موشک قائم ۱۱۴ به سامانهٔ هدایتی آتش و رها مجهز است و اولین موشک ایرانی است که به این شیوه هدایت تجهیز شده است. قائم ۱۱۴ یک جهش در عرصه ساخت موشک های هوا به زمین و هوا به سطح به حساب می‌آید. این موشک با الگوبرداری از نمونهٔ آمریکایی ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر ساخته شده است.
به گزارش همشهری آنلاین، موشک قائم ۱۱۴ در ایران برای اولین بار در زمان رونمایی از پهپاد فطرس در اواخر آبان ۱۳۹۲ مشاهده شد. هر چند در آن زمان هیچ اطلاعاتی از عملکرد و وضعیت عملیاتی موشک مذکور منتشر نشد، اما گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که موشک مذکور احتمالاً از نمونهٔ هدایت لیزری موشک هل‌فایر الگوبرداری شده‌است. موشک قائم ۱۱۴، ۵۰ کیلوگرم وزن، ۱۶۳ سانتیمتر طول و ۱۷۸ میلیمتر قطر دارد. موتور این موشک راکت سوخت جامد است و برد عملیاتی آن ۱۰ کیلومتر است.
دستیابی ایران به موشکی با انواع شیوه های هدایت در کنار تجهیز بالگردها و پهپادها به سامانه های هدایت انواع بمب و موشک و همچنین قابلیت پرواز در شب این امکان را به نیروهای مسلح می دهد که بتوانند به بهره گیری از این موشک ها طیف متنوعی از ماموریت ها در شرایط مختلف را اجرا کنند و از این جهت محدودیت اجرای ماموریت توسط بالگردها و پهپادها تا سطح قابل توجهی کاهش پیدا کند.
تعریف علمی – نظامی
قائم ۱۱۴ یک موشک هوابه‌سطح ساخت ایران است که برای حملات ضدزره با قابلیت پرتاب از پهپاد یا بالگرد رزمی استفاده شده و به سامانهٔ هدایتی آتش و رها مجهز است. این موشک با الگوبرداری از نمونهٔ آمریکایی ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر ساخته شده و عدد ۱۱۴ به همین موضوع اشاره دارد. اصطلاح تخصصی موشکی «شلیک کن، فراموش کن» (Fire-and-forget) یا «شلیک و بعد هیچ» به سیستم هدف‌گیری این سامانه که مختص موشک‌های نقطه‌زن است اشاره دارد. در این سیستم فقط کافیست اطلاعات کلی هدف قبل از شلیک در حافظه موشک برنامه‌ریزی شوند. موشک قائم ۱۱۴ اینگونه عمل می کند.
تجهیز بالگردها، پهپادها و شناروهای نیروی دریایی به این موشک هم توان پشتیبانی این نیروی از عملیات آبخاکی نیروهای ویژه در تصرف ساحل دشمن را افزایش می دهد. همچنین ابعاد کوچک این موشک موجب می شود تا شناورهای نیروی دریایی بتوانند تعداد بیشتری از نمونه موج میلیمتری این موشک را با خود حمل کنند و در برای مقابله با شناروهای کوچک و تندرو دشمن و یا مقابله با قایق های دزدان دریایی در خلیج عدن دست پرتری داشته باشند.
با عملیاتی شدن موشک قائم در کنار بمب و موشک های خانواده قائم و سدید بالگردها و پهپادهای نیروهای مسلح ایران سبد کامل تری از تسلیحات هوا به زمین را در اختیار دارند که توان اجرای انواع ماموریت ها بر ضد اهداف مختلف در دریا و زمین را به آنها می دهد.
پیشینه
در ایران تا مدت‌ها خانواده موشک‌های طوفان به عنوان موشک ضدزره هواپرتاب توسط بالگردهای کبرا در هوانیروز ارتش و سپاه مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در سال‌های گذشته موشک‌های شفق و آذرخش و بعداً موشک‌های قمر بنی‌هاشم، حیدر، دهلاویه و خانواده بمب و موشک‌های نقطه‌زن سدید نیز به فهرست تسلیحات هواپرتاب بالگردهای مختلف افزوده شدند. در پهپادهای ایرانی نیز انواع بمب‌های نقطه‌زن قائم و سدید مورد استفاده قرار می‌گیرند. همانطور که اشاره شد موشک الماس هم در سال‌های اخیر به فهرست تسلیحات پهپادهای مختلف از ابابیل ۳ و ۴ تا کمان ۱۲ و مهاجر ۶ و نیز بالگردهای کبرای هوانیروز ارتش افزوده شده است.
با به‌کارگیری موشک قائم هم برد دورایستایی و هم قدرت تخریب موشکی بالگردهای ترابری نظامی افزایش قابل توجهی یافته است. د چهار موشک از این نوع روی بالگرد ۲۱۴ نصب شده است که هرچند کمتر از هشت موشک دهلاویه قابل به کارگیری دارد، اما در عوض حدود ۸۰ درصد برد دورایستایی بیشتر را نسبت به دهلاویه در اختیار بالگرد قرار می‌دهد که از ارزش عملیاتی بالایی خصوصاً در میادین نبرد امروزی برخوردار است.
با توجه به دانش، فناوری و تجربیات بالای صنعت دفاعی کشور در زمینه ساخت موشک‌های ضدزره، می‌توان گفت که موشک قائم- ۱۱۴ باید از سرجنگی نفوذگر دو مرحله‌ای برخوردار باشد و احتمالاً توان نفوذ در زره دست‌کم به میزان هزار میلیمتر را دارد. تنوع روش‌های هدایت این موشک هم که شامل انواع اپتیکی و لیزری است، سبب ایجاد انعطاف عملیاتی در صحنه نبرد و استفاده مؤثر از تسلیحات موشکی علیه دشمن می‌شود. خانواده موشک‌های قائم ۱۱۴ و قاصم همانند نمونه‌های خارجی از نظر عملکردی امکان استفاده روی پهپادهای سنگین مانند شاهد ۱۲۹ و ۱۴۹ (غزه) را علاوه بر هواپیماهای سبک آموزشی- رزمی برای افزایش هر چه بیشتر توان رزم یگان‌های هوایی نیروهای مسلح دارند.
شناسنامه قائم ۱۱۴ ایران
- نوع: موشک هوابه‌سطح و موشک سطح‌به‌سطح
- تولید: ایران
- وزن:۵۰ کیلوگرم
- طول: ۱۶۳ سانتیمتر
- قطر: ۱۷۸ میلیمتر
- موتور: راکت سوخت جامد
- برد عملیاتی: ۱۰ کیلومتر
- سامانهٔ هدایت: رهگیری لیزری نیمه فعال، هدایت فروسرخ و هدایت اپتیکی
- سکوی پرتاب: هواگردهای گردنده‌بال و بال ثابت و پهپاد
آخرین بروزرسانی Sep ۲۹, ۲۰۲۴ – یکشنبه ۸ مهر ۱۴۰۳