عفونت مثانه یکی از بیماری‌های شایعی است که در چند سال اخیر افراد زیادی به آن مبتلا شده‌اند. این بیماری به خصوص در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود.
به طور کلی عفونت مثانه غالباً به دلیل عفونت باکتریایی داخل مثانه به وجود می‌آید. همچنین در افرادی که سیستم ایمنی‌شان ضعیف است عوامل ساده‌تری مانند مخمر نیز می‌تواند منجر به این بیماری بشود.
عفونت مثانه زیر مجموعه‌ای از عفونت در مجاری ادراری است و به نوعی به عفونت در هر جایی از مجاری ادراری مثل مثانه، کلیه‌ها یا مجاری ادراری اشاره می‌کند.
بیماری عفونت مثانه یک بیماری کاملا جدی است که به هیچ عنوان سهل انگاری یا ساده انگاری درباره آن نباید اتفاق بیفتد، چرا که ممکن است عوارض جبران ناپذیری را برای فرد بیمار ایجاد کند.
معمولاً بیشتر موارد عفونت مثانه کاملاً ناگهانی اتفاق افتاده و در صورت عدم درمان، این بیماری خیلی سریع پیشرفت می‌کند و تمام کلیه فرد را درگیر می‌کند. در برخی موارد هم امکان دارد این بیماری به صورت مزمن و در طولانی مدت اثر خود را را نشان دهد.
در هر صورت باید خیلی سریع بیماری را درمان کنید تا دچار عوارض بد و ناخوشایند آن نشوید. در ادامه در این مقاله قصد داریم اطلاعات مفیدی را درباره این بیماری مهم و خطرناک با شما به اشتراک بگذاریم. توصیه می‌کنم خواندن این مطالب مفید را از دست ندهید.
دلایل ابتلا به عفونت مثانه
تمام افراد در هر سن و با هر جنسیتی امکان ابتلا به عفونت مثانه را دارند، اما در این بین برخی دلایلی وجود دارد که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را در برخی افراد افزایش دهند.
عفونت مثانه اکثراً زمانی اتفاق می افتد که باکتری‌های مضر روده به مجاری ادراری وارد شده و به مثانه منتقل شوند.
جالب است بدانید این باکتری‌ها تا زمانی که درون روده باشند هیچ خطری ندارند اما به‌محض انتقال‌شان به سایر نقاط بدن مانند مثانه به یک تهدید بزرگ برای سلامتی تبدیل می‌شوند. از شایع‌ترین علل ابتلا به عفونت مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. داشتن رابطه جنسی بدون محافظت
از مهمترین و شایع‌ترین علت‌های ابتلا به عفونت مثانه، داشتن رابطه جنسی بدون رعابت مسائل بهداشتی و محافظت نشده با فردی است که مبتلا به این بیماری باشد. بیشترین درصد انتقال این عفونت از طریق رابطه جنسی است.
۲. عدم رعایت بهداشت
استفاده از دستمال کاغذی و تمیز کردن بدن بعد از هربار دستشویی کردن یکی از توصیه‌های مهم مخصوصا برای خانم‌ها است اما اگر روش درست آن را ندانید و به اشتباه این کار را انجام دهید، می‌تواند به یکی از دلایل ابتلا به بیماری‌های عفونی در بدن شما منجر شود.
هرگز نباید هنگام تمیز کردن خودتان از پشت به جلو این کار را انجام دهید. چراکه ممکن است باکتری‌های مضر با این کار شما به مجاری ادراری‌تان وارد شده و باعث عفونت مجاری ادراری و مثانه بشوند.
۳. نگهداشتن بیش از اندازه ادرار
ادرار حاوی مواد و باکتری‌های مضری است که برای بدن ضرر داشته و باید از بدن خارج شوند. زمانی که شما ادرار خود را بیش از اندازه نگهدارید باعث می‌شوید تا باکتری‌ها به دیواره مثانه بچسبند و تکثیر پیدا کنند و باعث بیماری شما بشوند. این مورد شایع‌ترین دلیل عفونت مثانه در کودکان است.
۴. استفاده از دوش واژینال
عفونت مثانه زنان اکثرا به دلیل استفاده بیش از حد از دوش واژینال، کرم‌های مرطوب‌کننده، سفیدکننده و…، ژل‌های شستشو و مواردی از این قبیل است که احتمال عفونت مثانه و کلیه را در آنها افزایش می‌دهد.
