شخص سوءاستفاده کننده برای بی اعتبار کردن یا منزوی کردن شما به دیگران دروغ‌هایی گفته باشد، این مرحله دشوار خواهد بود. با این حال، دریافت حمایت اجتماعی می‌تواند به بهبودی شما کمک کند.
گروه‌های پشتیبانی نیز ممکن است در این روند بهبودی کمک کنند.
چه موقع به کمک نیاز دارید؟
بر اساس توصیه‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، در روابط خانگی، اعمال سوءاستفاده‌ی عاطفی، مانند تکنیک چراغ گاز، در کنار انواع دیگر سوءاستفاده‌ها رخ می‌دهد.
با گذشت زمان، تکنیک چراغ گاز ممکن است به خشونت جسمی تبدیل شود. هر کسی که احساس کند از طرف همسر یا یکی از اعضای خانواده خود مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد، باید به دنبال دریافت کمک از دیگران، خصوصاً روان‌درمانگران باشد.
شما می‌توانید برای مشاوره و دریافت کمک در زمینه‌ی ایجاد یک طرح ایمنی از یک مشاور کمک بگیرید. برای صحبت در مورد تأثیرات تکنیک چراغ گاز بر روی سلامت روان نیز می‌توانید به صورت محرمانه با یک درمانگر که تجربه‌ی کمک به افراد مورد سوءاستفاده را دارد، صحبت کنید.
نکته‌ی پایانی
تکنیک چراغ گاز نوعی سوءاستفاده است که باعث می‌شود فرد قربانی به سلامت روان یا برداشت‌های خود از واقعیت شک کند. این مسأله معمولاً در روابط و تعاملات اجتماعی و در مواردی اتفاق می‌افتد که بین طرفین عدم تعادل قدرت وجود دارد.
شخصی که در معرض تکنیک چراغ گاز است ممکن است از رفتار فرد سوءاستفاده کننده گیج، گوشه گیر یا مضطرب شود. در واقع قربانیان ممکن است درک نکنند که این رفتار نوعی سوءاستفاده است.
افرادی که با تکنیک چراغ گاز روبرو هستند می‌توانند روش‌های امنی را برای مستند کردن سوءاستفاده و ایجاد یک برنامه‌ی ایمنی برای محافظت از خود در برابر آسیب پیدا کنند. یک متخصص بهداشت روان ممکن است بتواند به فردی که سوءاستفاده را تجربه می‌کند یا آن را پشت سر گذاشته کمک کند.
منبع: Medical News Today, Verywell Mind, NBC News, The Healthy