در حالی که دیابت نوع ۲ همچنان یک بیماری درمان ناپذیر محسوب می‌شود و محققان در مطالعات خود به دنبال راهکارهایی به منظور درمان این بیماری هستند،تحقیقات اخیر دیابت شامل پیشرفت‌هایی در انسولین درمانی، دستگاه‌های پیشرفته مدیریت دیابت و درمان‌های امیدوارکننده مانند بازسازی سلول‌های بتا بوده است.
همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: آمارهای نگران کننده از ابتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ در ایران و جهان منتشر می‌شود، آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که دست‌کم هفت میلیون نفر از جمعیت بالای ۲۵ سال ایران به دیابت مبتلا هستند. این آمار بالغ بر ۱۴ درصد جمعیت ایران است، درحالی‌که نزدیک به ۲۷ درصد مبتلایان از بیماری خود آگاه نیستند.
به گزارش نیوز مدیکال لایف ساینس، از این نگران کننده‌تر اینکه تا سال ۲۰۵۰، تخمین زده می شود که بیش از ۱.۳۱ میلیارد نفر در سراسر جهان ممکن است دیابت داشته باشند، بیماری که با عوارض، مرگ و میر و بیماری‌های همراه مرتبط است. لنست گزارش داده که افزایش شیوع، از ۵۲۹ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱، عمدتا به دلیل افزایش دیابت نوع ۲ است که تحت تاثیر عواملی مانند چاقی و تغییرات جمعیتی است.
دیابت نوع ۲ با ۹۰ درصد از کل موارد دیابت بیشترین میزان ابتلا به این بیماری را به خود اختصاص داده، عوامل خطر اجتماعی مانند حجم توده بدنی (BMI) بالا ، رژیم غذایی نامناسب، خطرات محیطی و فعالیت بدنی کم در این بیماری نقش دارند. تحقیقات و نوآوری در حال انجام در دیابت با هدف بهبود مدیریت، درمان و به طور بالقوه، کشف راهکارهای درمانی برای این بیماری صورت می‌گیرد.
پمپ‌های انسولین
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه درمان با انسولین وجود داشته است. یکی از زمینه‌های مورد توجه، توسعه پمپ‌های انسولین بوده است. علاوه بر این، تحقیقات رویکردهای جدیدی را برای تحویل انسولین، مانند استفاده از نانومواد برای تجویز خوراکی مورد بررسی قرار داده است.
در سال ۲۰۲۳، پیشرفت‌هایی در فرمولاسیون انسولین و مقرون به صرفه بودن وجود داشته است. بیوسیمیلرهای جدید تایید شده‌اند و گزینه‌های مقرون به صرفه تری را برای بیماران فراهم می کنند (مانند «ادملوگ» (انسولین لیسپرو)، بیوسیمیل تایید شده «هومالوگ»). بیوسیمیلر به محصولات دارویی زیستی گفته می شود که تقریبا نسخه مشابه داروی اصلی هستند که توسط یک شرکت داروسازی دیگری غیر از شرکت تولید کننده اولیه دارو (ثبت کننده پتنت) و از سلول میزبان متفاوتی غیر از میزبان اولیه ثبت شده تولید می‌شوند.
فناوری‌های نوآورانه برای مدیریت دیابت
دستگاه‌های پوشیدنی و کاشتنی برای آزادسازی انسولین به‌عنوان پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای در مدیریت دیابت ظاهر شده‌اند که راحتی و کنترل بهتری را برای افراد مبتلا به این بیماری ارائه می‌دهند. یک مثال قابل توجه پمپ انسولین است. اینها دستگاه‌های کوچکی هستند که از طریق یک کاتتر قرار داده شده در زیر پوست، یک منبع مداوم از انسولین دارای اثر سریع را ارائه می‌دهند. این پمپ به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که دوزهای دقیق انسولین را در طول روز تجویز کند و از ترشح طبیعی انسولین یک پانکراس سالم تقلید کند. برخی از پمپ‌های انسولین نیز ویژگی‌های دیگری مانند پایش مداوم گلوکز (CGM) را ارائه می‌کنند که داده‌های سریعی از سطح گلوکز خون را ارائه می‌دهند.
دستگاه‌های کاشتنی مانند «سیستم‌های تحویل انسولین حلقه بسته» برای خودکارسازی تحویل انسولین بر اساس سطح گلوکز طراحی شده‌اند. این تکنولوژی به کاهش نیاز به مداخله دستی و فراهم کردن یک سیستم مدیریت دیابت تقریبا خودکار کمک می‌کند. پمپ‌های حلقه بسته به طور مداوم داده‌های قند خون را بررسی کرده و در صورت نیاز، تنظیمات انسولین را به روز می‌کنند، که این امر به کاهش خطر بروز عوارض مرتبط با دیابت کمک می‌کند.
کشف نقش ژن‌های جدید
در مطالعات اخیر، انواع ژنتیکی خاصی در ژن‌های مرتبط با ایجاد دیابت شناسایی شده است. به عنوان مثال، در سندرم «وولفرام» (Wolfram)، یک اختلال عصبی نادر که می تواند دیابت را نشان دهد، بیمار حامل بیماری ارثی مادر c.۱۳۶۹A > G; گونه p.Arg۴۵۷Gly از ژن WSF۱ پیدا شد که طیف واریانت‌های ژنتیکی مرتبط با این بیماری‌ها را گسترش می‌دهد.
اگرچه شناسایی انواع ژنتیکی مرتبط با دیابت می‌تواند به پیش بینی خطر ابتلای فرد به این بیماری کمک کند، مهم است که توجه داشته باشیم که این ارتباط ها اغلب مختص جمعیت‌های خاصی است. بنابراین، این معیارها را نمی توان به طور جهانی اعمال کرد.
به سوی درمان: تحقیقات امیدوارکننده‌ای که انجام شد
بازسازی سلول بتا و ایمونوتراپی امیدوارکننده‌ترین درمان‌ها برای دیابت هستند. بازگرداندن تعداد و عملکرد سلول‌های بتا برای درمان مؤثر بیماری بسیار مهم است. در حالی که خود تکراری و بازسازی از سلول‌های بنیادی پتانسیل بازسازی سلول‌های بتا را نشان داده است، پیشرفت قابل توجهی در توسعه استراتژی‌های آزمایشگاهی برای تکثیر و تمایز سلول‌های بتا عملکردی حاصل شده است. با این حال، هنوز موانعی وجود دارد که مانع از ترجمه بازسازی سلول‌های بتا به عمل بالینی می‌شود. از سوی دیگر، ایمونوتراپی با هدف تنظیم پاسخ ایمنی و جلوگیری از تخریب سلول‌های بتا که معمولا در دیابت نوع یک به چشم می‌خورند، انجام می‌شود. از طریق مهار خودایمنی و افزایش تحمل نسبت به سلول‌های بتا، ایمونوتراپی پتانسیل زیادی در جستجوی راه‌حلی برای دیابت ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: