قدیم ترها وارد هر خانه ای می شدی، زنان و دختران مشغول کار و تلاش بودند. علاوه بر خانه داری خود را با هنر یا حرفه ای سرگرم می کردند و از قبل آن درآمدی به دست می آوردند.
از قالی بافی و جاجیم بافی تا درست کردن پنیر و ماست. هر زنی فراخور چیزی که می دانست تلاش می کرد. با مدرن شدن زندگی، روز به روز مشاغل خانگی کم رنگ شد تا امروز که خیلی ها تصور می کنند برای درآمدزایی باید سرمایه کلانی داشته باشند یا یکی از راه برسد و نقش منجی را برایشان بازی کند. اما با اجرای طرح مشاغل خانگی و استقبال زنان و دختران از این موضوع، بانوان توانمند نشان دادند راه اندازی کسب کار همت می خواهد و انگیزه. که اگر کمی خلاقیت هم چاشنی آن شود نور علی نور می شود. در این باره با آزیتا همتیان مسئول دبیرخانه مشاغل خانگی گفت و گو می کنیم.
استقبال چشمگیر از تولیدات داخلی
رونق مشاغل خانگی و فرهنگ سازی آن اتفاق خوبی است که این روزها شاهد وقوعش هستیم. خانواده هایی که پیش تر به سختی امرار معاش می کردند حالا چرخ زندگی شان خوب می چرخد و از قبلش همه اعضاء خانواده بهره می برند. به گفته همتیان مسئول دبیرخانه ساماندهی مشاغل خانگی اقدامات خوبی برای معرفی و حمایت از مشاغل خانگی صورت گرفته است. او با اشاره به اینکه بانوان استقبال خوبی از درآمدزایی با کار در خانه می کنند، می گوید: «همه تلاش خود را به کار گرفته ایم تا موانع را از سرراه خانواده ها به خصوص بانوان برداریم. در سال ۱۴۰۱، ۲۱۸۹۸۲ و در سال ۱۴۰۲ تا امروز ۱۴۵۳۶۴ مجوز برای مشاغل خانگی صادر شده است. این مهم نشان می دهد خانواده ها مشتاق به شغل خانگی هستند.» بد نیست بدانید، طبق آمار به دست آمده از دبیرخانه ساماندهی مشاغل خانگی، از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان اسفند ۱۴۰۰، ۵۸،۸۷۸ شغل، در سال ۱۴۰۱، ۱۰۳،۵۱۳ شغل و در سال ۱۴۰۲ تا پایان آبان ماه ۱۲۰۸۰۷ شغل ایجاد شده است. در واقع مجمع شغل های به وجود آمده در دولت سیزدهم ۲۸۳۱۹۰ است.
شکوفایی ۴ درصد از اقتصاد جامعه با مشاغل خانگی
رو آوردن مردم برای درآمدزایی آن هم توسط شغل خانگی، موضوعی است که می تواند اقتصاد خانواده را متحول کند. وقتی خانواده ایرانی برای گذران زندگی به رفاه نسبی برسد، قطعا اقتصاد جامعه هم دستخوش تغییراتی شده و روند رو به بهبودی را پیش می گیرد. به باور همتیان، اهمیت مشاغل خانگی تا جایی است که طبق آمارهای موجود ۱۵ تا ۲۳ درصد اشتغال در کشورهای توسعه یافته متعلق به مشاغل خانگی است. این رقم در ایران بین ۳ تا ۴ درصد برآورد می‌شود. با صحبت های همتیان شاید خیلی از بانوان مشتاق به راه اندازی کسب و کار شوند. اما از آنجا که اغلب سرمایه ای در دست ندارند، نمی دانند از کجا باید شروع کنند. این مسئول توضیح می دهد: «برای راه اندازی شغل خانگی تشهیلاتی در نظر گرفته ایم. با رایزنی ها و همکاری بانک مرکزی افزایش اعتبارات جهت پرداخت تسهیلات انجام شده است. رقم اعتبارات در سال گذشته ۳۰۰۰ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۲ به ۴۰۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته و اخیرا هم ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیز تأمین اعتبار شده است. همچنین در جهت حمایت از تولید خانگی، سقف تسهیلات فردی در سال جاری نسبت به سال گذشته از یک‌هزار میلیون به یک‌هزار و ۵۰۰ میلیون ریال و سقف تسهیلات پشتیبان از ۲۰ هزار میلیون به ۴۰ هزار میلیون ریال افزایش پیدا کرده است.»
تسهیلات اشتغالزایی خاص گروه خاصی نیست
عنوان مشاغل خانگی شاید این ذهنیت را برای مخاطب ایجاد کند، آیا فقط بانوان می توانند از تسهیلات در نظر گرفته شده استفاده کنند؟ همتیان در این باره می گوید: «مشاغل خانگی مخصوص اعضاء خانواده است. چه خوب مادر سکان دار باشد. پسر و دخترهای جوان مادر یا پدر خود را برای راه اندازی کسب و کار همراهی کنند. علاوه بر سنین ۲۰ الی ۵۰ سال، بازنشستگان نیز امکان ایجاد کسب و کار خانگی و بهره مندی از مجوز و تسهیلات را دارتد. البته در چهل و هشتمین جلسه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی که اخیرا برگزار شد، امکان ورود نوجوانان و جوانان به عرصه مشاغل خانگی و دریافت مجوز مستقل برای رده سنی ۱۵ تا ۱۸ سال فراهم شده است. آنها با رعایت ضوابط، می توانند در یکی از رشته های شغلی مصوب ستاد از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب وکار یک مجوز مشاغل خانگی به صورت «صرفا ً مجوز» را دریافت کنند.»
پرسودترین شغل برای خانواده کدام است؟
اما پر سودترین شغل خانگی کدام است و چقدر درآمد دارد؟ به گفته این مسئول، بیشترین تقاضای صدور مجوز مشاغل خانگی و تسهیلات پرداختی برای رشته های قالیبافی، دوخت لباس، پرورش دهنده گوسفند و بز، گلیم بافی، پرورش دهنده مرغ بومی، پرورش دهنده زنبور عسل، پرورش دهنده گاو شیری، تایپیست، پرورش قارچ خوراکی، تولید کننده محصولات زراعی در گلخانه های کوچک خانگی است. همتیان در ادامه با اشاره به ترغیب نسل جوان برای تولید خانگی، می افزاید: «چه خوب نگاه تک بعدی و سنتی به توسعه مشاغل خانگی از بین برود و بستر حضور همه گروه‌ها اعم از زنان بویژه زنان خانه‌دار، مردان، جوانان و دانش آموختگان دانشگاهی برای ورود به حوزه مشاغل خانگی فراهم شود. همت خود را به کار گرفته ایم تا سهم مشاغل خانگی به ۳درصد فعلی در اقتصاد محدود نشود و به نقطه مطلوب از تولید ناخالص داخلی برسیم.»
