قهوه چیست؟ این سوالی است که ممکن است برای بسیاری از شما پیش آمده باشد. به همین دلیل قصد داریم در این مقاله به معرفی کامل آن بپردازیم و همه چیز درباره قهوه را برای شما بیان کنبم.
قهوه یک نوشیدنی است که از عصارهی گیاه قهوه بدست میآید.
عصارهی گیاه قهوه، که ما آن را با نام “قهوه” میشناسیم براساس روش تهیه و ترکیب با سایر مواد غذایی از جمله شکر، شیر، خامه و بستنی به نامهای مختلفی از جمله قهوه ترک، قهوه فرانسه، قهوه اسپرسو، کاپوچینو، لاته و موارد این چنینی نامگذاری میشود.
آنچه مطالعه کردید تعریفی خیلی ساده و ابتدایی از قهوه بود. در ادامه این مقاله با تاریخ قهوه آشنا میشوید و کل فرایند تبدیل گیاه قهوه به نوشیدنیهای قهوه فرانسه، قهوه ترک، قهوه اسپرسو، کاپوچینو، لاته و موارد دیگر را برای شما شرح خواهیم داد. پس در اولین گام به سرغ گیاه قهوه میرویم.
تاریخچه قهوه
در رابطه با تاریخچه قهوه اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد اما معتبرترین آن به این اشاره میکند که:
قهوه نخستین بار در قرن نهم میلادی توسط چوپانی اهل اتیوپی به نام خالد کشف شد. خالد متوجه شد، بزهای او هنگام خوردن دانههای یکی از درختان پرانرژی میشوند و جنب و جوش بیشتری پیدا میکنند و شب را بیدار میمانند. در آن دوران راهبان صومعهها، دانایان جامعه به حساب میآمدند.
به همین دلیل خالد برای کشف علت این موضوع دانههای گیاه قهوه را نزد آنها برد. راهبان با مشاهدهی خاصیت دانههای قهوه، ایدهی خشک کردن و استفاده از این دانهها برای نوشیدنیای مناسب شبهای عبادت را مطرح کردند و اینگونه قهوه پا به عرصه حیات گذاشت و در دسته نوشیدنیها جای گرفت.
انواع قهوه
قهوههای کشت شده در دنیا همه از یک نوع نیستند و براساس خواص، ویژگیها و محل کشت به انواع مختلفی تقسیم میشوند. از بین تمام انواع قهوه موجود در جهان، دو نوع قهوه عربیکا و قهوه روبوستا بیشترین حجم را در بین تمامی گونهها دارند به طوریکه تقریبا تمام حجم قهوههای تجاری موجود در دنیا را این دو گونه تشکیل دادهاند. اولین تفاوت دانههای قهوه عربیکا و دانههای قهوه روبوستا، محل کشت و شرایط آب و هوایی است که این دو گونه قهوه رشد میکنند.
قهوه عربیکا
ویژگیهای قهوه عربیکا:
- دانههایی تخت و صاف، دانههایی بیضیتر از قهوه روبوستا و دانههایی دارای انحنا در خط وسط لوبیای قهوه از جمله ویژگیهای ظاهری قهوه عربیکا است.
- میزان کافئین قهوه عربیکا مناطق مختلف با هم متفاوت است اما در حالت کلی میزان کافئین قهوه عربیکا نصف میزان کافئین قهوه روبوستا است و این مقدار چیزی در حدود ۰.۸ تا ۱.۵درصد است.
- اسیدیته قهوه که نشان دهنده میزان ترشی قهوه است؛ در قهوه عربیکا بیش از قهوهی روبوستا است.
- در حالت کلی قهوههای عربیکا طعم مطلوبتر و تلخی کمتری نسبت به قهوههای روبوستا دارند.
اگر شما به قهوه با طعم تلخ علاقهمند هستید بهتر است بجای قهوه عربیکا از قهوه روبوستا استفاده کنید.
- میزان چربی قهوه عربیکا بیشتر از قهوه روبوستا است و به همین دلیل باریستاها اگر قصد داشته باشند قهوهای با کرمای خوب تهیه کنند، از قهوه عربیکا استفاده خواهند کرد.
- گیاه قهوه عربیکا مختص مناطق اتیوپی و سودان است اما امروزه این گیاه در کشورهای برزیل، جامائیکا، کلمبیا، کاستاریکا، کنیا، آنتیگوا، گواتمالا، پرو و اتیوپی تولید میشود.
قهوه روبوستا
پس از قهوه عربیکا، دومین گونهی پرطرفدار قهوه در دنیا روبوستا است. قهوه روبوستا تقریبا 25 تا 40 درصد از حجم قهوهی تولیدی جهان است.
ویژگیهای قهوه روبوستا
- مقاومت بیشتر در برابر حشرات و آفات گیاهی.
- دانههایی کوچکتر از قهوه عربیکا، گردتر از قهوه عربیکا، دارای خط صاف در وسط لوبیای قهوه و عدم وجود انحنا در خط وسط لوبیای قهوه از جمله ویژگیهای ظاهری دانههای قهوه روبوستا است.
- قیمت قهوه روبوستا کمتر از قهوه عربیکا است. البته این موضوع به دلیل کیفیت پایین این گیاه نیست و به دلیل فراوانی و مقاومت بیشتر این گیاه در برابر آفات و حشرات است.
- میزان تلخی و کافئین قهوه روبوستا از قهوه عربیکا بیشتر است. درصد کافئین این قهوه چیزی در حدود 1.5 تا 4 درصد است.
- قهوه روبوستا اسیدیته (ترشی) و چربی کمتری نسبت قهوه عربیکا دارد. به دلیل چربی کمتر این قهوه برای تهیه قهوه امریکانو مناسب است.
- عمده قهوه روبوستای جهان متعلق به کشور اندونزی است و به همین دلیل قهوه اندونزی با روبوستا شناخته میشود.
رست قهوه
به فرایند برشته کردن قهوه رست (Roast) یا بو دادن قهوه گفته میشود.
رست قهوه دارای مراحل مختلفی است که طی این مراحل دانههای سبز رنگ قهوه به قهوهی کامل برشته شده و تیره رنگ تبدیل میشوند. البته تمامی افراد به دانههای قهوه کامل برشته علاقمند نیستند به همین دلیل تولیدکنندگان دانههای قهوه، در طی فرایند رست، قهوهها را در درجههای مختلفی رست میکنند (بو میدهند) تا هر فرد بتواند براساس ذائقه و علاقه خود، یکی از انواع درجه رست را انتخاب کند.
انواع درجه رست قهوه عبارت است از:
- رست روشن (LIGHT ROAST)
- رست متوسط (MEDIUM ROAST)
- رست متوسط- تیره (MEDIUM-DARK ROAST)
- رست تیره (DARK ROAST)
آسیاب قهوه
برای تهیه قهوه چندین روش وجود دارد که ما آنها را با نامهای فرانسه، اسپرسو، ترک و موارد مشابه دیگر میشناسیم.
برای تهیه قهوه به هر یک از روشهای قهوه اسپرسو، قهوه فرانسه و قهوه ترک، نیاز است که قهوه با درجه خاص و مناسبی پودر و آسیاب شود. درجه آسیاب قهوه یکی ا ز موارد بسیار با اهمیت در تهیه قهوه است و اگر این مورد به درستی رعایت نشود نوشیدنی با کیفیت نخواهد بود. علاوه بر این اگر قهوه با درجهی مناسب آسیاب نشود ممکن است ابزار تهیه قهوه آسیب ببیند.
اگر بخواهیم درجهی آسیاب قهوه برای تهیه قهوه را در 7 درجه (درجهی 7 به معنای خیلی درشت و درجهی یک به معنای خیلی خیلی ریز است) تقسیمبندی کنیم ترتیب آنها به شرح زیر خواهد بود.
درجه آسیاب 7 مناسب برای تهیه قهوه با کلد برو
درجه آسیاب 7 مناسب برای تهیه قهوه با قهوه ساز Percolator
درجه آسیاب 6 مناسب برای تهیه قهوه با فرنچ پرس
درجه آسیاب 5 مناسب برای تهیه قهوه با کمکس
درجه آسیاب 4 مناسب برای تهیه قهوه با دستگاه قهوه ساز چکهای
درجه آسیاب 4 مناسب برای تهیه قهوه با سایفون
درجه آسیاب 3 مناسب برای تهیه قهوه با موکاپات
درجه آسیاب 2 مناسب برای تهیه قهوه با اسپرسوساز برقی
درجه آسیاب 1 مناسب برای تهیه قهوه ترک
خرید پودر قهوه عربیکا و روبوستا
پس از آشنایی با گیاه قهوه، قهوه سبز، انواع قهوه عربیکا و روبوستا، رست قهوه و آسیاب قهوه شما باید قادر باشید که یک پودر قهوه مناسب برای تهیه قهوه فرانسه، قهوه ترک، قهوه اسپرسو، کاپوچینو، لته و سایر نوشیدنیهای بر پایه قهوه تهیه کنید.
در این قسمت بصورت خیلی خلاصه مواردی که در خرید پودر قهوه باید به آن توجه داشته باشید را برای شما بیان میکنیم.
برای خرید پودر قهوه باید اول نوع دانه را انتخاب کنید. دو نوع عمده دانههای قهوه عربیکا و روبوستا هستند. قهوههای روبوستا تلختر هستند و میزان کافئین بیشتری دارند و قهوههای عربیکا ترشتر هستند و عطر و عطم بیشتری دارند. از نظر قیمت قهوه عربیکا از قهوه رویوستا گرانتر است.
اگر در انتخاب و خرید پودر قهوه عربیکا و روبوستا تجربهای ندارید میتوانید از ترکیب 50 درصد قهوه عربیکا و 50 درصد قهوه روبوستا استفاده کنید. این قهوه دارای نسبتهای برابری از تلخی، ترشی، کافئین، عطر و طعم است و نسبت به 100 درصد قهوه عربیکا قیمت مناسبتری دارد.
قهوه 50 درصد عربیکا و 50 درصد روبوستا که با نام قهوه عاشقانه در فروشگاه اینترنتی اوسکافه به فروش میرسد یکی از مناسبترین انواع پودر قهوه برای تهیه نوشیدنیهای کاپوچینو و لته است.
برای خرید این قهوه میتوانید به وب سایت اوسکافه مراجعه کنید و از قسمت فروشگاه آن را تهیه کنید.
در زمان خرید قهوه توجه داشته باشید که براساس ابزاری که میخواهید با آن قهوه را درست کنید؛ پودر قهوه آسیاب شده بگیرید.
در بالا و در قسمت آسیاب انواع درجه آسیاب برای تهیه قهوه را به صورت کامل شرح دادهایم.
در ادامه مقاله انواع روشهای تهیه قهوه را به صورت کامل به شما آموزش میدهیم.
تفاوت بین قهوه فرانسه، قهوه ترک و قهوه اسپرسو
سه نوع از شناخته شدهترین روشهای تهیه قهوه شامل قهوه فرانسه، قهوه ترک و قهوه اسپرسو است. این سه روش هم در ابزار تهیه قهوه، هم در میزان آسیاب دانههای قهوه و هم در روش تهیه قهوه با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه شرح مختصری از هر یک از این روشها بیان میکنیم.
قهوه فرانسه
تهیه قهوه به روش قهوه فرانسه که به آن دم کردن قهوه هم گفته میشود یکی از روشهای ساده تهیه قهوه است. برای تهیه قهوه به این روش شما به مقداری پودر قهوه (که متناسب با ابزار مورد استفاده، آسیاب شده است)، مقداری آب و یک فرنچ پرس یا دستگاه قهوهساز چکهای نیاز دارید.