۵. عدم رعایت بهداشت فردی
استفاده از لباس زیر و شلوارهای تنگ و چسبان با جنس‌های غیر نخی هم از جمله دلایل ابتلا به این بیماری می‌باشد. همچنین تعویض نکردن روزانه لباس زیر یا پوشیدن لباس زیر یا شلوار کثیف هم می‌تواند شما را در معرض ابتلا به عفونت‌های دستگاه تناسلی قرار دهد.
نشانه‌ها و علائم عفونت مثانه
علائم بیماری عفونت مثانه با توجه به شدت بیماری، مقاومت سیستم ایمنی بدن فرد، تعداد دفعات ابتلا به بیماری و مدت زمانی که از ایجاد بیماری گذشته است؛ از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از رایج‌ترین و بیشترین علائم ثبت شده از این بیماری عبارتند:
- درد یا سوزش زیاد هنگام ادرار که منجر به سختی ادرار یا عدم توانایی در ادرار کردن می‌شود.
- وجود خون به صورت رقیق یا لخته‌های خونی در ادرار
- ادرار تیره‌رنگ
- داشتن تکرر ادرار
- ادرار بابوی بسیار نامطبوع
- گرفتگی عضلانی و شکمی در قسمت کمر یا زیر شکم (زمانی که عفونت مثانه گسترش زیادی در بدن پیدا کند به دستگاه‌ها و اندام‌های مجاور هم منتقل شده و باعث ایجاد احساس درد در اندام‌های کناری مانند کمر خواهد شد.(
عفونت کلیه در اثر گسترش یا عدم درمان عفونت مثانه به وجود می‌آید و باعث ایجاد علائمی مانند: تب، سرد شدن بدن و حالت تهوع و استفراغ در فرد بیمار خواهد شد.
زمانی که هر کدام از این علائم را در بدن خود یا اطرافیان‌تان مشاهده کردید حتما به دکتر اورولوژی مراجعه کنید. چراکه عفونت مثانه خیلی سریع پیشرفت می‌کند و گسترش می‌یابد و جز به بیماری های خطرناک و جدی محسوب می شود. در صورت عدم درمان و رسیدگی به موقع عوارض زیادی را برای فرد بیمار به وجود خواهد آورد.
چرا درصد ابتلای عفونت مثانه در خانم‌ها بیشتر است؟
براساس تحقیقات انجام شده و کیس‌های دیده شده این نتیجه به دست آمده است تقریبا از هر دو خانم یکی از آنها در طول زندگی‌اش به بیماری عفونت مثانه دچار می‌شود.
مهمترین دلیل این درصد زیاد ابتلا به عفونت مثانه در خانم‌ها کوتاه بودن مجرای ادراری آنها و احتمال بیشتر ورود میکروب‌ها و باکتری‌های مضر به دستگاه تناسلی آنها است.
همچنین از دلایل مهم دیگر ابتلا به عفونت مثانه در خانم‌ها، فشار بسیار زیادی است که در طول مقاربت جنسی به دستگاه ادراری آنها وارد شده و باکتری‌های مضر، عفونت و ضایعات اطراف واژن از این طریق به داخل واژن و دستگاه تناسلی وارد می‌شوند.
استفاده مکرر و بی‌اندازه از برخی اسپری‌های اسپرم‌کش نیز از دیگر عوامل ابتلای خانم‌ها به عفونت مثانه و مجاری ادراری می‌باشد.
خانم‌هایی که روابط جنسی متعدد با افراد مختلف را تجربه می‌کنند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به بیماری عفونت مثانه هستند.
از دلایل دیگر ابتلا به این بیماری می‌توان نگه داشتن ادرار برای طولانی‌مدت در مثانه اشاره کرد. زمانی که ادرار برای مدت طولانی‌تر از حالت طبیعی در مثانه نگه داشته شود، باعث کشیدگی جدار مثانه شده و در درازمدت باعث کاهش خاصیت انقباضی مثانه و آسیب دیدن آن می‌شود.
به‌طوری که مثانه فرد بیمار نمی‌تواند به خوبی از ادرار خالی شود به همین دلیل باکتری‌های مضر در مثانه باقی مانده و تکثیر می‌شوند و عفونت مثانه در خانم‌ها را ایجاد می‌کنند.