طرز تهیه قهوه با فرنچ پرس
برای تهیه قهوه با فرنچ پرس ابتدا باید پودر قهوه را داخل فرنچ پرس بریزید و آب جوش را به صورت دورانی به آن اضافه کنید. سپس درب فرنچ پرس را ببندید (اهرم باید به صورت کامل بیرون کشیده شده باشد) و چند دقیقه صبر کنید. پس از چند دقیقه اهرم فرنچ پرس را به آرامی به سمت پایین حرکت دهید و قهوه فرانسه خود را به داخل فنجان بریزید و نوش جان کنید. در صورت تمایل میتوانید به فنجان خود شیر و شکر هم اضافه کنید.
طرز تهیه قهوه با قهوه ساز چکهای
برای تهیه قهوه فرانسه با قهوه ساز (چکهای) شما به فیلتر کاغذی، پودر قهوه، آب و یک دستگاه قهوهساز سبدی یا چکهای نیاز دارید.
برای تهیه قهوه فرانسه با دستگاه قهوهساز شما باید ابتدا فیلتر کاغذی را داخل سبد قهوهی، قهوه ساز قرار دهید. در ادامه به مقدار لازم پودر قهوه (برای هر نفر یک و نیم تا دو قاشق چایخوری) به سبد قهوه، پودر قهوه اضافه کنید و مخزن آب دستگاه را به اندازهای که نشانهگذاری شده است (برای هر نفر یک خط در نظر گرفته شده است) آب بریزید. در نهایت با روشن کردن دستگاه و اندکی صبر عصاره قهوه از خروجی دستگاه خارج میشود و شما میتوانید از یک قهوه فرانسه بینظیر لذت ببرید. در صورت علاقه میتوانید با اضافه کردن شیر و شکر به فنجان قهوه، طعم نوشیدنی خود را کمی شیرین و ملایمتر کنید.
قهوه ترک
یکی از معروفترین روشهای تهیه قهوه، قهوه ترک است. قهوه ترک همان نوشیدنی است که برخی افراد برای گرفتن فال قهوه از آن استفاده میکنند.
طرز تهیه قهوه ترک
برای تهیه قهوه ترک تنها به پودر قهوه، آب و یک قهوه جوش یا جذوه نیاز دارید. توجه داشته باشید درجه آسیاب قهوه ترک ریزترین درجه است. برای تهیه قهوه ترک کافی است مقداری پودر قهوه (برای هر نفر یک و نیم تا دو قاشق چایخوری) در داخل قهوه جوش بریزید و آب به مقدار لازم (برای هر نفر یک فنجان سرپر) به قهوه جوش اضافه کنید و خوب مخلوط کنید تا محلولی یکدست ایجاد شود. سپس قهوه جوش را روی حرارت خیلی ملایم گاز قرار دهید و اجازه دهید قهوه، جوش آید.
در حین دم کشیدن قهوه و قبل از جوش آمدن هرگز قهوه جوش را هم نزنید و اجازه دهید قهوه با حرارت خیلی ملایم دم بکشد. پس از اینکه احساس کردید قهوه در آستانه نقطه جوش است و قبل از جوش آمدن، شعله را خاموش کنید و از قهوه خود لذت ببرید. در انتها برای کم کردن تلخی قهوه میتوانید مقداری شکر به قهوه ترک اضافه کنید.
قهوه اسپرسو
قهوه اسپرسو در بین سایر سبکهای تهیه قهوه شناختهشده تر است و پایه و پیش نیاز تهیه بسیاری از نوشیدنیهای دیگر از جمله لته یا کافه لته، کاپوچینو، امریکانو، فلت وایت، لانگ بلک، ماکیاتو، ریسترتو و لانگو است.
برای تهیه قهوه اسپرسو از روشهایی از جمله موکاپات و دستگاه اسپرسوساز برقی میتوانیم استفاده کنیم. درجه آسیاب پودر قهوه برای هر یک از این ابزارها متفاوت است. تفاوت در ابزار دم آوری قهوه، درجه آسیاب قهوه و نحوه تهیه قهوه در کیفیت نوشیدنی نهایی، میزان کالری قهوه، میزان تلخی، میزان کافئین و موارد دیگر تاثیرگذار است.