همچنین کاهش میزان هورمون استروژن در بدن باعث تغییر محیط زندگی باکتری‌های طبیعی واژن شده و خطر ابتلا به این بیماری را در خانم‌های یائسه نسبت به سایر افراد افزایش می‌دهد. به‌طور به طور کلی اگر بخواهیم علل عفونت مثانه را به صورت لیست برای شما بگوییم این علل عبارتند از:
- بیماری دیابت و سنگ کلیه
- ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن افراد
- داشتن روابط جنسی متعدد و غیر عرف و بدون محافظت
- استفاده زیاد و غیر ضروری از کاتتر ادراری
- استفاده بیش از حد از دوش‌های واژینال
- استفاده از کرم‌های مختلف
- عدم رعایت بهداشت فردی
- عفونت داشتن شریک جنسی
- انسداد مجاری ادراری در آقایان به علت بزرگ شدن پروستات
چطور از ابتلا به عفونت مثانه پیشگیری کنیم؟
عفونت مثانه یک بیماری دردناک و عذاب‌آور برای فرد مبتلا می‌باشد. حتی زمانی که فرد درمان می‌شود هم همچنان باید مراقبت‌های خاصی را انجام دهد. از این‌رو بهترین و آسان‌ترین راه، پیشگیری از به وجود آمدن این بیماری در بدن است.
خوشبختانه راه‌حل‌های متعددی برای پیشگیری از ابتلا به عفونت مثانه وجود دارد می توان با استفاده از آنها تا حد زیادی درصد و امکان ابتلا به این بیماری را کاهش داد.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت مثانه عبارتنداز:
- نوشیدن آب به مقدار کافی
- عدم نگه داشتن ادرار به مدت طولانی
- عدم استفاده از محصولات بهداشتی مانند: ژل‌های شست‌وشو
- عدم استفاده از کرم‌های مرطوب کننده و معطر
- عدم استفاده از دوش واژینال
- استفاده نکردن از ژل‌های اسپرم‌کش
- استفاده از لباس زیر نخی
- خودداری از پوشیدن لباس زیر تنگ
- تعویض منظم و روزانه لباس زیر
مشکلات زمینهای که خطر ابتلا به عفونت مثانه را افزایش می‌دهند کدامند؟
پروستات بزرگ شده
اگر پروستات بزرگ شده باشد، اجازه نمی‌دهد تخلیه درست و کامل ادرار از مثانه انجام شود. به همین دلیل با تجمع ادرار در مثانه و باکتری‌های مضری که در آن وجود دارد درصد احتمال ابتلا به چنین بیماری‌هایی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
مشکلات مثانه مانند سنگ کلیه یا سنگ مثانه می‌تواند تا حد زیادی امکان ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
داشتن کاتتر ادراری (سوند)
کاتر یکی لوله نازک توخالی و انعطاف پذیر است ست که از آن برای عبور دادن ادرار از داخل بدن به خارج آن استفاده می‌شود.
شرایط گوناگونی ممکن است باعث شود تا شما مجبور به استفاده از این دستگاه شوید. اما باید بدانید استفاده بیش از اندازه و مکرر از این دستگاه از شایع‌ترین علت‌هایی است که منجر به عفونت‌های ادراری و مثانه در افراد می‌شود.
ضعیف بودن سیستم ایمنی
ضعف سیستم ایمنی شما را در معرض ابتلا به انواع و اقسام بیماری‌ها قرار می‌دهد که عفونت مثانه هم مستثنی از آنها نیست. خصوصا اینکه به طور کلی امکان ابتلا به بیماری عفونت مثانه به دلیل راه‌های متعدد و گوناگونی که برای ابتلا به آن وجود دارد در حالت عادی هم بیشتر از سایر بیماری‌ها است.
چطور می‌توان عفونت مثانه را تشخیص داد؟
تشخیص عفونت مثانه تنها با آزمایشات مربوطه و توسط دکتر نفرولوژی انجام می‌شود. البته در حال حاضر با بهوجود آمدن خدمات آنلاین دیگر لازم نیست حتما به مطب دکتر بروید. اگر فکر می‌کنید به این بیماری دچار شده‌اید اما مطمئن نیستید می‌توانید از یک دکتر ارولوژیست آنلاین راهنمایی بگیرید.
همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم عفونت مثانه در بیشتر اوقات به صورت ناگهانی ایجاد می‌شود. به همین دلیل شما زمانی که یکی از نشانه‌های عفونت مثانه را در بدن خود مشاهده کردید باید به دکتر عفونت مثانه مراجعه کنید.