طرز تهیه قهوه اسپرسو با موکاپات
مواد و وسایل مورد نیاز برای درست کردن قهوه اسپرسو با موکاپات عبارت است از:
پودر قهوه آسیاب شده، آب، موکاپات، شیر (درصورت نیاز) و شکر (در صورت تمایل). برای تهیه قهوه اسپرسو با موکاپات بهتر است از پودر قهوه با درجه آسیاب متوسط استفاده کنید.
برای تهیه قهوه اسپرسو ابتدا آب جوش را داخل مخزن موکاپات (تا زیر سوپاپ) بریزید. سپس فیلتر قهوه را از پودر قهوه پر کنید و روی مخرن موکاپات قرار دهید. توجه داشته باشید که نیاز نیست پودر قهوه را در فیلتر قهوه، خیلی فشرده کنید و تنها در حد متوسط فشرده شود کافی است. سپس پارچ موکاپات را محکم بر روی آن ببندید.
موکاپات را روی شعله گاز قرار دهید (شعله باید زیاد باشد) و صبر کنید تا از داخل لولهی پارچ موکاپات، عصاره قهوه خارج شود. وقتی این فرآیند آغاز شد شعله گاز را کم کنید. توجه کنید که وقتی آب مخزن به پایان رسید و دیگر عصارهای از داخل لوله پارچ خارج نشد شعله را خاموش کنید. اکنون اگر تمایل داشته باشید میتوانید از شیر و شکر هم استفاده کنید.
قهوه اسپرسویی که با موکاپات تهیه میشود فوم یا کرمای خیلی اندکی دارد. برای ایجاد فوم یا کرمای قوی میتوانید در ظرفی مجزا مقداری شکر را با مقداری عصاره قهوه ترکیب کنید تا محلولی سفت ایجاد شود و آن را با سرعت بسیار بالا هم بزنید. اگر اینکار را خوب انجام دهید فوم قهوه خوبی به دست میآورید که میتوانید به نوشیدنی خود اضافه کنید.
طرز تهیه قهوه اسپرسو با دستگاه اسپرسوساز
برای تهیه قهوه اسپرسو با دستگاه قهوهساز، ابتدا باید مخزن دستگاه را از آب پر کنید. پس از پر کردن آب، پودر قهوه را در داخل پرتافیلتر دستگاه قهوهساز بریزید. توجه داشته باشید که برخی دستگاههای قهوهساز بر روی مخزن پرتافیلتر خود خطهایی دارند که با اعداد ۱، ۲ و ۴ مشخص شده است. این اعداد مشخص کننده تعداد کاپ یا فنجانهای قهوهای است که با پر کردن پرتافیلتر به دست میآید. اگر یک فنجان قهوه میخواهید تا عدد یک، اگر دو فنجان میخواهید تا عدد 2 و اگر ۴ فنجان قهوه میخواهید تا عدد ۴ پرتافیلتر را از پودر قهوه پرنمایید.
پس از پر کردن پرتافیلتر با پودر قهوه، باید پودر قهوه را با تمپر کمی فشرده کنید. دقت داشته باشید که پرتافیلتر را فقط تا خط روی آن از قهوهی متراکم شده پر کنید.
اشتباهی که بیشتر افراد در این مرحله انجام میدهند فشرده کردن بیش از حد قهوه با تمپر (وسیلهای کوچک شبیه گوشتکوب برای فشرده سازی قهوه) است.
پس از پرکردن پرتافیلتر، آن را در جای خود جاگذاری کنید. دقت شود که پرتا فیلتر را به صورت کامل بچرخانید تا قفل شود.
اکنون دستگاه را روشن کنید و منتظر بمانید تا چراغ دستگاه روشن شود.
دستگاههای تهیه قهوه معمولا دو چراغ دارند، یک چراغ برای تهیه قهوه اسپرسو و یک چراغ که برای تهیه شیر یا فوم برای لته و کاپوچینو است.
هنگامی که چراغ تهیه قهوه روشن شد دکمه شروع را بزنید. پس از چند ثانیه شاهد خروج عصاره قهوه از زیر پرتافیلتر خواهید بود.
پس از اینکه قهوه به مقدار دلخواه از پرتافیلتر خارج شد دکمه را خاموش کنید و منتظر بمانید تا چراغ تهیه شیر روشن شود.