در صورتی که پزشک تشخیص عفونت مثانه دهد و یا به چیزی مشکوک شود، پس از انجام معاینات پزشکی آزمایشات تکمیلی‌تر را برای تشخیص صددرصدی بیماری تجویز می‌کند و پس از آن روند درمان را شروع می‌کند.
راه های درمان عفونت مثانه
درمان‌های عفونت مثانه و مجاری ادراری عبارتند از:
استفاده دوره ای از آنتی بیوتیک‌ها که به سرعت می تواند عفونت ایجاد شده را درمان کند. مدت استفاده و همچنین دوز داروها بستگی به شدت عفونت در فرد بیمار دارد. درمان قطعی عفونت مثانه به خصوص در موارد حاد فقط همین گزینه است.
معمولاً برای عفونت‌های معمولی که شدید نیستند یک دوره هفت روزه کافی است اما در نهایت تشخیص مدت زمان دوره بر عهده پزشک می‌باشد.
گاهی اوقات آنقدر این عفونت گسترش پیدا می‌کند و یا دیر برای درمان آن اقدام می‌شود که نیاز است فرد در بیمارستان بستری شده و آنتی‌بیوتیک‌های قوی و تزریقی دریافت کند.
همچنین گاهی اوقات ممکن است بیماری‌های زمینهای روند درمان بیمار را کند یا حتی مختل کند.
اگر بعد از استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها علائم و نشانه‌های بیماری برطرف نشده باشد و همچنان عفونت مثانه در بدن فرد وجود داشته باشد، مشخص می‌شود که فرد دچار بیماری زمینهای می‌باشد و باید برای درمان آن بیماری اقدام کند.
برخی مواردی که نشان‌دهنده مشکلات زمینهای در افراد هستند عبارتند از:
- علائم و نشانه هایی که مشخص می‌کند عفونت فقط برای مثانه نبوده و تمام کلیه را درگیر خود کرده است (البته تشخیص آن از عهده پزشک برمی‌آید)
- عفونت‌های ادراری مکرر و پی در پی. اگر فردی بعد از اتمام دوره درمان خود به صورت مکرر مثلاً دو یا سه بار در هر ماه دچار عفونت ادراری شدید شود نشان‌دهنده وجود مشکلات زمینهای در بدن فرد بوده که مانع از درمان کامل آن فرد می‌شود.
- علائمی که نشان دهنده انسداد مسیر جریان ادرار در بدن فرد می باشد
- همچنین اگر بعد از اتمام دوره درمان همچنان لخته های خون در ادرار فرد دیده شود و ادرار خونی ادامه‌دار باشد برای تشخیص بیماری زمینهای و درمان آن باید به پزشک مراجعه شود.
چه زمانی لازم است برای عفونت مثانه به پزشک مراجعه کنیم؟
معمولا همه عفونت‌ها خیلی حاد نیستند و لازم نیست برای تمام آنها درمان‌های پزشکی و قرص و دارو مصرف کنیم اما بهتر است هر زمانی که چند تا از علائم عفونت مثانه را به صورت همزمان در بدن خود مشاهده کردید، به دکتر کلیه مراجعه کنید.
همچنین اگر مشکلات مثانه و کلیه دارید یا سابقه این نوع بیماری‌ها در خانواده شما وجود دارد، باید بیشتر از سایر افراد حساسیت داشته باشید و مرتبا برای چکاپ به دکتر اورولوژی مراجعه کنید.
اگر عفونت شما کامل درمان نشده یا مرتبا درگیر بیماری و علائم آن می‌شوید، به هیچ‌وجه بدون مشورت پزشک و سرخود دارو مصرف نکنید و حتما اجازه دهید یک پزشک متخصص شما را معاینه کند.
در نهایت هرکسی از واکنش‌ها و وضعیت بدنی خودش آگاهی بیشتری دارد. بیماری عفونت مثانه در مراحل ابتدایی خیلی بیماری جدی و سختی نیست اما اگر در همان مراحل به درستی درمان نشود می‌تواند به شدن مشکل‌ساز باشد.
پس هرزمانی که خودتان متوجه تغییراتی در بدن‌تان شدید و علائم غیرطبیعی و بی‌سابقه‌ای را مشاهده کردید، برای آسودگی خیال خود و جلوگیری از عوارض سخت آن حتما به صورت آنلاین یا حضوری مشکلات خود را با یک دکتر متخصص درمیان بگذارید.