اگر شما تمایل داشته باشید تنها یک قهوه اسپرسو میل کنید، اکنون قهوه شما آماده است و میتوانید از آن لذت ببرید
طرز تهیه کاپوچینو و لته
کاپوچینو و لته همان قهوه اسپرسو است که به آن شیر گرم شده و فوم شیر اضافه شده است.
به طور خلاصه تفاوت اسپرسو، کاپوچینو و لته به شرح زیر است:
قهوه اسپرسو: یک شات اسپرسو
کاپوچینو: 1 شات اسپرسو + 1 شات شیر گرم شده + 1 شات فوم شیر
لته: 1 شات اسپرسو + 1.5 شات شیر گرم شده + 0.5 شات فوم شیر
پس تفاوت لته و کاپوچینو در میزان و مقدار شیر گرم شده و فوم است.
برای تهیه کاپوچینو و لته باید پس از تهیه قهوه اسپرسو به آن شیر گرم شده و فوم شیر اضافه کنید.
برای تهیه فوم شیر و شیر گرم شده از دو روش زیر میتوانید استفاده کنید.
روش اول: استفاده از دستگاههایی که دارای مخزن شیر هستند و فقط نیاز است شیر را درون مخزن بریزید. در این دستگاهها پس از فرایند عصارهگیری قهوه، چراغ آماده بودن شیر روشن میشود و اگر شما دکمه مربوطه را بزنید شیر داغ به صورت ترکیبی از شیر گرم شده و فوم به فنجان قهوه اضافه میشود
روش دوم: استفاده از دستگاههایی که دارای مخزن شیر نیستند. هنگام کار با این دستگاهها باید شیر را درون یک قهوه جوش و یا شیر جوش بریزید. در این دستگاهها بجای چراغ تهیه فوم شیر چراغ آماده بودن بخار آب وجود دارد.
پس از روشن شدن چراغ آماده بودن بخار آب، باید قهوه جوش حاوی شیر (شیرجوش) را در زیر دستگاه بگیرید بطوریکه خروجی مخزن بخار در شیر قرار بگیرد سپس دکمه خروج بخار را بزنید.
لازم است بدانید برخی دستگاهها برای خروج بخار دکمهی ولومی (قابل چرخش) دارند که با چرخش دکمه، بخار از خروجی خارج میشود.
پس از آنکه شیر داغ شد و فوم روی آن تشکیل شد شیر داغ شده و فوم شیر را بر اساس نسبتی که در بالا گفته شد به فنجان قهوه اسپرسو اضافه کنید و از کاپوچینو یا لته لذت ببرید.
خواص قهوه
یکی از دلایلی که این روزها خرید قهوه و مصرف قهوه رو به افزایش است خواص ویژه این نوشیدنی است. قهوه برخلاف تصور عموم مردم که مادهای نامناسب برای بدن و سلامتی است؛ بسیار مفید است و خواص بسیار ویژهای دارد.
در زیر برخی از خواص ویژه این نوشیدنی را به اختصار برای شما بیان کردهایم.1. آنتی اکسیدان بسیار بالا
2. تقویت حافظهی کوتاه مدت
3. کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل
۴. کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی
5. کاهش خطر ابتلا به سرطان
6. کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
7. کاهش خطر ابتلا به بیماریهای کبد
8. افزایش و بهبود عملکرد فیزیکی و ورزشی
9. کاهش افسردگی
10. کاهش خطر ابتلا به نقرس
11. بهبود عملکرد مغز و خلق و خو
12. کاهش وزن و لاغری
در این مقاله در رابطه با تاریخچه قهوه، میوهی درخت قهوه و قهوه سبز با شما صحبت کردیم. در ادامه به معرفی دو گونهی اصلی قهوه یعنی عربیکا و روبوستا پرداختیم و آسیاب قهوه، روشهای تهیه قهوه و خواص قهوه را برای شما بیان کردیم.
امیدواریم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید. اگر این مقاله برای شما مفید بوده است آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.